لطفاً فلامینگوها را نترسانید

باید دل را به دریا زد. باید رفت و دید. درست مثل کاری که تهمینه آشورپوری انجام داده است. او تصمیم گرفت درباره‌ی یکی از موضوع‌های بخش سفیران محیط‏زیست تحقیق کند؛ تحقیق درباره‏‌ی زیستگاه‏‌های جانوری که در نزدیکی‏ محل زندگی‌اش است. بنابراین در یکی از روزهای سرد زمستان به تالاب میانکاله رفت. بخشی از این گزارش را بخوانید:

یک: تالاب‏‌ها به‌عنوان پایانه‏‌ی رودخانه‏‌ها و مسیل‏‌ها، یکی از منابع چرخه‏‌ی آب هستند و از جمله ساختارهای حیات‌بخشی که جایگزینی ندارند. تالاب میانکاله در انتهای جنوب شرقی دریای مازندران و شمال شرقی شهرستان بهشهر واقع شده است. این تالاب با مساحت حدود 68 هزار هکتار، بخشی از شبه جزیره‏‌ی 100 هزار هکتاری میانکاله را تشکیل می‏‌دهد. میانکاله، اولین تالاب بین‏‌المللی ثبت شده در فهرست تالاب‏‌های کنوانسیون رامسر در ژنو است.

میانکاله نام خود را از دوکاله (شکستگی ساحلی یا رودخانه) گرفته است. در آغاز به آن میان قلعه می‏‌گفتند. در شرق شبه جزیره‌‏ی میانکاله، مجمع الجزایر آشوراده قرار دارد که از سه جزیره‏ تشکیل شده که با پیشروی آب دریا، بزرگ و کوچک می‏‌شود. این تالاب تنها تالابی است که دارای آب شور، لب شور و شیرین است. در آغاز فصل مهاجرت، بیش از یک میلیون و 800 هزار پرنده به این منطقه سفر می‏کنند. بیش‌ترشان از شمال دریای خزر و سیبری به میانکاله می‌‏آیند.

دو: وقتی به میانکاله رسیدم، برخلاف انتظارم چیزی تحت عنوان «عکس‌برداری و فیلم‏برداری ممنوع» ندیدم. به این دلیل تعجب کردم که پیش‌تر از بعضی فعالان محیط‏زیست شنیده بودم که به آن‌ها اجازه‏‌ی گرفتن عکس و فیلم را از منطقه نداده‌‏اند. اما من در آن صبح ابری به جز چند ماشین و آدم‏‌هایی که شاید به‌خاطر سرما در ماشین نشسته و به تالاب زل زده بودند، چیز دیگری ندیدم. خلوت‏‌تر از آن بود که فکرش را می‏‌کردم! به سمت تالاب قدم زدم. پرنده‌‏ها به خاطر فاصله‏‌ی زیادشان تا ساحل به سختی دیده می‏‌شدند. اما به راحتی می‏‌شد متوجه‏ انبوه آن‌ها شد. اولین پرواز دسته‏‌جمعی پرنده‌‏ها را وقتی دیدم که چند ثانیه قبلش صدای شلیک چند گلوله به گوشم رسید. اتفاق غم‎انگیزی بود. فکر می‌کردم کلبه‏‌هایی که در وسط تالاب به ردیف دیده می‏‌شوند، محل آذوقه و غذای این پرنده‌های مهاجر هستند. اما بعد که درباره‏‌شان در اینترنت تحقیق کردم، فهمیدم به این کلبه‌‏ها، کلبه‏‌های شکار می‏‌گویند. گویا در این مکان شکارچی‏‌هایی کمین کرده و با اردک پلاستیکی پرنده‏‌ها را به سمت طعمه جلب کرده و به آن‌ها شلیک می‏‌کنند.

سه: تالاب میانکاله تنها زیست‌گاهی است که نسبت به سایر تالاب‏‌ها کم‌تر دچار آسیب شده است. با این حال خطرهای زیادی آن را تهدید می‏‌کند. ویلاسازی، دامداری بی‌ضابطه، آلودگی صوتی و زباله‌‏های صنعتی و انسانی باعث کاهش مهاجرت گونه‎های مهاجر در این منطقه شده است. حتی با این‌که این منطقه حفاظت شده است، اما خطر شکارچی‌ها هم‌چنان وجود دارد. حتی صحبت از ساخت جاده‌ای در اطراف این تالاب (جاده‌ی شهرداری) و یک پالایشگاه نفت به گوش می‏‌رسد.

چهار: در این سفر دلم می‌‏خواست از پرنده‌‏ها عکس بگیرم، اما فاصله‌‏ام با آن‌ها زیاد بود. برای رفتن درون آب هم باید لباس مخصوص داشت. خبری از قایق موتوری هم نبود. بعداً فهمیدم اصلاً قایق‏رانی در تالاب کار خوبی نیست، چرا که سبب شکسته شدن پای فلامینگوها می‌‏شود. امسال هم تعداد زیادی از آن‌ها پاهایشان شکست. آن‌ها پاهای بلندی دارند و قبل از پرواز مجبورند مسافتی را روی آب بدوند. برای همین اگر کوچک‌‏ترین استرسی به آن‌ها وارد شود، به تکاپو می‌‏افتند تا سریع‏‌تر پرواز کنند و پایشان می‏‌شکند.

دل را به دریا زدم و جلوتر رفتم تا پرنده‌‏های بیش‌تری ببینم، اما هر چه جلوتر رفتم، صدای تیراندازی‌‏های بیش‌تری به گوش می‏‌رسید.

داشت ظهر می‏‌شد و با گرم‎تر شدن هوا، تعداد بازدیدکننده‌ها هم بیش‌تر می‏‌شد. بیش‌تر اهالی بهشهر، جمعه‏‌ها سری به این مکان می‏‌زنند. حتی شده نگاهی به تالاب می‏‌کنند و بعد می‏‌روند...

تهمینه آشورپوری از قائم‌شهر