معاون وزیر امور خارجه ترکیه در این میان به واشنگتن رفته است تا با مقامهای این کشور درباره شرایط عراق گفت‌وگو کند. درباره شرایط عراق و نقش بازیگران خارجی ازجمله ترکیه در این میان با سیامک کاکایی، کارشناس مسائل خاورمیانه گفت‌وگو کرده‌ایم.
- به‌نظر می‌رسد برخی کشورها از ناآرامی و بی‌ثباتی در عراق حمایت می‌کنند. در شرایط به‌وجود آمده کنونی به غیراز احزاب و گروه‌های سیاسی عراق، نقش عوامل بیرونی ازجمله دولت ترکیه را در رقم زدن شرایط موجود چطور می‌بینید؟
علاوه بر جریان‌های مخالف داخلی، در بیرون از عراق هم بازیگرانی مانند ترکیه، عربستان و قطر وجود دارند که در سال‌های اخیر طوری نسبت به تحولات عراق موضع‌گیری کرده‌اند که عملاً به‌معنای دخالت در روند و ساختار سیاسی عراق بوده است. جرقه اعتراض‌های اخیر هر چند از بازداشت محافظان رافع العیساوی، وزیر دارایی زده شده ولی ریشه در بستر تحولات عراق دارد.
این تحولات تحت‌تأثیر دو دسته عوامل است: یکی احزاب و گروه‌های مخالف دولت و دیگری بازیگران بیرونی که به‌دنبال تحریک احساسات مذهبی و قومی در عراق به‌منظور اخلال در روند سیاسی یا چرخش سیاسی در عراق هستند. همین چند وقت پیش رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه بار دیگر نوری مالکی را به اداره حکومت به شکل اقلیت متهم کرد. مقامهای ترکیه مالکی را متهم می‌کنند که حقوق اهل سنت را نادیده می‌گیرد و در تظاهراتی که در الانبار و مناطق سنی نشین دیگر برگزار شد همین شعار در محور اعتراض‌ها بود.
- دولت ترکیه زمانی استراتژی «تنش صفر با همسایگان» را داشت. مقامهای ترکیه اکنون درحالی‌که در کشور دیگرهمسایه خود (سوریه) از شورشیان حمایت و برای سقوط دولت اسد تلاش می‌کنند در عراق به‌دنبال چه هستند؟
ترکیه به تنش با همسایگان خود بازگشته است و این تنش‌ها اعتماد به سیاست خارجی این کشور را ممکن است کاهش دهد. حداقل یک سال است که مقامهای ترکیه ازجمله اردوغان و داوود اوغلو به‌صورت مستمر نوک پیکان انتقادهای خود را به سمت مالکی نشانه رفته‌اند و او را به فرقه‌گرایی و انحصارگرایی در قدرت متهم کرده‌اند.
ترکیه عملاً در امور داخلی عراق دخالت کرده است. نزدیکی روابط ترکیه با کردهای عراق به نوعی برای به چالش کشیدن دولت مالکی است. داوود اوغلو با سفر چند‌ماه پیش به کرکوک نشان داد که دولت ترکیه اعتنایی به دولت مرکزی عراق نمی‌کند. ترکیه در‌واقع به جای اینکه به‌عنوان همسایه حامی ثبات در عراق عمل کند در جهت نوعی تنش سیاسی آمیخته با دخالت‌ها حرکت کرده است. ترکیه خود را در قامت بازیگر منطقه‌ای می‌بیند که به هر شکل ممکن در کشورهای دیگر دخالت می‌کند تا نشان دهد کشوری است که می‌تواند معادلات را تغییر دهد.
- نوری مالکی خواستار مذاکره برای حل اختلاف‌ها شده است. با وضعیت موجود مالکی باید چه مسیری را برای بازگشت آرامش در پیش بگیرد؟
دولت عراق از همان ابتدا با سختی شکل گرفت و حدود ۱۰ماه طول کشید تا با اختلاف‌نظرها کابینه مالکی تشکیل شود. سر برآوردن مطالبات، ایجاد تنش‌های سیاسی بر سر راه فعالیت‌های کشور برای به بن‌بست کشاندن دولت و جهت کناره‌گیری مالکی صورت می‌گیرد و به همین‌خاطر ادامه اعتراض‌ها و ناامنی‌ها ممکن است در آینده شرایط را دشوارتر کند. راهکار برون‌رفت عراق از این وضعیت برگشت به اجماع است. عراق نیاز به برگزاری کنگره ملی دارد که همه گروه‌ها در آن شرکت کنند و براساس مصلحت عراق هم‌اندیشی داشته باشند. بازگشت عراق به نا‌امنی‌‌های داخلی برای همه گروه‌ها زیانبار و برگشت به اجماع ملی مهم‌ترین راه است. آرامش سیاسی اکنون نیاز عراق است.
