توسعه این فضاها را می‌توان به بلوغ مدیریت شهری در کشور نسبت داد. در واقع مدیران شهری پس از توسعه شهر و توجه به فعالیت‌های زیرساختی، هم‌اکنون در حال توسعه زیرساخت‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی هستند تا براساس آن بتوانند کیفیت را به زندگی شهروندانشان وارد کنند. تردیدی هم نیست که ساکنان شهرهای مختلف به‌ویژه شهرهای بزرگ حس تعلق بیشتری نسبت به شهرهایی که در آن زندگی می‌کنند دارند. این رویکرد که این روزها مورد توجه شهرداران کلانشهرهای کشور قرار گرفته و در شهرها کوچک‌تر نیز دارای اهمیت شده، بیش از هر چیز با مفاهیم و مبانی توسعه پایدار و حفظ محیط‌زیست شهری مرتبط می‌شود.
گامی برای نشاط و شادابی مردم
انگار حق با سیدمحمد پژمان، شهردار مشهد است وقتی که می‌گوید: «هر اندازه شهروندان آگاه‌تر و فرهیخته‌تر باشند، شهر نیز دارای انسجام اجتماعی بالاتر خواهد بود. توسعه فضاهای فراغتی و فرهنگی و هنری باعث این اتفاق می‌شود.» او که شهرداری یک شهر سه میلیون نفری را برعهده دارد و هر‌ساله پذیرای بیش از 14میلیون مسافر و زائر است در طول سال‌های گذشته با توسعه فضاهای فراغتی و اقدامات قابل توجه در سطح شهر مشهد توانسته نظر شهروندان و حتی مهمانان این شهر مقدس را برآورده کند.
پژمان اقدامات مدیران شهری در کلانشهرهای کشور را در توسعه فضاهای فراغتی قابل توجه می‌داند و آن‌را دارای اهمیت بر‌می‌شمرد. او می‌گوید: همه اجزا و عناصر شهر باید کامل باشد. قطعات یک شهر باید متعادل و متوازن توسعه پیدا کند. در طول سال‌های گذشته در این بخش‌ها کمبود بیشتری احساس می‌کردیم. به‌ویژه در عرصه توسعه فضاهای فرهنگی و خدمات اجتماعی در شهرهای بزرگ کمبود بسیاری داشتیم. از آنجا که متولی ایجاد این بخش در همه شهرهای کشور، شهرداری‌ها نبودند، اما این نهادها بیش از هرسازمانی این کمبودها را احساس کرده و می‌کنند. به همین دلیل مدیریت شهری به کمک دستگاه‌های متولی آمدند. دلیل این ماجرا هم بیشتر آثار و خسارت‌هایی است که کمبودهای فضاهای فرهنگی و اجتماعی در سطح شهرها به بار می‌آورند که بسیار ناخوشایند است.
شهردار مشهد در ادامه می‌افزاید: واقعیت این است که نتیجه کمبود فضاهای فراغتی در سطح شهرها، آسیب و ضرری است که به کل اجتماع می‌رسد و شهرداری‌ها هم از آنجا که متولی امور مردم هستند، هر چقدر که در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی پیشرفت کنند، می‌توانند شهروندان آگاه‌تر و فرهیخته‌تر داشته باشند و دارای انسجام اجتماعی بالاتری نیز باشند.
سیدمحمد پژمان شهردار مشهد در پایان می‌گوید: فضاهای تفریحی و گردشگری موجب انبساط خاطر و نشاط و شادابی مردم می‌شود. مسلما اینها می‌تواند به آرامش روحی و روانی و وضعیت مناسب تعاملات اجتماعی بینجامد که توسعه فضاهای فراغتی به‌دلیل آثار مثبت بیشتر مورد توجه مدیران شهری قرارگرفته است. از طرفی اگر بتوانیم کمبودهایی که تا به امروز بوده و نارسایی ناشی از آن را که اثرات نامطلوبی در شهرها داشته با توجه به مشارکت‌ها برطرف کنیم می‌توانیم شاهد اتفاقات خوب در شهرهای بزرگ کشور باشیم. با توسعه فضاهای فراغتی و ترویج فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی شهروندان نیز دارای روحیه خوب و مناسب و با نشاط و شاداب می‌شوند و این اقدامات باعث رشد آگاهی و فرهیختگی در بین شهروندان می‌شود.
اما تنها شهرداری مشهد نیست که به توسعه فضاهای فراغتی توجه کرده، بلکه این مقوله در دیگر کلانشهرها نیز مورد توجه قرار گرفته است. توسعه فضاهای فراغتی و تفریحی در شهری مثل تبریز تنها به توسعه فضاهای تفریحی مجموعه ائل‌گلی محدود نشده است. توسعه بیش از 500هکتاری فضای سبز در این کلانشهر علاوه بر به استاندارد رساندن فضای سبز این شهر باعث شده است تا فضاهای تفریحی متعدد و جدیدی را برای این شهر رقم بزند.
طرحی تازه در کرج
قرار است که رودخانه فصلی کرج که در ابتدای این شهر قرار دارد پس از سال‌ها، محملی برای توسعه فضاهای فراغتی این شهر باشد. هنگامی که شهردار کرج از اجرای این طرح سخن می‌گوید، تصور داشتن مکانی ویژه که می‌تواند مقصد سفر بسیاری از شهروندان کرجی و حتی تهرانی باشد، کمی هیجان‌آور است. اگرچه آقازاده پنهان نمی‌کند که شهروندان کرجی در طول سال‌های گذشته همواره از خدمات تهران بهره‌‌مند می‌شدند و این خدمات رسانی همچنان در برخی موارد ادامه دارد.
سید علی آقازاده در این‌باره می‌گوید: اجرای طرح‌های گردشگری و توسعه فضاهای فراغتی در عرصه‌های طبیعی در بسیاری از شهرها با مشکلات حقوقی روبه‌رو است. در کرج نیز طرح ساماندهی رودخانه کرج که در مجموع 500هکتار است با این مشکلات روبه‌رو بود که پیش از آغاز طرح این مشکلات را رفع کردیم و سپس به اجرای کار روی‌آوردیم. این طرح در مکانی در حال اجراست که در دید عموم شهروندان و حتی مسافرانی است که از تهران به سمت شهرهای شمالی و غربی سفر می‌کنند. این مجموعه یک مجموعه کامل تفریحی و تفرجگاهی با دریاچه‌ای به مساحت 30هکتار است. ساماندهی این رودخانه در شهر کرج علاوه بر ایجاد بسترهای تازه در عرصه فضاهای فراغتی باعث رواج تفریح‌های جدیدی در این کلانشهر می‌شود که انواع ورزش‌های آبی از آن جمله است.
شهردار کرج در ادامه می‌افزاید: شهر کرج به‌دلیل سرعت رشد فاقد المان شهری است. شاخصه‌ای که بتواند این شهر را در میان کلانشهرهای کشور معرفی بکند در حال حاضر در این شهر وجود ندارد. قرار است در راستای اجرای این طرح یک المان که برآمده از هویت این شهر است طراحی و در این مکان نصب شود. این مجموعه دارای مراکز بازی، خرید، پارکینگ و فضاهای تجاری است. هنگامی که این طرح اجرا می‌شود رژیم رودخانه هم حفظ می‌شود و رودخانه می‌تواند به حیات چندین ساله‌اش ادامه بدهد و استمرار حرکت آب در این رودخانه را شاهد باشیم. بنابراین هیچ کمبودی در رژیم دائمی و 50ساله رودخانه نخواهیم داشت.
آقازاده شهردار کرج در پایان می‌گوید: این طرح یک طرح کامل و جامع است که کار کارشناسی آن از سه سال پیش آغاز و کار اجرایی آن تا چندی دیگر شروع خواهد شد. پیش‌بینی می‌کنیم که پس از اجرا و کامل شدن این طرح بتوان آن‌را یکی از بهترین طرح‌های گردشگری و تفرجگاهی دو استان تهران و البرز دانست. این طرح می‌تواند مقصد سفر بسیاری از شهروندان تهرانی و کرجی باشد. طراحی این طرح به‌گونه‌ای است که قابلیت توسعه دارد. امیدواریم که بتوانیم با مشارکت بخش خصوصی ابعاد مختلف و فازهای گوناگون آن‌را اجرا کنیم. اما در فاز اول شهرداری به‌عنوان سرمایه‌گذار و مجری اقدام به‌کار کرده است. توسعه فضاهای فراغتی در این طرح تنها محدود به حریم رودخانه کرج نبوده بلکه در بخش‌های مختلف از حاشیه رودخانه به‌ویژه در ارتفاعات کوه‌های مشرف به رودخانه کرج، طرح احداث فضای سبز نیز مورد نظر است. همچنین پیش‌بینی شده است تا فضاهایی مانند شهربازی و مجموعه‌های تفریحی با مشارکت بخش خصوصی به اجرا در‌آید.
تبریز و توسعه فضای سبز
شهردار تبریز هم از برنامه‌ریزی و تلاش مدیریت شهری برای ایجاد و توسعه 500هکتار فضای سبز جدید و نیز افزایش سرانه فضای سبز شهری تبریز تا پایان سال‌جاری خبر داده است. علیرضا نوین با تأکید بر لزوم تسریع روند توسعه فضای سبز شهری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای کاری شهرداری در سال‌جاری می‌گوید: شهرداری تبریز به‌منظور توسعه فضاهای سبز و در نهایت فضاهای فراغتی در سطح شهر تبریز با برخی دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی استان به‌منظور مشارکت در ایجاد و توسعه فضای سبز توافق کرده است. بر این اساس توسعه فضای سبز در اراضی تحت مالکیت این نهادها انجام خواهد شد و در این راستا توافق‌های نهایی برای ایجاد 100هکتار فضای سبز در اراضی متعلق به دانشگاه تبریز، 60هکتار در اراضی متعلق به فرودگاه تبریز، 25هکتار در اراضی پایگاه هوایی و 15هکتار فضای سبز در اراضی متعلق به راه‌آهن انجام گرفته است.
علیرضا نوین در ادامه می‌گوید: کاشت پنج میلیون اصله درخت و درختچه در فضاهای خالی شهر، ادامه اجرای طرح کاشت ارتفاعات عون‌بن‌علی، توسعه پارک عباس میرزا، ایل‌باغی و باغات لواسان جمعا به میزان 300هکتار از دیگر برنامه‌های شهرداری تبریز در حوزه فضای سبز شهری در سال91 است.
