نخستین درمان سرطان چشم در کودکان با سلول‌های بنیادی

بیماری او تومور رتینوبلاستم شایع‌ترین نوع سرطان چشم در میان کودکان بود که پس از حدود یک‌ماه درمان منجر به سلامت وی شد.
به گزارس همشهری از هر 25هزار کودک یک نفر مبتلا به این بیماری می‌شود و درصورتی که به‌موقع برای درمان مراجعه شود تا 95درصد امکان بهبودی با روش‌هایی مانند لیرز، فریز‌کردن، کرایوتراپی، شیمی‌درمانی و... وجود دارد.

درصورتی که بیماری بافت‌های دیگری غیر از چشم را درگیر کرده باشد روش پیوند سلول‌های بنیادی انجام می‌شود. این روش برای نخستین‌بار در بیمارستان محک زیرنظر تیم پزشکی صورت گرفت. به گفته پروفسور هرمز شمس والدین درصورت مشاهده لکه سفید در چشم، برق‌زدگی چشم به هنگام شب، انحراف‌چشم، ریزش اشک و خیره شدن بایستی سریعا کودک را نزد پزشک ببرند. ابتلا به این بیماری تا 60درصد ارثی است و کسانی که چنین سابقه‌ای در خانواده‌شان وجود دارد بایستی بیشتر مراقبت کرده و درصورت امکان اصلا بچه دار نشوند.

پروفسور پروانه وثوق عضو هیأت امنای بیمارستان محک در مورد شیوع این بیماری گفت: شیوع این بیماری در ایران و کشورهای عربی همسایه بسیار بالاست. از آنجایی که تشخیص بموقع بیماری بسیار اهمیت دارد در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای پخش فیلم‌های آموزشی از طریق صدا و سیما شد ولی ما نتوانستیم آنها را قانع کنیم.

وی گفت: در حال حاضر تحقیقات زیادی برای حذف ژن این بیماری در مرکز تحقیقات ابن‌سینا صورت می‌گیرد.دکتر امیر عباس هدایتی، رئیس بخش پیوند بیمارستان محک نیز در مورد روش درمان این بیماری گفت: با یک معاینه ساده می‌توان به این بیماری پی برد. نخستین عکسی که والدین از کودکان می‌گیرند و در آن چشم کودک برق می‌زند این مورد از علائم بیماری تومورتینوبلاستم است. این بیماری را می‌توان به‌راحتی تشخیص و درمان عفونت ادراری یا سرماخوردگی، درمان کرد.

روش پیوند سلول‌های بنیادی در کودکانی که به سرطان‌های بدخیم دچار هستند، درمان کاملا موفقیت آمیز را در پی دارد. در بسیاری از روش‌ها شاید طول زندگی بیمار افزایش پیدا کند اما در این روش سلامتی بیمار کاملا به‌دست خواهد آمد. تومور رتینوبلاستم تا پیش از دو سالگی قابل تشخیص است و میزان شیوع آن در دختران و پسران یکسان است. از سال86 تا‌کنون 221کودک یک تا
89 ماهه با این بیماری به بیمارستان محک مراجعه کرده‌اند.

بیماری در چهاردرصد این بیماران علاوه بر چشم، بافت‌های اطراف و مغز استخوان را درگیر خود کرده بود که 201بیمار سلامتی خود را به‌دست آورده‌اند. دکتر هدایتی گفت: معصومه با تومور یکطرفه چشم به بیمارستان محک مراجعه کرد اما این تومور سه نقطه مایع مغزی- نخاعی، لب تمپورال مغز و مغز استخوان را درگیر کرده بود. پس از درمان‌های اولیه شیمی‌درمانی، ابتدا با تزریق داخل نخاعی و در شش نوبت با مصرف دارو های جدید، درمان صورت گرفت و بافت مغز دوباره ارزیابی شد.

دکتر هدایتی با اشاره به روش جداسازی سلول‌های بنیادی و تزریق مجدد سلول‌های فراوری‌شده به این کودک چهار ساله گفت: سلول‌های بنیادی به روش محیطی به معصومه پیوند زده شد. قبل از پیوند سه روز متوالی تمام سلول‌های بنیادی خون‌ساز مغز استخوان از بین برده شد و سلول‌های بنیادی جدید به آن پیوندزده شد. وی درمورد روش‌های متفاوت پیوند سلول‌های بنیادین گفت: پیوند به روش اتولوگ از فرد بیمار به‌خودش تزریق می‌شود، در پیوند سنرژیک از دوقلوهای مشابه گرفته می‌شود و درپیوند آلوژنیک از خون بندناف، بانک سلول‌های بنیادی و خانواده تأمین می‌شود.

دکتر هدایتی در ادامه گفت: برنامه جدیدی که از مهر سال90 در بخش پیوند سلول‌های بنیادی آغاز شده سلول‌درمانی در کودکان فلج مغزی است. این برنامه با همکاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و پژوهشکده رویان آغاز شده است. هدایتی افزود:‌ در این برنامه سلول‌های بنیادی از کودکان جمع‌آوری شده و در مرکز رویان جداسازی می‌شود و در پایان در بیمارستان شهدای تجریش تزریق نخاعی انجام خواهد شد؛ البته نتایج این تحقیق در آینده‌ای نزدیک اعلام می‌شود. سلول‌های بنیادی مانند نسخه پشتیبان عمل می‌کنند و بهترین منبع آن نیز جفت نوزادان است که به‌راحتی دور ریخته می‌شود. این سلول‌ها قدرت تمایز دارند و در هر سلولی بنشینند می‌توانند آن بافت را ترمیم کنند.