معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشوردر این‌باره به فارس گفت: در کشور حدود ۲۰ میلیون ایرانی دارای تحصیلات پنجم ابتدایی یا کمتر هستند. به گفته علی باقرزاده حدود 9میلیون و 700هزار نفر از جمعیت کشور خواندن و نوشتن بلد نیستند و بیش از 10میلیون نفر نیز تحصیلات حداکثر پنجم ابتدایی دارند. معاون وزیر آموزش و پرورش گفت:
این 20میلیون نفر نسبت به جمعیت 75میلیونی کشور عدد بسیار زیادی است که اینها از همه تولیدات مکتوب کشور محروم هستند و از اطلاعاتی که در شبکه‌های مجازی، خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها منتشر شود نمی‌توانند به‌خوبی آگاهی یابند. رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور افزود: 50درصد افرادی که در گروه 49-10سال اظهار بیسوادی کرده‌اند، دست‌کم یک فرزند دانش‌آموزان دارند. او با بیان اینکه در سند تحول بنیادین، خانواده یکی از ارکان تحول است، اظهار کرد: اگر عدد قابل توجهی از بیسوادها والدین دانش‌آموزان باشند، نمی‌توان به حضور و مشارکت این خانواده‌ها در برنامه‌های اجرایی سند تحول بنیادین امیدوار بود. باقرزاده تأکید کرد: معتقدم باید جدی‌تر درباره مسئله آموزش خانواده و به‌ویژه آموزش مهارت‌های پایه فکر کنیم.
پنجم دی، اعلام آمار بازماندگان از تحصیل
در همین حال یوسف نوری، رئیس مرکز آمار آموزش و پرورش گفت: ثبت‌احوال آمار بازماندگان از تحصیل را تا پنجم دی‌ماه امسال به آموزش و پرورش خواهد داد. همچنین آبان‌ماه امسال معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه از ابتدای سال تحصیلی جدید تاکنون حدود 20هزار لازم‌التعلیم بازمانده از تحصیل شناسایی شده است مدعی شد: پیش‌بینی می‌شود تعداد واقعی بازماندگان از تحصیل کمتر از پنج‌هزار نفر باشد.
فاطمه قربان درباره آخرین اقدامات آموزش و پرورش برای افزایش پوشش تحصیلی در بین لازم‌التعلیم‌ها به ایسنا گفت: آموزش و پرورش تلاش کرده تا عدالت آموزشی را در سراسر کشور برقرار کند و بر همین اساس طبق آمار رسمی 98.6درصد از لازم‌التعلیمان کشور تحت پوشش آموزش قرار دارند. او افزود: نیمی از 1.4درصد بازمانده از تحصیل را کودکان متولد نیمه‌دوم سال تشکیل می‌دهند که همواره در آمار بازمانده‌های از تحصیل اسامی آنها وجود دارد. به گفته قربان، حدود پنج‌درصد از اسامی شناسایی شده در آمار بازماندگان از تحصیل به‌معنای واقعی بازمانده نیستند، چرا که برخی از آنان ممکن است به‌علت فوت و باطل‌نکردن شناسنامه هنوز در لیست آموزش و پرورش باشند.
معاون وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: همچنین اعلام نکردن سن واقعی در برخی از مناطق و سایر عوامل از دیگر مواردی است که این آمار را به‌شدت کاهش می‌دهد. پیش از این در سال 88مرتضی شکوهی، معاون مدیرکل دفتر خلاقیت و نوآوری وزارت آموزش و پرورش از پوشش صددرصدی دانش‌آموزان ابتدایی سخن گفته است. اینکه اکنون معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش از پوشش 98.6درصدی خبر می‌دهد و از آن به‌عنوان نطقه قوت یاد می‌کند، نسبت به سال 88افت محسوسی نشان می‌دهد که هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد.
البته قربان وعده داده تا نتایج نهایی آمار بازماندگان از تحصیل که مربوط به جذب و شناسایی کودکان در سن تعلیم در مناطق روستایی و حاشیه شهرهاست، اواسط بهمن‌ماه نهایی و اعلام شود.
بازمانده از تحصیل نداریم
معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش 15مهر‌ماه امسال به خبرگزاری پانا گفت: به‌نظر ما بازمانده از تحصیل وجود ندارد، چراکه در دورترین نقاط کشور حتی بین عشایر، تمامی امکانات لازم آموزشی برای همه دانش‌آموزان تهیه و فراهم شده است. براساس بررسی همشهری در آمار متولدین سال‌هایی که اکنون باید در سن دوره دبستان باشند، بیش از 295هزار کودک لازم‌التعلیم، در دبستان‌ها ثبت‌نام نکرده‌اند.
به گفته یوسف نوری، رئیس مرکز آمار آموزش و پرورش در سال تحصیلی 92-91 یک میلیون و 166هزار و 349دانش‌آموز در پایه اول ثبت نام کرده‌اند. همچنین براساس اعلام مرکز آمار آموزش و پرورش در مجموع دوره ابتدایی شش‌میلیون و 636هزارو 817دانش‌آموز در دوره ابتدایی سال تحصیلی92-91 ثبت‌نام کرده‌اند که سه میلیون و 411هزار و یک نفر پسر و سه میلیون و 225هزار و 816نفر دختر هستند.
در همین حال براساس آمار سازمان ثبت احوال کشور طی سال‌های 1380تا 1386در مجموع هفت‌میلیون‌و 52هزار و 199کودک متولد شده‌اند که هم‌اکنون جزو افراد لازم‌التعلیم (اول تا ششم ابتدایی) هستند. این کودکان قاعدتا باید هم‌اکنون در دبستان‌ها مشغول تحصیل باشند اما اینگونه نیست و تفاوت زیادی با آمار دانش‌آموزان دوره ابتدایی که وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده است دارد. با محاسبه میزان مرگ‌ومیر کودکان زیر پنج‌سال که براساس اعلام وزارت بهداشت در کشور مابازای هر یک‌هزار تولد، 17مرگ درنظر گرفته می‌شود، به فرض اینکه حدود 120هزار نفر از کودکان زیر پنج سال فوت کرده‌اند، در این صورت در آمار دانش‌آموزان لازم‌التعلیمی که در مدارس ثبت‌نام کرده‌اند با آمار ولادت کودکان سال‌های 80تا 85که اکنون در سن دوره دبستان هستند بیش از 295هزار نفر اختلاف وجود دارد.
بیش از سه میلیون و 200هزار بازمانده از تحصیل
چند‌ماه پیش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی براساس سرشماری سال85آمار تکان‌دهنده‌ای منتشر کرد: بیش از 2/3میلیون کودک بین شش تا 17ساله بازمانده از تحصیل در کشور وجود دارد که یا اصلا به مدرسه نرفته‌اند یا در طول سال‌های تحصیل به دلایل مختلف از تحصیل بازمانده‌اند. زمستان سال 88خبری درباره آمار بازماندگان از تحصیل منتشر شد که واکنش وزیر آموزش و پرورش را به‌دنبال داشت. حسن الحسینی، معاون پیشین حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش که مدتی هم سرپرست مؤسسه آموزش از راه دور بود، در آذر 88گفت: «براساس تحقیقاتی که در زمان حضور من در آموزش و پرورش انجام شد، بیش از سه میلیون دانش‌آموز بازمانده از تحصیل وجود داشت.»
به گفته او هم‌اکنون این رقم به مرز چهار میلیون نفر در سن تحصیل رسیده و این به‌معنای «تزریق بیسوادی به جامعه» است. حاجی‌بابایی در واکنش به این اظهارات، آن را به‌شدت تکذیب کرد و گفت: «دروغ است، من کاملا این خبر را تکذیب می‌کنم و کسی که این خبر را اعلام کرده عدد و رقم نمی‌داند.»
با توجه به سخنان معاون وزیر و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، به‌نظر می‌رسد آماری که سال 88 از سوی معاون پیشین حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش اعلام شده و حاجی‌بابایی آن را تکذیب کرده، امروز به واقعیت نزدیک‌تر است. هم‌اکنون نیز معاونان وزیر آموزش و پرورش آمار متناقضی ارائه می‌دهند؛یکی موضوع را منکر می‌شود و دیگری آمار ارائه می‌کند که بسیار قابل تأمل است. البته علیرضا علی‌احمدی، وزیر سابق آموزش و پرورش نیز بارها به آمار انتقاد داشت و معتقد بود که آمار در این وزارتخانه با چرتکه محاسبه می‌شود!
