این دختر جوان بعد از انتقال به اتاق عمل و تزریق داروی بیهوشی به حالت اغما فرو رفت و در ساعت 14 و 10 دقیقه بر روی تخت اتاق سی‌‌سی‌‌یو جان باخت.
این در حالی بود که پزشکان بیمارستان در مراحل اولیه تحقیق احتمال دادند علت مرگ دختر جوان حساسیت به مواد بیهوشی بوده است.
اتفاق روز شنبه این هفته، شاید تاکیدی عینی و البته تلخ، بر هشداری بود که مدتهاست به داوطلبان جراحی‌های زیبایی داده می‌شود.
***
جراحی زیبایی بینی یکی از اعمال جراحی است که مانند انواع دیگر جراحی، بدون عارضه نیست. نه می‌توان گفت عوارض ناشی از این جراحی‌ها به طور صرف مربوط به جراح است و نه هیچ عامل دیگری را می‌توان بطور کامل مقصر قلمداد کرد.
در کتب پزشکی، برای هر نوع عمل جراحی، درصد مشخصی به‌عنوان احتمال ایجاد عوارض مطرح شده است؛ عوارضی که حتی در پیشرفته‌ترین بیمارستان‌های دنیا و زیر دست زبردست‌ترین جراحان هم ممکن است ایجاد شود.
اغلب متخصصان گوش و حلق و بینی محتمل‌ترین عارضه راینوپلاستی را عوارض ناشی از بیهوشی می‌دانند.
دکتر احمد خاص احمدی، متخصص گوش و حلق و بینی و نماینده مجلس شورای اسلامی ضمن بیان اینکه بیهوشی علاوه بر اینکه در تمام جراحی‌ها ممکن است برای بیمار خطرآفرین باشد در راینوپلاستی هم بدون عارضه نیست، به همشهری می‌گوید: «جراحی راینوپلاستی خودش به تنهایی نمی‌تواند عامل فوت بیمار باشد، البته بر خلاف تصور عمومی، داروهای بیهوشی نیز الزاماً نمی‌توانند عامل فوت بیمار باشند.»
وی با تاکید بر اینکه یکی دیگر از علت‌های فوت بیماران در این مواقع انسداد لوله‌های هوا است، می‌گوید: «این لوله‌ها که در حین جراحی به بیمار اکسیژن می‌رسانند ممکن است قطع شوند و اکسیژن‌رسانی به بیمار را مختل کنند.»
به گفته این متخصص گوش و حلق و بینی یکی دیگر از احتمالاتی که ممکن است باعث فوت بیمار در حین عمل راینوپلاستی شود بدخیم شدن شرایط بیمار در ریکاوری است: «ممکن است بیمار در این شرایط دچار اسپاسم‌های شدید شود و اگر در این زمان او را به بخش انتقال دهند و از او مراقبت‌های ویژه به عمل نیاورند، بیمار جان خود را از دست خواهد داد.
به‌هرحال بعد از درآوردن لوله‌های هوا بعد از عمل بیمار، نیاز به مراقبت‌های ویژه خواهد داشت.»
استانداردها رعایت می‌شوند
«جراحی زیبایی بینی از جمله جراحی‌های غیر‌اورژانسی است. برای همین باید در مراکزی انجام شود که حداقل استانداردها در آن بخصوص استانداردهای بیهوشی رعایت شده باشد و به دست افرادی انجام شود که از نظر علمی احساس مسئولیت کنند و برای بیمار اهمیت قائل شوند.»
دکتر حکمت‌آرا، رئیس انجمن جراحان گوش و حلق و بینی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن بیان این جملات می‌گوید: «متأسفانه در کشور ما متخصصین بیهوشی وقتی اقدام به بیهوش کردن بیمار می‌کنند، در حین عمل جراحی نظارت بر روی بیمار را به دست تکنسین بیهوشی سپرده و به طور مستقیم بیمار را کنترل نمی‌کنند و یا وقتی بیمار کاملاً به هوش نیامده او را به ریکاوری انتقال می‌دهند که همین در بسیاری از مواقع باعث قطع تنفس بیمار، سیاه شدن او و در نهایت مرگ می‌شود.»
دکتر حکمت‌آرا با اشاره به اینکه در جراحی‌ها سعی می‌شود فشار بیمار در پایین‌ترین حد نگه‌داشته شود ادامه می‌دهد: «در این مواقع برای کاهش فشار بیمار از داروهایی استفاده می‌شود که خونریزی بیمار را به حداقل می‌رساند و این بیهوشی در یک لحظه اتفاق می‌افتد باید نهایت دقت از سوی متخصص بیهوشی صورت گیرد.»
دکتر نراقی، متخصص گوش و حلق و بینی هم با اشاره به اینکه متأسفانه سیستم مانیتورینگ برای کنترل شرایط بیمار حین عمل جراحی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ما به صورت روتین و استاندارد وضعیت بیمار را گزارش نمی‌کنند، می‌گوید: «در اعمال جراحی راینوپلاستی که بخصوص جراحی‌های ناحیه سر و گردن است اگر این سیستم به صورت دقیق وضعیت بیمار را کنترل نکند و با دادن آلارم پزشک را متوجه خطرات جدی مثل جا به جا شدن لوله‌های هوا یا قطع شدن آنها نکند، مسلماً بیمار جان خود را از دست خواهد داد؛ اتفاقی که تا به حال بارها شاهد آن بوده‌ایم.»
داروها مقصرند
به طور کلی جراحی‌های راینوپلاستی به دو صورت بیهوشی عمومی و بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند. سال‌های قبل که امکانات بیهوشی پیشرفت کافی نداشت و داروها قدیمی بودند خیلی از جراحان بی‌حسی موضعی را برای جراحی انتخاب می‌کردند، ولی امروزه این داروها جای خود را به داروها و امکانات پیشرفته‌تر دادند.
دکتر محسن نراقی، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در این رابطه معتقد است: «امروزه داروهای بیهوشی مثل هالوتان که دارویی قدیمی برای بیهوشی بود جای خود را به داروهای دیگری داده‌اند. این دارو در آمریکا و در خیلی از کشورهای پیشرفته منسوخ شده ولی متأسفانه در کشور ما و در اکثر مراکز درمانی برای بیهوش کردن بیمار هنوز هم از آن استفاده می‌شود. این دارو از جمله داروهایی است که در بسیاری از مواقع برای بیمار بیهوش شده خطرات جدی به‌وجود می‌آورد.»
یکی از احتمالات دیگری که متخصصان راینوپلاستی به آن اشاره می‌کنند حساسیت نسبت به بعضی از این داروهای بیهوشی است.
دکتر نراقی در این باره می‌گوید: «متأسفانه این داروهای بیهوشی برای بیمار حساسیت‌ها و شوک‌هایی را ایجاد می‌کنند که تا زمانی که به بیمار تزریق نشوند نمی‌توان از حساسیت بیمار نسبت به این داروها باخبر شد. مثلاً دارویی مثل پنی‌سیلین را می‌توان ابتدا بر روی بیمار تست کرد و از بی‌خطر بودن آن مطمئن شد ولی این داروهای بیهوشی این مزیت را ندارند و در بسیاری از موارد برای بیمار خطرات جدی ایجاد می‌کنند.»
بنا به گفته این متخصص اگر امکانات و روش‌های بیهوشی در کشور ما رو به پیشرفته شدن بروند و استانداردهای لازم برای یک بیهوشی سالم فراهم شود خطرات آن حتی از عوارض ناشی از بی‌حسی موضعی نیز کمتر خواهد بود.
هشدارها شنیده نمی‌شوند
می‌گویند ایران رتبه اول دنیا را در جراحی زیبایی بینی دارد. می‌گویند بیماران باید از عوارض و خطرات احتمالی جراحی آگاه شوند و بعد بینی‌شان را به جراح بسپارند. می‌گویند بسیاری از داوطلبان جراحی زیبایی بینی مشکلات روانی دارند که اگر به درمان آن پرداخته شود، دیگر سراغ عمل جراحی نمی‌روند.
می‌گویند هر روز 2 نفر در دنیا زیر عمل جراحی زیبایی بینی می‌میرند. همه اینها را می‌گویند و باز می‌گویند ایران رتبه اول دنیا را در جراحی زیبایی بینی دارد.
