موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیک ترکیه نیز در پیشبرد اهدافش بی‌اثر نبوده است و کشور ما در تعاملات منطقه‌ای خود و به‌ویژه روابط خود با ترکیه این مسائل را باید مدنظر داشته باشد. داوود اوغلو، وزیرامورخارجه ترکیه در سفر خود به ایران موضوعات منطقه‌ای، برنامه هسته‌ای ایران و تحولات سوریه را مورد رایزنی قرار می‌دهد. عبدالله گل رئیس‌جمهور ترکیه، در مصاحبه با بی‌بی سی گفته بود که اگر در ایران شرایط نامطلوب باشد، ترکیه تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر اگر ایران به یک کشور قدرتمند هسته‌ای مبدل شود، ترکیه نیز تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. به همین دلیل طبیعی است که ترکیه نسبت به مسائل ایران حساس باشد. گل اذعان داشت که حساسیت ترکیه به ایران نسبت به سایر کشورهای منطقه متمایز است و به همین دلیل گفت که آنان نسبت به مسائل ایران علاقه‌مند و ذی‌نفع هستند. ترک‌ها به ایران، هم به‌عنوان فرصت و هم به‌عنوان تهدید نگاه می‌کنند. ترکیه به واسطه تبلیغات از اینکه ایران صاحب سلاح هسته‌ای شود احساس تهدید می‌کند و چنین نتیجه‌گیری می‌کند که در این شرایط از لحاظ موازنه استراتژیک پایین‌تر از ایران قرار بگیرد. از سوی دیگر با توجه به برنامه‌ریزی ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، ترکیه نیز به این سمت گام برداشته و در این زمینه با ایران همکاری خواهد داشت.
ترکیه در شرایطی قرار گرفته است که باید مسائل پیرامون خودش را به دقت بنگرد. جدا از نقش و جایگاه ترکیه در خاورمیانه، این کشور به سبب عضویت در ناتو نیز با حساسیت‌هایی روبه‌روست. این کشور به واسطه منشور سازمان آتلانتیک شمالی در مقابل هر اتفاقی که در یکی از مرزهای کشورهای عضو بیفتد مسئول است و متحد آنان محسوب می‌شود. از این منظر استقرار سپر موشکی ناتو برای ترکیه مسئله ساز است چراکه باید پاسخگوی انتقادات در این خصوص باشد. ترکیه در اجلاس ناتو در استانبول اعلام کرد درصورتی سامانه سپر موشکی ناتو را می‌پذیرد که تهدیدی برای ایران نباشد. ایران اوایل سال میلادی گذشته از کشورهای تهدید کننده ترکیه خارج شده است.
ترکیه یک کشور مسلمان، دوست و همسایه ایران است. ما با ترکیه هیچ مشکلی نداریم و یکی از مرزهای باثبات و آرام ما با کشورهای همسایه، با ترکیه بوده است. همکاری دو طرف نیز در تمام زمینه‌ها گسترده و برای نزدیکی با ما بوده است. در 100 سال گذشته بسیاری از اندیشمندان ایرانی، در دوره مشروطه و پیش از آن، در استانبول ساکن بوده‌اند و در این شهر به نشر اندیشه و افکار دمکراسی خواهی کمک کرده‌اند. از این منظر با توجه به اینکه ترکیه اعلام کرده که سپر موشکی این کشور تهدیدی برای ایران نیست، کشورمان با گسترش روابط با ترکیه باید بتواند از این سپر موشکی برای خنثی کردن تهدیدها علیه خود نیز بهره ببرد. ترکیه عضویت 60 ساله در ناتو دارد و طی این مدت هیچگاه آسیبی به ایران وارد نکرده است.
ما می‌توانیم از ظرفیت ترکیه جهت ارتباط با غرب بهره ببریم. همانطور که از لحاظ جغرافیایی، ترکیه پل ارتباطی ما با اروپاست، در فضای سیاسی نیز می‌تواند چنین اتفاقی بیفتد. در عرصه بین‌الملل هر کشوری به‌دنبال ارتقای جایگاه خود است و این امری طبیعی محسوب می‌شود. نگاه بالا به پایین در عرصه دیپلماتیک نامطلوب است و موجب جبهه‌گیری می‌شود. ترکیه به‌دنبال ایفای نقش خود در منطقه است و این به این معنا نیست که می‌خواهد جای ما را تنگ کند.
*کارشناس مسائل ترکیه
