در روزهای اخیر و بعد از اعلام خروج نظامیان آمریکا از عراق توسط اوباما، دیگر مقامات آمریکایی هم یک به یک مصاحبه کردند و سعی در توجیه این موضع آمریکا داشتند.
دنیس مک‌دونوف و تونی بلینکن، مشاوران امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا گفتند که خروج سربازان آمریکایی همواره مد نظر بوده است. آنها گفتند: ما همواره به‌دنبال عراقی امن، با ثبات و متکی به خود بوده‌ایم که البته به این مهم دست یافته‌ایم و بدون تردید این امر یک موفقیت است. پس مذاکرات گسترده و چندماهه دولت آمریکا برای آنکه بتواند هزاران سرباز را در عراق پس از سال 2011 حفظ کند به کجا انجامید؟ مذاکره‌کنندگان آمریکایی در این خصوص جیمز جفری، سفیر آمریکا در عراق، ژنرال لوید اوستین، فرمانده ارشد آمریکا در عراق و برت مک گورک، یکی از مقامات کاخ سفید بوده‌اند. این مذاکرات پس از درخواست آمریکا مبنی بر اعطای مصونیت قضایی به سربازان باقیمانده متوقف شد. مک دونوف بدون اشاره‌ای خاص به مذاکرات گسترده دولت آمریکا گفت: خواست رئیس‌جمهور برقراری بهترین روابط بین آمریکا و عراق بوده است؛ البته ما در مورد مصونیت قضایی صحبت کرده‌ایم و به هیچ عنوان این موضوع را رد نمی‌کنیم اما در هر حال تصمیمی که رئیس‌جمهور اعلام کرد بازتاب عقیده ایشان و نخست‌وزیر عراق مبنی بر ارتقای روابط است. رابطه ما و عراق عادی است.
با وجود این ادعاها، هر نامی می‌توان بر روابط آمریکا و عراق گذاشت به غیر از عادی. کارشناسان و مقامات معتقدند که 9 سال جنگ، مرگ بیش از 4هزار آمریکایی و صدها هزار عراقی، خرج حداقل صدها میلیارد دلار از جیب مالیات‌دهندگان آمریکایی و همچنین عدم توافق آمریکا و عراق بر سر تمدید حضور نیروهای آمریکایی در عراق باعث شده نفوذ آمریکا در این کشور به شدت کاهش یابد.
خانم ماریسا کاکرن سولیوان، یکی از مدیران مؤسسه مطالعات جنگ در آمریکا، تابستان امسال به عراق سفر کرد و زنگ خطر را درخصوص نحوه بد مذاکرات (تمدید حضور نیروهای آمریکایی) به صدا در آورد. او گفت: عراق کشوری عادی نیست، امنیت در آنجا عادی نیست، سفارت آمریکا هم در عراق سفارتخانه‌ای عادی نیست.
با وجود صحبت‌های اوباما و مک دونوف شواهد زیادی وجود دارد که دولت آمریکا واقعا قصد داشته حضور نیروهایش را در عراق تمدید کند؛ سخنان لئون پانتا، وزیر دفاع، یکی از این شواهد است.
پانتا در ماه جولای رهبران عراقی را در خصوص تمدید حضور نیروهای آمریکایی تحت فشار گذاشت؛ « شورش را در آورده‌اید، تصمیم‌تان را بگیرید دیگر» او در ماه آگوست به خبرنگاران گفت: عقیده دارم آنها سرانجام پاسخ مثبت خواهند داد. در 17سپتامبر همچنان بر تمدید حضور نیروها پافشاری و اعلام کرد: در حال حاضر ناامید نیستیم چون همچنان در حال مذاکره با عراقی‌ها هستیم. خانم سولیوان یکی از 40صاحب‌نظر محافظه‌کار سیاست خارجی بود که در ماه سپتامبر طی نامه‌ای به اوباما هشدار دادند حضور فقط 4هزار نیرو پس از سال 2011 باعث خواهد شد عراق نسبت به تهدیدهای داخلی و خارجی آسیب‌پذیر شود، بنابراین دستاوردهای امنیتی و حکومتی که در سال‌های اخیر به زحمت به دست آمده‌اند و هزینه‌ای گزاف برای ایالات متحده داشته‌اند در معرض خطر قرار خواهند گرفت.
او می‌گوید راهبرد دولت آمریکا در مذاکرات از چند جهت ایراد داشت؛ اوضاع سیاسی عراق را به حساب نیاورده بودند، فقط شمار محدودی از رهبران سیاسی عراق طرف مذاکره قرار گرفته بودند و در سراسر مذاکرات پیام‌های ضد‌ونقیض در خصوص تمدید حضور نیروهای آمریکایی ارسال می‌شد.
سولیوان در ادامه می‌گوید: از همان آغاز، مذاکرات تحت‌تأثیر سیاست داخلی واشنگتن و بغداد قرار گرفت. هر دو طرف اجازه دادند سیاست به جای مسائل امنیتی، مذاکرات را هدایت کند.
سمیر المصیدعی، سفیر عراق در آمریکا، طی مصاحبه‌ای در ماه آگوست اعلام کرد: دفتر مالکی درخصوص حضور 8هزار تا 20هزار سرباز آمریکایی تا سال آینده، در حال رایزنی است. او همچنین گفت که در عراق حمایتی گسترده در این خصوص وجود دارد اما دولت اوباما درخواست کرد مصونیت قضایی سربازان آمریکایی به تأیید مجلس عراق برسد؛ امری که به‌هیچ عنوان امکان‌پذیر نبود. منابع دولتی و کارکنان کنگره گفتند که تقاضای تصویب مصونیت قضایی سربازان آمریکایی در مجلس عراق تصمیمی بود که وکلای وزارت امور خارجه آمریکا گرفتند، در حالی که گزینه‌های دیگر هم موجود بود، از قبیل درج نام سربازان باقیمانده در فهرست‌های دیپلماتیک؛ امری که خودبه‌خود به این نیروها مصونیت می‌داد.
یکی از کارمندان ارشد سابق کنگره در این خصوص می‌گوید: یک راه‌حل ساده برای تأمین مصونیت نظامیان، درج نام آنها در فهرست دیپلماتیک است؛ این منظور با اعلام به وزارت خارجه عراق محقق می‌شد. حزب اصلی مخالف دولت عراق موسوم به العراقیه که ایاد علاوی، نخست‌وزیر سابق عراق و متحد پیشین آمریکا، هدایت آن را به عهده دارد، رأی موافق خود برای تداوم حضور نیروهای آمریکایی را منوط به 2موضوع غیرمرتبط کرد: شورای‌عالی سیاستگذاری و وزارت دفاع به آنها سپرده شود؛ مالکی هم مایل به واگذاری هیچ کدام نبود.سولیوان معتقد است که دولت اوباما فقط بر مالکی تمرکز و از بقیه بازیگران از قبیل علاوی غفلت کرد. او می‌گوید: از همان ابتدا مشخص بود که مالکی بدون حمایت احزاب پشتیبانش هیچ اقدامی نخواهد کرد. آغاز مذاکرات در عراق به خوبی صورت نگرفت. این مذاکرات واقعا خیلی دیر شروع شد.
سولیوان در ادامه گفت: در این خصوص، حرف و عمل دولتمردان با هم تطابق ندارد. منافع دولت اوباما ایجاب می‌کند اوضاع را به‌شکل شکست در دستیابی به توافق نبیند، بلکه از لحاظ آنها قول اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری محقق شده است. اما کاملا مشخص است پانتا و رابرت گیتس، (وزیر دفاع سابق آمریکا) خواهان دستیابی به توافق بر سر تمدید حضور نیروهای آمریکایی در عراق بودند. اما عواقب شکست مذاکرات چه خواهد بود؟ یکی از این عواقب پیدایش خلأ امنیتی در عراق است که ایران آن را پر خواهد کرد.
اندرو تابلر، یکی از کارکنان ارشد مؤسسه سیاست خاورمیانه می‌گوید: خروج از عراق واقعا مشکل‌ساز خواهد شد چون حضور در عراق به هر میزانی در پیشبرد سیاست‌های ما در قبال ایران و سوریه واقعا مؤثر خواهد بود. نفوذ ایران در عراق در حال افزایش است. خروج از عراق ابتکار عمل را از ما می‌گیرد و موجب خواهد شد آنچه رشته‌ایم پنبه شود. ما در عراق خون‌های زیادی داده‌ایم و متحمل هزینه‌های هنگفتی شده‌ایم. این روزها منطقه مثل سابق ثبات ندارد.
باک مک‌کنون، رئیس کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا هم این گفته‌ها را تأیید کرد و درخصوص اظهارات کاخ سفید که عراق را امن، با ثبات و متکی به خود دانسته تردید نشان داد. او می‌گوید: کارشناسان زیادی در کنگره حاضر شده و اعلام کرده‌‌‌اند عراقی‌ها همچنان فاقد توانایی‌های لازم برای حفظ ثبات داخلی و تمامیت ارضی خود هستند. این کاستی‌ها ممکن است یک دهه کار سخت و فداکاری‌های دو کشور را در راه ایجاد عراق آزاد، به باد دهد.
جان کری، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، در بیانیه 21اکتبر خود از نظر دولت دفاع کرد. طبق نظر دولت، عدم تمدید حضور نیروهای آمریکایی، هم به نفع آمریکا و هم به نفع عراق خواهد بود. او گفت: ایالات متحده به توافق خود با حکومت عراق عمل کرده است؛ حکومتی که می‌خواهد خود آینده‌اش را بسازد. رئیس‌جمهور به تعهدات خود در خصوص پایان درگیری‌ها در عراق و خاتمه حضور نظامی ما عمل می‌کند. نظامیان آمریکایی در عراق به خانه بازخواهند گشت، در حالی که با افتخار خدمت کرده و مهارت‌های زیادی فرا گرفته‌اند.
فارن‌پالسی
