افزایش این امکانات و بالا رفتن سرانه‌های مربوطه در سال‌های اخیر از رشد چشمگیری برخوردار بوده است. این مهم به راحتی در زندگی امروزه شهروندان قابل مشاهد ه است. توسعه حمل‌ونقل عمومی در گوشه و کنار شهر، ساخت بوستان‌های بزرگ و کوچک و احداث سرانه‌های فرهنگی با کارکردهای تعریف شده که سال‌ها بود کمبود آنها حس می‌شد از جمله اقداماتی بوده که پایتخت در سال‌های اخیر به‌خود دیده است. در این گزارش سراغ مهم‌ترین اتفاقات روی داده در عرصه حمل‌ونقل عمومی، توسعه اراضی و سرانه‌های فرهنگی و تفریحی رفته‌ایم تا مروری بر این موارد داشته باشیم.
توسعه حمل‌ونقل عمومی زیر زمین
در جهان کنونی هیچ شهری را نمی‌توان بدون شبکه‌های گسترده حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفت، تهران نیز از این قاعده مستثنا نیست. در حالی که شهرهای بزرگ جهان هر روز برنامه و امکانات جدیدی را برای توسعه حمل‌ونقل عمومی خود در نظر می‌گیرند مدیریت شهری تهران نیز در سال‌های اخیر به این مسئله توجه ویژه‌ای نشان داده است. در این میان مترو را باید اصلی‌ترین وسیله حمل‌ونقل درون شهری تهران نام برد. متروی تهران در سال 1377 به‌طور رسمی کار خود را بین تهران و کرج آغاز کرد. در سال‌های اخیر نیز روند توسعه این وسیله نقلیه ارزان و پاک شتاب بیشتری به‌خود گرفته است؛ به‌طوری که طبق گفته‌های شهردار تهران، در طرح جامع شهر تهران و برنامه 5 ساله مدیریت شهری نیز بر حمل‌ونقل ریلی تأکید شده است به همین دلیل است که سرعت ساخت مترو طبق برنامه از سالی 3 کیلومتر به سالی 15 کیلومتر رسیده تا بتوان در مدت 5 سال میزان خطوط مترو را به 218 کیلومتر رساند.
البته درصورت تخصیص تمام و کمال اعتبارات مورد نیاز مترو از سوی دولت روند این توسعه بیشتر هم می‌شد اما با این وجود هابیل درویش، مدیرعامل شرکت متروی تهران و حومه در مراسم افتتاح ایستگاه متروی شهید حبیب‌الله که کمتر از یک‌ماه گذشته انجام شد از ورود 294 واگن جدید به خطوط مترو تا پایان سال خبر داد. درویش افزود: با ورود واگن‌های جدید مترو، قادر خواهیم بود که سر فاصله حرکت قطارها را نیز به 2 دقیقه کاهش دهیم. وی با اشاره به اینکه امسال 15 کیلومتر مترو با 14 ایستگاه در تهران به بهره‌برداری خواهد رسید، گفت: برای تحقق برنامه‌های توسعه مترو نیازمند تأمین اعتبارهستیم. به گفته مدیرعامل شرکت مترو، امسال شرکت مترو برای تحقق برنامه‌هایش نیازمند 1600میلیارد تومان است بنابراین ما باید ماهانه 40 تا 50میلیارد تومان در ساخت مترو هزینه کنیم.
همچنین معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز خبرداده است که مجلس در اعتبارات سال 90 دولت، 300 میلیارد تومان برای توسعه عمرانی و 100 میلیارد تومان برای یارانه بلیت مترو در نظر گرفته است. سیدجعفر تشکری‌هاشمی اظهار کرد: در حال حاضر مهم‌ترین مسئله در مترو تأمین اعتبار است زیرا توان و امکانات توسعه سریع خطوط مترو در شهر وجود دارد؛ چنانچه تنها با به‌کارگیری 6 دستگاه TBM (حفار اتوماتیک) قادر به حفر سالانه 30 کیلومتر مترو خواهیم بود.
از ماشین دودی تا دوکابین‌های ماهواره‌ای
اتوبوس را باید دومین وسیله حمل و‌نقل عمومی شهروندان تهرانی و البته قدیمی‌ترین وسیله حمل‌ونقل عمومی پایتخت معرفی کرد.طول مسیر ناوگان عمومی اتوبوس‌های شرکت واحد 3هزار و 305 کیلومتر است. این مسافت در مورد ناوگان بخش خصوصی به هزار و 466کیلومتر می‌رسد . اما یکی از مهم‌ترین اتفاقات صورت‌گرفته در عرصه اتوبوسرانی احداث مسیرهای اتوبوس‌های تندرو است. این خطوط جدید که از سال 86 در تهران راه‌اندازی شدند. قرار است تعداد 5 خط موجود طبق طرح جامع تهران به 10 خط افزایش پیدا کند.
سال گذشته 23کیلومتر مسیر جدید به سامانه اتوبوسرانی تندرو پایتخت افزوده شده و مقدار مسافت کلی این خطوط در پایان سال گذشته به 85کیلومتر رسید. امسال نیز قرار است 43کیلومتر دیگر به این خطوط اضافه شود که با این مقدار طول خطوط اتوبوسرانی تندروی تهران در پایان سال 90 به 128 کیلومتر خواهد رسید.
رانندگی در عمق زمین
یکی از بزرگ‌ترین معضلات تهران امروز ترافیک است. راهبندان‌های اساسی تهران در برخی معابر نه تنها در کشور که حتی در سطح جهانی نیز معروف شده است اما شهرداری تهران نیز در سال‌های اخیر اقدامات گسترده‌ای برای رفع این معضل انجام داده است. غیراز ساخت و توسعه بزرگراه‌هایی که از چند سال قبل به‌دلیل معارضات ملکی و تأسیساتی نیمه کاره مانده بودند و بالاخره در یکی، دو سال اخیر به بهره‌برداری رسیده‌اند باید به توسعه دانش تونل‌سازی در مهندسی شهری نیز اشاره کرد.
بارزترین نمونه برای این مورد تونل توحید است. شهروندان تهرانی به‌خصوص آنهایی که در مسیر هر روزه بزرگراه‌های چمران و نواب تردد می‌کنند به خوبی می‌دانند که این مسیر چه ترافیکی داشت. بخش اعظم ترافیک این مسیر با ساخت تونل توحید برطرف شد. ساخت این تونل در مدت حدود 2سال یکی از رکوردهای مهندسی شهری بود. این بار شهرداری تهران تصمیم دارد یکی از شلوغ‌ترین مسیرهای شهری در شمال تهران را با ساخت تونل بهسازی کند. پروژه تونل صدر- نیایش که عملیات حفاری آن با استقرار 9 کارگاه در بزرگراه مدرس، صدر و انتهای خیابان گل آذین- پارک نونهالان- ضلع شمالی بزرگراه صدر- خیابان ولیعصر(پارک ملت) - کردستان، نیایش- کارگاه مرکزی پارک ملت- نیایش- ملاصدرا- گلشهر از شهریور ماه گذشته آغاز شده دارای 2تونل رفت و برگشت به طول 5 هزار و 265 متر است.
برای ساخت این تونل از روش NATM که یکی از سبک‌های رایج احداث تونل‌های شهری در اقصی نقاط جهان است استفاده می‌شود.
این روش به‌صورت فعال از سال 1960 در پروژه‌های تونلی مورد استفاده قرار گرفته است. این روش، ایمنی حداکثری پروژه در طول دوره ساخت را تأمین می‌کند. استفاده از شاتکریت و المان‌های لتیس از جمله ویژگی‌های این روش است و البته اینکه المان‌های مجزا را چطور در زمان و مکان مناسب استفاده کنیم، یکی از موارد مهم در این سبک حفر تونل است. یکی از ویژگی‌های کلیدی روش اتریشی نسبت به روش‌های دیگر، نقش حساس مونیتورینگ است که به مهندسان اجازه می‌دهد عکس‌العمل زمین مقابل عملیات اجرایی و حفاری‌های زیرزمینی را با رفتارنگاری پایش کنند. این نکات در بسیاری از موارد دیگر مهندسی موجب شده است تا عملیات ساخت تونل صدر- نیایش با دقت و سرعت بالایی ادامه پیدا کند.
طبق وعده مسئولان شهری قرار است این تونل در مدت 36 ماه از زمان آغاز آن به بهره‌برداری برسد. تونل صدر- نیایش پس از تونل‌های رسالت و توحید سومین تونل شهری تهران خواهد بود که از جمله شریان‌های اصلی شهر محسوب می‌شود.
