اگرچه حاشیه جلسه تحت‌تأثیر این رویداد بین‌المللی بود، اما باز هم همه نیم‌نگاهی به برنامه تهیه طرح تفصیلی داشتند. هنگامی که هیربد معصومی معاون شهرسازی شهرداری تهران به سالن جلسه آمد، همه چیز تغییر کرد و موضوعات دیگری محور بحث قرار گرفت. اینکه طرح تفصیلی شهرداری تهران برای 370 محله چیست و چگونه تهیه شده است؟ چه موضوعاتی در تهیه این طرح مورد توجه بوده؟ به چه نیازهایی در محلات توجه شده و اساسا این طرح قرار است که چه کارهایی بکند؟
هیربد معصومی از تلاش شهرداری تهران برای ساماندهی یک طرح تفصیلی خبر می‌دهد؛طرحی که قرار است به تعبیر هیربد معصومی شهرسازی ما را بعد از تقریبا 200سال به سمت یک شهرسازی بر مبنای قابلیت‌های بومی و اسلامی ساماندهی کند؛ طرحی که تهران 720 کیلومتری را در قالب یک شهر و محله‌به‌محله مورد توجه قرار داده و برای هر قسمت از این کلانشهر برنامه‌ای مشخص و دقیق دارد. طرح تهیه شده که قرار است پس از تصویب در کمیسیون ماده 5 از فروردین ماه سال90 به اجرا درآید در واقع قرار است تهران را به شهری توسعه‌یافته با توجه به نیازهای شهروندان و با اولویت‌های محلی تبدیل کند.
شهر تهران بیش از 200 سال به‌عنوان پایتخت ایران بوده، اما در طول این سال‌ها کمتر توانسته براساس یک سند مشخص توسعه یابد. گاه ناصرالدین‌شاه با الهام گرفتن از پاریس به این شهر رنگ و جلایی می‌زد و کاخی و ساختمانی می‌ساخت، گاه نیز رضاخان پهلوی به تاسی از سن‌پترزبورگ میدان توپخانه و محدوده مرکزی شهر را توسعه می‌داد، بی‌هیچ طرح و برنامه‌ای مشخص.
همیشه تهران براساس سبک وسیاق سیاستمداری به شکلی‌نو درمی‌آمد و چهره عوض می‌کرد. شاید به همین دلیل است که در این شهر می‌توان انواع معماری مختلف را در کنار هم دید. رویه‌ای که تا به امروز همچنان ادامه دارد و با گذشت 200سال از شکل‌گیری این پایتخت، هنوز هویت معماری و شهرسازی مشخصی در این شهر گسترش نیافته است.
اما قرار است که تهران از آن روزها فاصله بگیرد. طرح جامع تهران مصوب سال86 ، دومین طرح رسمی برای برنامه‌ریزی در پایتخت ایران است. طرحی که قرار است جامه نو بر تن تهران بپوشاند.
اما موضوعی که هیربد معصومی به آن اشاره می‌کند، اجرای طرح جامع تهران نیست. بلکه طرح تفصیلی شهر تهران است. موضوعی که از ابتدای سال90 در تهران به اجرا درخواهد آمد. معصومی می‌گوید: لایحه طرح تفصیلی تهران با 14ماده و 50تبصره به شورای شهر تهران ارائه شده و در جلسات متعدد در کمیسیون‌های تخصصی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت در بیش از 40 صحن علنی شورا مطرح شده و در نهایت به تصویب رسیده است و هم‌اکنون آماده است این طرح در کمیسیون ماده 5 به تصویب برسد و برای اجرا به مناطق ابلاغ شود.
معصومی می‌گوید: تهران باید براساس یک سند توسعه اداره شود. این تأکید شهردار تهران و شورای شهر است. در برنامه 5ساله شهرداری این طرح به اجرا در خواهد آمد و پس از آن مورد بازنگری قرار خواهد گرفت. چرا که این طرح قرار است محله‌به‌محله شهر تهران را ساماندهی کند و الگویی باشد برای توسعه تک‌تک بخش‌ها با توجه به معیارها بومی و اسلامی. بنابراین ضروری است که هر 5سال یکبار مورد بازنگری قرار گیرد و بتوان آن را روزآمد کرد.
سه گام‌بلند برای توسعه تهران
تهران دارای 370 محله است. داشتن برنامه‌ای مشخص برای هر کدام از محلات تهران براساس الگوهای بومی و اقلیمی و سنتی، می‌تواند راهی روشن باشد برای توسعه پایدار این شهر. مسلما طرح‌های کلان یک‌شهر نمی‌تواند توسعه‌ای متوازن در سطح شهر ایجاد کند. آنچه مورد توجه است، داشتن طرح‌های تفصیلی و محله‌به‌محله در کنار طرح‌های کلان است.
هیربد معصومی می‌گوید: طرح تفصیلی تنها یک بخش از سه بخش اصلی طراحی و برنامه‌ریزی در شهر تهران است. در گام اول برای توسعه شهر تهران، طرح جامع مورد مطالعه قرار گرفت و به تصویب رسید. این طرح یک برنامه بلندمدت و دارای دورنمای توسعه‌ای قابل توجه است. پس از آن نیز طرح تفصیلی با نگاه به اهداف طرح جامع طراحی شد تا قالبی باشد برای اجرا در مناطق. اما در گام سوم، طرح‌های موضعی مورد توجه قرار خواهد گرفت که پس از طرح تفصیلی در دستور کار قرار می‌گیرد.
معاون شهرسازی و معماری شهر تهران در ادامه سخنانش می‌افزاید: تهیه طرح توسعه عمران محلات از دیگر فعالیت‌های شهرداری تهران است.
وی با اشاره به تهیه 50 طرح توسعه محلات تهران می‌گوید: تاکنون 50 طرح توسعه محلات تهران آماده شده است و براساس افق 1404 همه محلات تهران براساس اولویت دارای اسناد توسعه خواهند شد.چرا که از نظر وی عملیاتی شدن بخشی از بودجه شهرداری در سال‌های آینده منوط به این طرح‌ها خواهد بود.
وی در این باره می‌گوید: با توجه به اینکه عملیاتی شدن بخشی از بودجه شهرداری در سال آینده ارتباط مستقیم با تهیه اسناد دارد، این اقدام با جدیت دنبال می‌شود.
به‌دنبال هویتی ایرانی- اسلامی
شاید باید بپذیریم که دیگر تهران با روزهای گذشته فاصله خواهد داشت. به هر جای این شهر سرک بکشی ساختمانی می‌بینی با طرح متفاوت. نماهای مختلفی که در جای‌جای شهر سر از خاک برکشیده چهره‌ای ناهمگون به آن داده است. از سویی برنامه‌ریزی‌هایی که تاکنون برای شهر تهران در قالب برنامه‌های مناطق و محلات صورت گرفته کمتر برمبنای توسعه‌پایدار بوده و بیشتر برنامه‌های مقطعی بوده است. اما با این اقدام شهرداری می‌توان امیدوار بود که به‌تدریج محله به محله این شهر طرحی نو براساس معیارها و الگوهای پایدار داشته باشد و برنامه‌ای مشخص برای هر محله وجودداشته باشد. شاید این برنامه توسعه تهران را بیش از پیش بر الگوهای علمی و استاندارد متکی کند.
هیربد معصومی در این باره می‌گوید: عموما در هر ناحیه از شهر تهران در حدود 300 تا 500 ساختمان در دست ساخت وجود دارد. شهرداری می‌تواند با همکاری مهندسان ناظر در ارتقاء کیفیت ساختمان تلاش بیشتری کند. بر این اساس و برای ارتقای کیفیت ساختمان، استفاده از مصالح ساختمان را مورد توجه قرار دادیم. بنابراین استفاده از بتن دستی در کل ساختمان‌های شهر مدتی است که ممنوع شده است.
همچنین براساس تأکیدات مقام معظم رهبری، بیش از پیش توجه به معماری ایرانی اسلامی را مورد توجه قرار داده‌ایم. در این حوزه در حال تدوین دستور‌العملی هستیم تا آثار منطبق با معماری اسلامی را مورد شناسایی قرار دهیم و بر آن اساس برای ساخت بیشتر این آثار الزام‌های مشخصی به‌وجود آوریم.
معاون شهرسازی و معماری در ادامه می‌گوید: به کلی تمامی ساختمان‌هایی که می‌خواهند از نمای شیشه‌ای استفاده کنند، دیگر پایان کار نخواهند گرفت. چرا که این نوع نمای ساختمان علاوه بر اینکه با اقلیم طبیعی تهران سازگار نیست، بسیار ناامن بوده و درصورت بروز هرگونه اتفاق و حادثه‌ای طبیعی می‌تواند برای شهروندان خطرآفرین باشد. این ساختمان‌ها باعث اغتشاش بصری در سطح شهر نیز می‌شود.
