سردار‌حسین‌رحیمی آنطور که می‌گوید، فارغ‌التحصیل دانشکده انتظامی و فوق‌لیسانس فرماندهی و ستاد است. او دارای مدرک دیپلم علوم تجربی و همچنین از نخستین تحصیل‌کردگان دانشکده کمیته انقلاب اسلامی در دهه60 است. رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت فعالیت خود را از کمیته مرکزی در میدان بهارستان تهران شروع کرد و پس از آن به سیستان‌وبلوچستان رفت، 5سال را در قرارگاه عملیاتی کرمان گذراند و سال77 به ستاد نیروی انتظامی رفت و پس از آن جانشین فرماندهی استان مرکزی شد. پس از آن به ریاست پلیس110 کشور منصوب شد. وی اکنون رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت است. گفت‌وگو با سردار رحیمی در اتاق کار او در یکی از نقاط پرتردد تهران انجام شد؛ جایی که بی‌تردید یکی از طولانی‌ترین چراغ‌های راهنمایی و رانندگی شهر تهران را در خود جای داده است. گفت‌وگو با رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ از نگاه او به کلانشهر شروع شد.
- به‌عنوان مجری مستقیم ترافیک پایتخت تعریف شما از شهر و کلانشهری به نام تهران چیست؟
شهر در واقع مجموعه‌ای است که بخش‌های مختلف اجتماعی مردمی و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در آن حضور دارند و فعالیت می‌کنند و طبیعتا انسان که ذات و فطرتش ایجاب به با هم بودن می‌کند و نیاز به زیستن جمعی دارد نیازمند مجموعه‌ای از نظامات و قوانین و مقررات است که این قوانین نیز باید در برگیرنده تأمین نیازها و حدود و حقوق افرادی که در این مجموعه زندگی می‌کنند باشد. این تعریف برداشت من از شهر است و طبیعتا کلانشهر نیز از این قاعده مستثنی نیست و حتی به‌نظر می‌رسد که در کلانشهرها قوانین و مقررات باید دقیق‌تر، ظریف‌تر و عالمانه‌تر تدوین شوند و شهروندان کلانشهرها نیز می‌بایست بیشتر خود را به رعایت قوانین و مقررات ملزم بدانند. در مجموع به اعتقاد من 2 نکته در مورد شهروندان یک کلانشهر باید درنظر گرفته شود که در شریعت، دین و قرآن نیز به آن تأکید ویژه شده و اگر مورد توجه قرار بگیرد بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود. یکی داشتن نظم در امور است و دیگری رعایت قوانین و مقررات اجتماعی است. نظم موجب پیشرفت درازمدت است و اگر شهروندان نیز خود را ملزم به رعایت قوانین بدانند حتی اگر در برخی موارد رعایت قوانین به زیان آنها باشد آن وقت هم جامعه پیشرفت خواهد کرد و هم فرد در زندگی اجتماعی خود موفق خواهد بود. وقتی سخن از کلانشهر به میان می‌آید بلافاصله یکسری موارد به ذهن متبادر می‌شود که قوانین کلانشهرها سخت‌تر هستند و ساکنان کلانشهر نیز از رفتار برتری برخوردار هستند.
- تعریف شما از پدیده ترافیک چیست؟ اصلا نگاه رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران به مقوله ترافیک پایتخت و رفتار ترافیکی ساکنان این کلانشهر چگونه است؟
ترافیک یک پدیده دوبخشی است که یک بخش آن انسان است و بخش دیگر ابزار و وسایل است که در این بخش خودرو و جاده قرار می‌گیرد. بخش انسانی در مقوله ترافیک راننده، عابرپیاده و سرنشین خودرو است. در موضوع ابزار، خودرو و بسترهای لازم برای تردد آن نظیر بزرگراه و خیابان هم مشخص است ولی به اعتقاد من در کلانشهری مثل تهران مهم‌ترین عامل ایجاد ترافیک رفتارهای ناهنجار و بعضا نادرست عامل انسانی است.
چه کسی باید پاسخگوی رفتار ناهنجار راننده‌ای باشد که با ایجاد ترافیک و مختل کردن نظم ترافیکی شهر موجب هدر رفتن زمان زیادی از وقت شهروندان پایتخت می‌شود؟ در همین تهران به‌طور میانگین روزانه 500 کروکی تصادف کشیده می‌شود حساب کنید اگر هر تصادف 10دقیقه برای رسیدن پلیس زمان ببرد چه میزان از وقت شهروندان تلف می‌شود؟
- به‌عنوان مجری ترافیکی پایتخت، نظر شما درباره واقعیت ترافیک تهران چیست؟
اعتقاد من این است که ترافیک تهران موضوع پیچیده‌ای است و دستگاه‌های مختلفی در آن دخالت دارند ولی باید برای این معضل یک نقشه‌راه تعریف شود که در همین نقشه‌راه سهم دستگاه‌های مختلف تعیین شود. مثلا در موضوع حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی در کلانشهرهای جهان که انصافا باید تأکید کنیم شهرداری تهران گام‌های بلندی در توسعه این بخش برداشته و انتخاب تهران در میان 5 شهر برتر جهان در موضوع حمل‌ونقل عمومی محصول همین گام‌های شهرداری تهران بود که جای تقدیر و تشکر هم دارد. اگرچه شهرداری تهران پیشرفت خوبی در موضوع حمل‌ونقل عمومی داشته ولی این بخش همچنان نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر و توسعه است تا شهروندان از هرنقطه از شهر در کوتاه‌ترین زمان بتوانند به وسایل حمل‌ونقل عمومی دسترسی داشته باشند و در مدت زمان کوتاه به مقصد برسند. واقعیت دیگری که در مشکلات کنونی ترافیک تهران وجود دارد موضوع تردد خودروهای فرسوده در شهر است. سؤال ما این است که به موجب کدام قانون خودرویی که 40یا50سال از عمر آن می‌گذرد در پایتخت تردد می‌کند؟ تا کی نباید با موضوع تردد خودروهای فرسوده برخورد شود؟
اگر می‌گوییم اینجا کلانشهر و پایتخت کشور است بایستی سختگیری‌هایی نیز در بخشی از حمل‌ونقل شهر و همچنین در بخش‌هایی از موضوعات زیست‌محیطی اعمال کنیم. درست است که 80درصد آلودگی‌های زیست‌محیطی در شهر مربوط به‌خودروها است. ولی دستگاه‌های دیگر هم باید در موضوع برخورد با کارخانجات و صنایع آلاینده نیز برخورد کنند. در موضوع زیرساخت‌های پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت نیز باید نگاه ویژه به آن شود. تجهیزات و امکانات الکترونیکی که جزو نیازهای ابزاری پلیس است که در دیگر نقاط جهان از سال‌ها قبل در اختیار پلیس ترافیکی کشورها قرار گرفته و به اعتقاد من یکی از فعالیت‌های شهرداری تجهیز پلیس راهنمایی و رانندگی به این تجهیزات است.
- مگر تجهیز پلیس راهنمایی و رانندگی وظیفه شهرداری است؟
ببینید در موضوع ترافیک به شهرداری اعلام می‌کنیم که مثلا فلان منطقه نیازمند اصلاح هندسی است و البته نظر کارشناسی هم هست و شهرداری هم کارشناسان خود را دارد و در یک تصمیم مشترک اصلاح هندسی معابر شهر انجام می‌شود. یا در موضوع خط‌کشی‌ها پلیس راهنمایی و رانندگی به شهرداری اعلام می‌کند که فلان تقاطع نیازمند خط‌کشی است و آنها اقدام می‌کنند. ولی در عصر حاضر ابزارهای کنترلی در عملیات ترافیکی تبدیل به دوربین‌های نظارتی و ثبت تخلفات شده که البته این کار آغاز شده ولی نیازمند سرعت بیشتری است. امروز به جای آنکه دیوار پلیس در شهر مستقر کنیم باید امکانات الکترونیک را فراهم کنیم و از شهرداری می‌خواهیم زحمت این کار را بکشد. نیروی انتظامی باید بخش‌های دیگر را تأمین و تجهیز کند ولی در حوزه پلیس راهنمایی و رانندگی شهرداری باید زیرساخت‌ها را تأمین کند و وزارت راه و ترابری نیز زیرساخت‌های برون شهری مانند دوربین‌های جاده‌ای را باید تأمین کند.
- پیشنهادهای اصلاحی چطور اجرایی می‌شود؟
کمیته پیشنهادات موارد را مطرح می‌کند و پس از آن مثلا در موضوع اصلاح معابر نماینده پلیس راهنمایی و رانندگی با نماینده شهرداری تبادل نظر می‌کنند و پیشنهادهای مربوط به اجرای تغییرات را ارائه می‌کنند و به نتیجه می‌رسند در موارد دیگر نیز نمایندگان هر دو بخش با یکدیگر به بررسی کارشناسی طرح‌ها اقدام می‌کنند و تصمیم نهایی را اعلام می‌کنند.
- فکر می‌کنید واقعا راه چاره حل معضل ترافیک تهران ایجاد محدودیت تردد برای شهروندان است درحالی‌که کارشناسان مسائل شهری اعمال محدودیت‌ها را راه‌حل مقطعی می‌دانند و به تعبیر دیگر ایجاد محدودیت‌ها تنها آرامبخش‌هایی است که برای ترافیک تهران تجویز می‌شود.
در شهری مثل تهران که حدود 4میلیون خودرو وجود دارد و ماهانه 6میلیون خودرو نیز به شهر وارد می‌شوند و در آن تردد می‌کنند. به علاوه 3میلیون موتورسیکلت که در تهران وجود دارد و روزانه در حال تردد است. معابر شهر کشش این حجم از تردد را ندارد. بنابراین بایستی محدودیت‌هایی را برای تردد خودروها قائل شویم و مردم هم باید در این موضوع همکاری کنند و این موضوع را بپذیرند که وقتی در کلانشهری مانند تهران زندگی می‌کنند باید در راستای حفظ سلامت خود و جامعه، همچنین کمک به کاهش ترافیک، جلوگیری از آلودگی هوا، آلودگی‌های صوتی و دیگر تبعات منفی ترافیک، محدودیت‌ها را بپذیرند. حال اگر این محدودیت‌ها در قالب اجرای طرح زوج یا فرد باشد و خواه اجرای طرح پیشنهادی شناسه‌های ترافیکی که براساس آن شناسه‌های رنگی به‌خودروها ارائه می‌شود و هر شناسه محدودیت تردد در خیابان‌ها را دارد تا دیگر راه خرید خودرو با پلاک‌های زوج و فرد برای برخی رانندگان بسته شود و اکنون در مرحله بررسی کارشناسی است.
- بحث بر سر همین موضوع است که راه‌حل‌های مقطعی پاسخگوی حل معضل ترافیک تهران نیست.
به هر حال وقتی بخواهیم اقدامی کوتاه مدت داشته باشیم نیازمند انجام کارهای مقطعی هستیم. در بسیاری از موارد همین اقدامات مقطعی جواب داده است. درعین حال دستگاه‌های دیگری که مسئول هستند و باید کارهای ریشه‌ای میان‌مدت و درازمدت انجام بدهند می‌توانند کار خود را انجام بدهند. همین بحث زوج یا فرد کردن تردد خودروها در بحث آلودگی هوا آثار بسیار خوبی داشت. حداقل موجب شد که وضعیت آلودگی هوا از مرحله بحران به وضعیت هشدار نرسد.
- راه‌حل واقعی مشکل ترافیک تهران چیست؟
اگر هر دستگاهی به اندازه کافی برای حل این معضل تلاش کند و اختلافات را در موضوعاتی که دود آن به چشم مردم می‌رود کنار بگذاریم به نتایج خوبی در حل مشکل ترافیک تهران می‌رسیم. اگر هردستگاهی وظیفه واقعی خود را انجام بدهد و به سهم خود وارد گود شود با همکاری مردم و احترام گذاشتن آنها به قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی می‌توان به وضعیت ترافیک شهر سروسامان داد. مسئولین هم باید فرصت خدمت را مغتنم بشمارند و با ظرفیت‌سازی در حل معضل ترافیک تهران تلاش کنند.
- آخرین بار که رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت به‌دلیل تخلف رانندگی جریمه شده کی بوده؟ هیچ‌وقت جریمه شده‌اید؟
بله، آخرین‌بار که اعمال قانون شدم بیرون از شهر تهران بود. 2سال پیش در جاده ساوه، وقتی فرمانده انتظامی بودم. پسرم راننده خودرو بود و از طرف پلیس‌راه جریمه شدم. من را می‌شناختند و پسرم هرچه خواهش کرد با ماموران صحبت کنم درخواستش را نپذیرفتم و 20هزار تومان جریمه شدم. الان هم نزدیک به 2سال است که از خودروی شخصی استفاده نمی‌کنم.
- مجری عملیاتی حل ترافیک شهر تاکنون از وسایل نقلیه عمومی استفاده کرده است؟
یک هفته پیش از آنکه به‌عنوان رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران انتخاب شوم با تاکسی تردد داشتم. البته از خطوط بی.آر.تی هم استفاده کرده‌ام و از خدمات آن راضی بودم ولی تاکنون از مترو استفاده نکرده‌ام.
