یکشنبه ۲۸ آذر ۱۳۸۹ - ۰۸:۰۹
۰ نفر

همشهری آنلاین: مجله تایم در حالیکه به انتهای سال میلادی 2010 نزدیک می‌شویم، 10 پیشرفت پزشکی در این سال را به نظر نویسندگان آن مهمتر از سایر پیشرفت‌‌ها بوده است، انتخاب کرده است.

Medical Breakthroughs

1) داروی ضدایدز خطر عفونت HIV را کاهش می‌دهد

 داروهای ضدرتروویروسی با کنترل تکثیر ویروس ایدز در بیماران برای مهار همه‌گیری ایدز به کار رفته‌اند. اما پژوهشی جدید نشان می‌دهد این داروهای قدرتمند ممکن است یک مزیت دیگری هم داشته باشند- آنها می‌توانند به عنوان ابزاری برای مقابله با عفونت در افراد سالم به کار روند.

در یک کارآزمایی بالینی که شامل 2500 مرد از شش کشور که HIV منفی بودند اما همجنس‌باز و در معرض خطر بالای عفونت با ویروس ایدز بودند، پژوهشگران دریافتند که یک قرص حاوی ترکیبی از داروهای ضدرتروویروسی به نام Truvada در مقایسه با دارونما خطر عفونت در این افراد را 44 درصد کاهش داد. هنگامی که دانشمندان با دقت بیشتری به داوطلبانی که در این بررسی شرکت کرده بودند و با وفاداری دارو را به طور روزانه مصرف کرده بودند، دریافتند که خطر ابتلا به HIV در این افراد حتی پایین‌تر است- یعنی 77 درصد کمتر نسبت به گروهی که دارونما مصرف می‌کردند.

بررسی‌های بیشتری باید انجام شود تا این مزیت‌ داروهای ضدرتروویروسی را در پیشگیری از HIV ثابت کند، و کارشناسان بهداشت عمومی هشدار می‌دهند که حتی اگر این نتایج در بررسی‌های دیگر تکرار شود، این روش نمی‌تواند جایگزین بهترین روش پیشگیری شود: فعالیت جنسی ایمن و استفاده همیشگی از کاندوم.

روش پیشگیری یا پروفیلاکسی قبل از در معرض قرار گرفتن به ویروس یا PrEP شامل دادن داروهای ضدرترویروسی ضدویروس ایدز به افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به ویروس هستند تا ویروس ایدز به محض ورود به بدن این افراد مورد حمله قرار گیرد.

اما این داروها مانند واکسن که دستگاه ایمنی را تحریک می‌کند تا به طور واقعی از عفونت پیشگیری کند، عمل نمی‌کنند.

2) سلول مصنوعی

دکتر فرانکستین را کنار بگذارید و برای مشابه قرن بیست و یکمی او جا باز کنید، دکتر ونتر.

دکتر جی کریک ونتر، یکی از نقشه‌برداران ژنوم انسانی، امسال قدم دیگری به سوی خلق حیات در آزمایشگاه برداشت.

ونتر در یک فرآینده پیچیده متصل کردن مواد شیمیایی سازنده DNA، کل ژنوم یک باکتری را به را ساخت، و بعد آن را به درون یک سلول وارد و این سلول توانست تکثیر کند.

با این که "سلول مصنوعی" ونتر شباهتی با شخصیت هیولای دلهره‌‌آور رمان مری شلی ندارد،‌اما به هر حالی یک شکل حیاتی ساخته دست انسان است. ونتر امیدوار است که یافته‌های او ابتدای مسیری طولانی ساختن موجودات آزمایشگاهی در زیست‌شناسی صناعی باشد.

ونتر از هم اکنون با مخلوط و جور کردن ماده ژنتیکی به صورت ترکیباتی که قابلیت ادامه حیات داشته‌اند، جانداران ذره‌بینی را ایجاد کرده است که می‌توانند به عنوان یک سوخت زیستی جدید به کار روند یا روند تولید واکسن آنفلوآنزا را سرعت بخشند، چرا که به پژوهشگران امکان می‌دهند ساختن واکسن را بر روی گونه‌های آماده متشکل از گونه‌های متفاوت ویروسی انجام دهند.

3) آزمایش خون برای تشخیص آلزایمر

علیرغم روش‌های به طور فزاینده پیچیده‌ای که متخصصان بالینی برای تشخیص بیماری به کار می‌برند، بیماری آلزایمر حتی از دسترس پیشرفته‌ترین روش‌های تصویربرداری و بررسی مولکولی دور می‌ماند. این بیماری تحلیل‌برنده مغز را به طور قطعی تنها هنگام کالبدشکافی می توان تشخیص داد، هنگامی آسیب‌شناسان وجود پلاک‌ها و کلافه‌های شاخص بیماری در مغز تایید کنند.

اما یک آزمایش خونی نویدبخش ممکن است به تشخیص زودرس این بیماری کمک کند و ممکن است پیشگیری از زوال عقلی و زوال روانی حتی پیش از آنکه ابتدایی‌ترین نشانه‌های آن ظاهر شود، را تشخیص داد.

این آزمایش جدید بیش از دوجین پروتئین را در خون شناسایی می‌کند، و در 80 درصد موارد در تشخیص بیماران مبتلا به آلزایمر دقیق عمل می‌کند. این آزمایش تنها یکی از اخرین پیشرفت‌ها در ابداع روش‌های جدید برای تشخیص زودرس آلزایمر از جمله آزمایش مایع نخاعی است.

تشخیص‌ زودهنگام‌تر این بیماری می‌تواند به بیماران کمک کند تا از روش‌های رفتاردرمانی مانند فعال نگهداشتن ذهن با حفظ تماس‌های اجتماعی و یادگیری چیزهای جدید برای کند کردن سیر بیماری استفاده کنند.

4) تصویب تزریق بوتاکس برای درمان میگرن

چه کسی فکر می کرد علاقه عده‌ای به زیباتر شدن به کشف درمان جدیدی برای سردرد بینجامد؟

پس از آنکه عده‌ای از بیماران مورد تزریق بوتاکس گرفته بودند تا چین و چروک‌های روی پیشانی‌شان از بین برود، گزارش کردند که سردرد میگرنی‌شان بهبود یافته است، دانشمندان- به خصوص در شرکت آلرگان سازنده بوتاکس- تصمیم گرفتند این موضوع را مورد بررسی قرار دهند.

بر اساس داده‌های به دست آمده از دو کارآزمایی بالینی بزرگ که شامل بیش از 1000 بیمار می‌شد، این شرکت توانست سازمان غذا و داروی آمریکا را م متقاعد کند که بیمارانی که در ناحیه صورت مورد تزریق بوتاکس قرار می‌گیرند، نسبت به بیمارانی که این تزریق فلج‌کننده عضلانی را دریافت نمی‌کنند، در هر ماه روزهای کمتری را دچار درد میگرنی می‌‌شوند.

تایید سازمان غذا و داروی آمریکا به این معناست که سازمان‌های بیمه‌گر می‌توانند هزینه‌های درمان میگرن با بوتاکس که ممکن است نیاز به چندین ماه درمان به قیمت هزاران دلار داشته باشد، را پوشش دهند. به گفته کارشناسان هنوز مشکل است پیش‌بینی کرد کدام یک از بیماران مبتلا به میگران از این شیوه درمانی بیشترین سود را می‌برند، اما دست کم مبتلایان به میگرن مجبور نخواهند بود به جراح پلاستیک مراجعه کنند یا پول درمان را از جیب بپردازند.

5) احیای قلبی- ریوی بدون تنفس مصنوعی

از هنگامی که 50 سال پیش در سال 1960 برای اولین احیای قلبی- ریوی، برای نجات جان افرادی که دچار ایست قلبی شده‌اند، معرفی شد، امدادگران با شیوه مشابهی آن را انجام می‌داده‌اند؛ ترکیب کردن تنفس دهان به دهان با فشردن قفسه سینه (ماساژ قلبی) برای احیای افرادی که دچار ایست قلبی شده بودند.

اما پس از آنکه داده‌های جدید نشان داد که فشردن قفسه سینه به همان اندازه شیوه سنتی احیای قلبی- ریوی در نجات دادن افراد دچار ایست قلبی موثر است، انجمن قلب آمریکا تصمیم گرفت شیوه قدیمی 50 ساله را به روز کند.

قواعد جدید احیای قلبی-ریوی تاکید بیشتری بر ماساژ قلبی یا  فشردن قفسه سینه می‌کند، و در برخی موارد اصولا تنفس دهان به دهان را کنار می‌گذارد.

در سال‌های اخیر چندین بررسی نشان داده‌اند که افراد آموزش‌ندیده‌ای‌ که به افراد دچار ایست قلبی برخورد می‌کنند، در انجام فشار بر قفسه سینه بدون تنفس دهان به دهان - حتی اگر اوپراتور تعلیم‌دیده خط تلفن اورژانس آنها را راهنمای کند- راحت‌تر عمل می‌کنند و بیمارانی که تنها فشار بر قفسه سینه دریافت می‌کند به همان اندازه افرادی که شیوه کامل احیا روی‌شان انجام می‌شود،‌ زنده می‌مانند.

این نتایج با این حقیقت همراه شده است که تنها 30 درصد افرادی که نیاز به احیای قلبی-ریوی پیدا می‌کنند،‌ در عمل آن را دریافت می‌کنند؛ علت عمده این وضعیت این است که برای افراد تعلیم‌ندیده انجام تنفس دهان به دهان کار پیچیده‌ای است. در نتیجه انجمن قلب آمریکا وادار شد که در اصول راهنمای انجام احیای قلبی- ریوی تجدیدنظر کند.

توصیه‌های جدید به همه امدادگران،‌ از جمله پرسنل تعلیم‌دیده پزشکی اورژانس،‌توصیه می‌کند دستورالعمل کنونی برای انجام احیای قلبی- ریوی را برعکس کنند، به این معنا که احیا را با 30 فشار محکم بر قفسه سینه شروع کنند و بعد به تنفس دهان به دهان بپردازند.

کارشناسان انجمن قلب آمریکا می‌گویند اولویت برای افرادی که کار قلب‌شان مختل شده است، این است که قلب را دوباره به کار انداخت و شروع عملیات احیا با فشار بر قفسه سینه ممکن است آسیب ناشی از توقف کار قلب را به حداقل برساند.

6) محدود کردن تجویز داروی ضددیابت آواندیا

11 سال پس از آن که داروی ضددیابت آواندیا (روسیگلیتازون) وارد بازار شد و به یک داروی پرفروش جهانی بدل شد،‌ سازمان غذا و داروی آمریکا شدیدترین محدودیت‌ها را برای تجویز آن اعمال کرد. اکنون این دارو که برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به کار می‌رود تنها بوسیله پزشکانی که جزو فهرست ثبت‌شده‌ای باشند که از خطرات حمله قلبی ناشی از این دارو آگاه هستند،می‌تواند تجویز شود.

این پزشکان تنها در صورتی می‌توانند آواندیا را برای بیماران تجویز کنند که بیماران‌شان به گزینه‌های درمانی دیگر پاسخ نداده باشند، و بیماران نیز باید از خطرات مصرف این دارو آگاه شده باشند.

به عقیده برخی از کارشناسان تصمیم سازمان غذا و داروی آمریکا خیلی دیر گرفته شد، چرا که پژوهشگران برای اولین بار در سال 2007 افزایش خطر حمله قلبی را در میان مصرف‌کنندگان این دارو گزارش کرده بودند. در آن زمان سازمان غذا و داروی آمریکا سازنده را ملزم کرد که بر روی بسته دارو هشداری در این مورد بدهد. سپس یک بازبینی دولتی در مورد ایمنی این دارو آشکار کرد که شرکت سازنده آن،‌ گلاسکو‌اسیمث‌کلاین پس از مدتی نه چندان طولانی از ورود این دارو به بازار در سال 1999 از افزایش خطر مشکلات قلبی ناشی از آن آگاه بوده است.

خبر خوب برای بیمارانی که دیابت‌شان با آواندیا تحت کنترل بوده است و اکنون با محدودیت‌های جدید ممکن است نتوانند به این دارو دسترسی پیدا کنند،‌ این است که یک داروی مشابه، آکتوس (پیوگلیتازون) که به نظر می‌رسد مشکلات قلبی داروی قبلی را نداشته باشد،‌ به بازار آمده است.

7)آزمایش خون برای پیش‌بینی حمله قلبی

حمله قلبی هنگامی شروع می‌شود که رگ‌های خونی قلب مسدود می‌شوند، بنابراین چه جایی بهتر از خون برای جستجو برای عوامل پیش‌بینی‌کننده حمله قلبی وجود دارد؟

در حال حاضر قابل‌اعتمادترین راه برای بررس وضعیت عروق قلب بوسیله آنژیوگرافی است، یک عمل تهاجمی که شامل فرستادن لوله باریک به درون این عروق از راه شریانی در ران می‌شود.

اما اکنون پژوهشگران یک مجموعه‌ای مقدماتی شامل 23 ژن را شناسایی کرده‌اند که تولید پروتئین‌های خون را رمزبندی می‌کنند،‌و در تشخیص انسدادهای عروق خونی به وجود آورنده بیماری قلبی دقتی 83 درصدی دارند.

هنگامی که پزشکان این آزمایش خونی جدید را به سایر معیارهای موجود برای پیش‌بینی خطر حمله قلبی- شامل علائم درد قفسه سینه و تاریخچه خانوادگی مشکلات قلبی و سایر بیماری‌ها- توانستند توانایی‌شان برای طبقه‌بندی بیماران در گروه پرخطر و کم‌خطر را نسبت به روش‌های مرسوم 16 درصد بهبود ببخشند.

البته دست کم در حال حاضر نمی‌توان انتظار بیش از حدی از این آزمایش خون داشت تا به تنهایی حمله قلبی را پیش‌بینی کند، اما این آزمایش می‌تواند به عنوان یک هشداردهنده اولیه برای بیمارانی که در گروه پرخطر از لحاظ حمله قلبی قرار می‌گیرند،‌به کار رود. شاید با ترغیب این بیماران به تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی بتوان مانع از حمله قلبی در آنها شد.

8) پیش‌بینی موفقیت IVF

برای زوج‌هایی که مجبورند از طریق لقاح آزمایشگاهی یا IVF بچه دار شوند، میزان موفقیت همیشه مطلوب نیست. لقاح آزمایشگاهی در بهترین شرایط به طور میانگین در 30 درصد موارد منجر به تولد نوزاد زنده می‌شود. بنابراین گزارش دانشمندان در دانشگاه استانفورد در مورد ابداع روش‌ جدید برای انتخاب قوی‌ترین رویان‌ها برای کاشتن در رحم زن برای این زوج‌ها می‌تواند خبر خوبی باشد، چرا که به این ترتیب احتمال باردار شدن و به دنیا آوردن نوزاد زنده به حداکثر می‌رسد.

این دانشمندان با فیلمبرداری از چند ساعت اول فعالیت رویان پس از لقاح آزمایشگاهی، توانستند به مجموعه‌ای از مشخصات در رویان‌ها را تعیین کنند که بیشترین احتمال ادامه رشد و زنده‌ماندن برای چندین روز را دارند، نه اینکه به فوریت بمیرند.

این معیارها از جمله شامل زمانی است که رویان‌های به دست آمده از لقاح آزمایشگاهی اولین تقسیم خود را انجام می‌دهند و از یک سلول به دو سلول بدل می‌شوند، و نیز زمانی که طول می‌کشد تا این تقسیم رخ دهد. قدم بعدی این است این ارزیابی بر اساس فیلم ویدئویی را در یک کلینیک IVF به آزمایش گذاشته شود و تعیین شود که این تجزیه و تحلیل چقدر بارداری و میزان تولد نوزاد زنده را بهبود می‌بخشد.

9) تخمدان مصنوعی

خبر خوب دیگر برای زوج‌هایی که با مشکل ناباروری دارند،‌این است که دانشمندان توانسته‌اند تخمدانی مصنوعی ایجاد کنند که ممکن است روزی محل پرورش تخمک‌های نابالغ انسانی در بیرون از بدن شود.

گروهی از پژوهشگران در دانشگاه براون سه سلول تخمدان اولیه که بوسیله بیماران اهدا شده بود،‌ را درون یک ساختار سه‌بعدی مشابه تخمدان قرار دادند. در آزمایشگاه این سلول‌ها با یکدیگر وارد تعامل شدند و همه کارکردهای یک تخمدان واقعی را از خود نشان دادند، حتی توانستند به طور موفقیت‌‌آمیزی یک تخمک انسانی در مراحل اولیه درون فولیکول را به یک تخمک کاملا تکامل‌یافته بدل کنند.

این ساختار پیش از همه می‌تواند به تکنسین‌‌های IVF کمک کند تا میزان موفقیت کارشان را بالا ببرند. در حال حاضر هنگامی زنان تخمک‌ها‌یش‌شان را برای انجام یک دوره IVF اهدا می‌کنند، مجموعه‌ای از تخمک‌های بالغ و نابالغ را فراهم می‌‌کنند؛ تخمک‌های کمتر تکامل‌یافته با احتمال کمتری ممکن است لقاح پیدا کنند و به رویان بدل شوند.

 اگر تکنسین‌ها بتوانند در آزمایشگاه این تخمک‌ها را بالغ کنند، ممکن است بتوان میزان موفقیت هر دوره IVF را از لحاظ بارداری و نهایتا تولد نوزاد زنده را افزایش داد. به علاوه تخمدان مصنوعی ممکن است به زنان مبتلا به بیماری تخمدان،‌که نمی‌توانند تخمک‌های بالغ تولید کنند، کمک کند که با کمک IVF بچه‌هایی از خودشان داشته باشند.

10) ایجاد سریع‌تر و ایمن‌تر سلول‌های بنیادی

با اینکه وعده درمان بیماری‌ها با سلول‌های بنیادی هنوز دور از دسترس است، اما دانشمندان قدم‌های بزرگی به سوی تحقق استفاده بالینی از این روش برداشته‌اند.

پژوهشگران در بیمارستان کودکان بوستون که با نوع راهگشایی از سلول‌های بنیادی به نام سلول‌های بنیادی چندتوانی (iPS) - که می‌توان آنها را بدون نیاز به رویان از سلول‌های پوستی تولید کرد- کار می‌کردند، توانستند بر یک مانع اساسی در ایجاد تکنولوژیی برای استفاده از این سلول‌ها در بیماران انسانی غلبه کنند.

پژوهشگران تاکنون برای ایجاد سلول‌های iPS از سلول‌های پوست، مجبور بودند سلول‌های پوستی را در معرض ویروس‌ها و ‌ژن‌های سرطان‌زا قرار دهند تا این سلول‌ها با برنامه‌ریزی مجدد به حالت مشابه رویانی بدل شوند. اکنون دانشمندان بوستون گزارش می‌دهند با استفاده از شکل دیگری از ژن‌های افزوده‌شده، از نوع RNA،‌ توانسته‌اند خطرات ناشی از وارد کردن ویروس‌ها و ژن‌های سرطان‌زا را به سلول‌ها برطرف کنند.

و این تکنیک جدید به عنوان یک امتیاز اضافی نسبت به روش‌های قدیمی‌تر 100 بار کارآیی بیشتری در تولید سلول‌های iPS دارد. این یافته‌های جدید پیشرفت عمده‌ای در مسیر استفاده از سلول‌های بنیادی به عنوان منبعی از سلول‌های جدید و سالم برای جایگزینی سلول‌های آسیب‌دیده و بیمار به حساب می‌آید.

Time.com

کد خبر 123445

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز