تنلهسپ مجموعهای از یک دریاچه و رودخانهای استثنایی است در «پنومپن»، پایتخت کامبوج در جنوب شرقی آسیا که در فهرست محیطزیستهای طبیعی سازمان جهانی یونسکو هم قرار دارد.
داستان تنلهسپ، داستان بازی این دریاچه و رودخانه با همدیگر است. تقریباً در تمام طول سال، آب دریاچه به رودخانه «مِکانگ» میریزد، اما فصل بارندگی که میرسد، اوایل تابستان، آب مکانگ آنقدر بالامیآید که جهت حرکت آن تغییر میکند و آنوقت نوبت رودخانه است که آبش را به دریاچه بریزد. اینطوری سطح آب دریاچه بالا میآید، طوری که اندازه آن از شش تا ده برابر میشود! در ماه آبان وقتی فصل بارندگی تمام میشود، آب رودخانه مکانگ کم میشود و در نتیجه دوباره آب دریاچه به طرف مکانگ بهراه میافتد. مردم کامبوج هر سال این اتفاق طبیعی را جشن میگیرند؛ جشنی که سه روز طول میکشد و در آن مراسم متنوعی برپا میشود: رژههای رودخانهای، آتشبازی، مسابقه قایقرانی و...
این جشن که «بُناُمتوک» نام دارد، یکی از مهمترین اتفاقهای تقویم مردم کامبوج است، حتی از سال نوشان هم مهمتر. وقتی بارانهای موسمی تمام میشوند، اولین شبی که ماه کامل شود زمان برپایی این جشن فرارسیده است.
مردم کامبوج که به «خمر»ها معروفاند، سالیان سال است که تغییر جهت حرکت آب را در تنلهسپ جشن میگیرند؛ از قرن دوازدهم میلادی، زمان امپراتوری «جایاوارمانهفتم». اما دلیل اصلی آنها برای برپایی این جشن فقط تغییر جهت حرکت آب نیست. این جشن را نیروی دریایی امپراتوری برپا میکرده تا آغاز فصل ماهیگیری را در کامبوج اعلام کند. آنها میخواستند با برپایی این جشن روح دریاچه را شاد کنند تا برای سال آینده برنج و ماهی فراوان به مردم بدهد. آخر این دریاچه برای مردم کامبوج و بهخصوص مردم پنوم پن، مایه زندگی بوده است.
هنوز هم دریاچه تنلهسپبخش مهمی از غذای مردم کامبوج را تأمین میکند. از طرفی این دریاچه پر از ماهیهای متنوع است و از طرفی هم هر بار که آب آن زیاد میشود و بعد پسروی میکند، مواد مغذی زیادی را در خاک این منطقه بهجا میگذارد که باعث حاصلخیزی آن میشود. حالا مردم کامبوج این جشن را برپا میکنند تا از دریاچه بهخاطر چیزهایی که به آنها میدهد تشکر کنند.
بیدلیل نیست که هر سال میلیونها نفر از سرتاسر کامبوج و حتی از کشورهای دیگر به ساحل دریاچه تنلهسپ و رودخانه مکانگ میآیند تا در بنامتوک شرکت کنند.
این جشن از سه بخش اصلی تشکیل شده: «لویپراتیپ» شبی است که در آن قایقها روی رودخانه رژه میروند. دراین شب قایقها چراغانی میشوند و روی آب بهراه میافتند و منظره بسیار زیبایی بهوجود میآورند.
«سامپی پریخه» مراسم سلام کردن به ماه است. وقتی ماه کامل میشود یعنی این که زمان برداشت محصول فرارسیده. در این شب مردم دعا میکنند که سال پرمحصولی داشته باشند.
در مراسم «اُکآمبُک» همه نیمه شب یکجا جمع میشوند تا آمبُک بخورند. آمبک نوعی غذای مخصوص تعطیلیهای خمرهاست. برای درست کردن آمبک برنج را با سبوسش سرخ می کنند و بعد آن را صاف میکنند تا سبوسها از آن جدا شوند. بعد برنج را با موز و نارگیل مخلوط میکنند و بهصورت لایهای صاف درمیآورند.