این بخشی از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی است که به بررسی روند رشد موالید، ازدواج و طلاق در کشور اختصاص یافته‌‌است.کارشناسان این مرکز در گزارش‌شان آورده‌اند: در بررسی ازدواج و طلاق، یافته‌های پژوهشی حاکی از آن است که نرخ رشد ازدواج طی سال‌های 1370 تا سال1388 با روندآرامی هر ساله کاهش یافته است؛
به‌طوری که در سال1387 تعداد ازدواج‌های ثبت شده کمتر از نیم درصد جوانان گروه سنی 20 تا 29 ساله (جوانان دم بخت) را تشکیل می‌دهد که این رقم نسبت به تعداد جمعیت آماده ازدواج رقم قابل‌قبولی نیست. آنها با تکیه بر اینکه تبیین 3 شاخص اصلی جمعیتی، یعنی موالید، ازدواج و طلاق پایه و زیربنای برنامه‌ریزی و سیاستگذاری است،
معتقدند: در حالت کلی جمعیت و شاخص‌های آن از جمله مؤلفه‌های مهم در هر جامعه محسوب می‌شوند که علاوه بر تأثیرگذاری روی شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی‌و فرهنگی، در عین حال خود می‌توانند تابعی از سیاستگذاری‌های اقتصادی و اجتماعی و خصوصاً خط‌مشی‌های فرهنگی باشند.
صعود و سقوط رشد جمعیت
در این گزارش آمده است که درخصوص موالید در سال‌های ابتدای انقلاب اسلامی ایران به‌دلیل اعمال سیاست‌های تشویقی، میزان رشد سالانه جمعیت به4.2درصد رسید که این میزان رشد، زنگ خطر را برای سیاستگذاران و برنامه‌ریزان به صدا درآورد. از نیمه دوم دهه1360، دولت سیاست‌های کنترل موالید و تنظیم خانواده را در دستور کار خود قرار داد تا جایی که میزان رشد جمعیت به حدود 1.2 درصد کاهش یافت.
در سال‌های اخیر مجدداً شاهد رشد موالید در کشور هستیم و پیش‌بینی می‌شود در حوالی سال1390 رشد سالانه جمعیت به 1.4 درصد برسد. نتایج بررسی‌های جمعیت شناختی بیانگر آن است که پس از سال1390 به‌علت پایین آمدن نسبت جمعیت جوان، نرخ رشد سالانه کمتر از1.4 درصد شده و به حدود یک درصد خواهد رسید. به هم خوردن تعادل در نرخ موالید و به تبع آن میزان جمعیت، پیامدهایی چون عدم‌تأمین عدالت آموزشی، بحران تغذیه، مشکلات تأمین مسکن و اشتغال در بر خواهد داشت.
کاهش ازدواج روستاییان
کارشناسان این مرکز با تکیه بر آمارها گفته‌اند که کاهش آمار ازدواج طی این سال‌ها نه تنها کلانشهرها و شهرهای کوچک را در برگرفته بلکه به روستاها هم رسیده است. در مقابل، طلاق روند صعودی به‌خود گرفته و نسبت آن به ازدواج هر سال رشد نگران کننده‌ای داشته است. تحلیل‌های انجام شده نشان می‌دهد نسبت طلاق به ازدواج از هر صد ازدواج12.5 مورد در سال1387 بوده که این رقم در سال1388 به14.13 مورد افزایش یافته است.
مرحله گذار
در این گزارش سعی شده تا ضمن توصیف وضع موجود موالید، ازدواج و طلاق، به آثار و تبعات بلندمدت و میان مدت موالید از یک سو و از سوی دیگر به مهم‌ترین علل و عوامل ازدواج دیرهنگام، تأثیرات فرهنگی، اقتصادی، افزایش میانگین سن ازدواج، کاهش اختلاف سن ازدواج، نرخ رشد طلاق در شهرها و روستاها، نسبت طلاق به ازدواج تا سال1388، علل طلاق و عواقب و پیامدهای ناشی از آن پرداخته شود. در پایان نیز راهکارهای قانونی و پیشنهادهای فرهنگی و اقتصادی برای رفع موانع ازدواج و کاهش طلاق پیشنهاد شده است.
از طرفی به‌دلیل قرار گرفتن جامعه ایران در مرحله‌گذار از سنت به مدرنیته، ارزش‌ها، رسوم و الگوی ازدواج فرهنگ ایرانی- اسلامی در جامعه و خانواده‌ها کمرنگ شده و در حال تغییرند و در همین حال قبح طلاق و تبعات منفی ناشی از آن نیز از بین رفته است.
