به گزارش پایگاه اطلاع رسانی گمرک جمهوری اسلامی ایاران، طبق گزارش دفتر آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک ایران که ماه گذشته از طریق معاونت طرح و برنامه این سازمان منتشر شد, سال‌های 1380 لغایت 1388 بالاترین سهم را در صادرات کالا به خارج از کشور با 67 درصد از لحاظ وزن و 69 درصد از حیث ارزش به خود اختصاص داد.
به موجب این گزارش که در عین حال به بررسی آمار تجارت خارجی کشور طی برنامه های اول تا چهارم توسعه اقتصادی پرداخته است, بیشترین میزان کسری تجاری کشور به‌ترتیب در سال 1387 با رقمی معادل 37708, سال 1388 با رقمی معادل 33665 و سال 1386 با رقمی معادل 33127 میلیون دلار بوده است. در همین راستا کمترین میزان کسری تجاری به‌ترتیب مربوط به سال‌های 1373, 1367 و 1358 بوده است.
در این گزارش با اشاره به عدم وجود روند یکسان در افزایش وزن و ارزش کالاهای صادراتی از دهه 70 به بعد و تعادل و هماهنگی نسبی در کالاهای وارداتی در این مدت آمده است: محاسبه تراز بازرگانی سالیانه کشور (از سال 1372 به بعد) نشان می‌دهد که این معیار همواره با مقداری منفی از 6811- میلیون دلار تا حداکثر 37708- میلیون دلار مواجه بوده است و اختلاف صادرات و واردات کشور طی این سال‌ها فراز و نشیب زیادی داشته است. به عبارت دیگر به موازات افزایش میزان واردات و صادرات, کسری تراز تجاری نیز رو به افزایش بوده است و فاصله بین ارزش مبادلات کالاهای صادراتی, وارداتی بیشتر شده است.
گزارش دفتر آمار و فناوری اطلاعات گمرک ایران می‌افزاید: گمرک به‌عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی در حوزه بازرگانی خارجی برنامه های مدیریتی و اجرایی خود را به‌منظور همسویی با اهداف برنامه های توسعه پنج‌ساله توسعه داده تا به اهداف تعیین شده نایل آید. برنامه‌های ویژه گمرک به‌منظور نوسازی و روان‌سازی تجارت, افزایش سهم کشور در تجارت بین الملل, توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی و خدمات, تقویت توان رقابتی محصولات صادراتی کشور در بازارهای بین المللی و به‌منظور گسترش کاربرد فناوری ارتباطات و اطلاعات در اقتصاد, بازرگانی و تجارت در قالب سند ملی بازرگانی کشور, به این نهاد اقتصادی تکلیف شده است.
در این گزارش با اشاره به اینکه افزایش قابل توجهی
در میزان تجارت خارجی کشور در طی چهار برنامه توسعه اقتصادی صورت گرفته, آمده است: بالاترین نرخ افزایش صادرات در برنامه چهارم توسعه رخ داده است, چرا که در این دوره نسبت به دوره پیشین خود ارزش دلاری صادرات کشور با افزایش حدود 210 درصدی به مرز 79 میلیارد دلار رسیده است.
البته تغییرات وزن و ارزش با یکدیگر متناسب نبوده و ارزش کالا تقریباً دو برابر وزن کالاها رشد داشته است. بنابراین می‌توان افزایش ارزش کالاها طی سال های متوالی را یکی از دلایل عمده عدم تناسب تغییرات وزن و ارزش دانست.
در ادامه گزارش گمرک ایران همچنین با مقایسه میزان صادرات و واردات غیرنفتی کشور در دولت های ششم تا نهم آمده است: ارزش دلاری صادرات غیرنفتی در دولت نهم در حدود 56930 میلیون دلار بوده است که نسبت به دولت‌های ششم, هفتم و هشتم به‌ترتیب در حدود 277 درصد, 338 درصد, 163 درصد افزایش داشته است. ارزش کالاهای وارداتی در دولت نهم در حدود 185258 میلیون دلار بوده است که نسبت به دولت های ششم, هفتم و هشتم به‌ترتیب در حدود 213 درصد, 230 درصد و 81 درصد رشد نشان می دهد.
در همین راستا وزن کالاهای وارداتی در دولت نهم در حدود 164637 هزار تن بوده است که نسبت به دولت‌های ششم, هفتم و هشتم به‌ترتیب در حدود 120 درصد, 91 درصد و 38 درصد افزایش یافته است.
در این گزارش در مورد میزان درآمد گمرکی طی برنامه های توسعه پنج‌ساله آمده است: با افزایش میزان واردات کشور, میزان درآمدهای گمرکی نیز افزایش پیدا کرده و این معیار در طول سال های برنامه سوم و چهارم توسعه همواره افزایش داشته است. لازم به ذکر است که درآمد پیش‌بینی شده برای کل سال 1387 در همان نه‌ماهه اول سال تحقق پیدا کرد.
گزارش دفتر آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک در مورد پرونده متشکله قاچاق حاکی است: تعداد پرونده‌های کشفیات قاچاق از سال آخر دولت هشتم تا پایان دولت نهم همواره روندی نزولی داشته است, به‌طوری که از 244188 پرونده در دولت هشتم به 195397 پرونده در دولت نهم تقلیل یافته است.
بهای مال کل پرونده های قاچاق در دولت‌های هشتم و نهم نیز تقریباً از روندی صعودی برخوردار بوده است. به‌طوری که ارزش پرونده‌ها از 5284 میلیارد ریال در دولت هشتم با 34/124 درصد رشد به 11854 میلیارد ریال در دولت نهم رسیده است.
در این گزارش درباره ترانزیت کالا از خاک ایران می خوانیم: وزن و ارزش کالاهای ترانزیت شده از قلمرو کشور در دولت نهم به‌ترتیب برابر 21785 هزار تن و 548183 میلیارد ریال بوده است. البته برای دولت هشتم با احتساب سواب مواد سوختی و برای دولت نهم بدون احتساب سوآپ مواد سوختی می‌باشد, لذا مقایسه بین این دو منطقی به نظر نمی‌رسد.
