دوشنبه ۱۸ مرداد ۱۳۸۹ - ۰۵:۱۸
۰ نفر

ترجمه محمدکرباسی: یوسف‌رضا گیلانی، نخست‌وزیر پاکستان، هفته گذشته در یک سخنرانی تلویزیونی، فرماندهی ارتش این کشور توسط ژنرال اشفق کیانی را برای 3سال دیگر تمدید کرد.

پاکستان

این مسئله از سوی کشورهای غربی به‌عنوان اقدامی مثبت ارزیابی شد و مورد تشویق آنها قرار گرفت. در میانه جنگ با شبه نظامیان طالبان، بسیاری تصور می‌کنند که ارتش پاکستان نباید در رأس خود دچار تغییر و تحولات جدی شود و بهتر است اشفق کیانی به فعالیت خود ادامه دهد.

شاید این عقیده از جهاتی درست باشد اما از طرفی این تصمیم‌گیری،‌ راهبردی را که باعث شد کیانی 3سال دیگر در دفتر خود باقی بماند نشان می‌دهد. ارتش پاکستان در واقع امیدوار است که کیانی بتواند بدون مصالحه با ژنرال‌های قدرتمند پاکستان از بحران کنونی خارج شود. شواهد نشان می‌دهد که مقام‌های پاکستانی بحث و جدل دراز‌مدتی درباره تمدید دوره فرماندهی کیانی داشته‌اند؛ هر چند در طول ماه‌های گذشته مقام‌های این کشور در گفت‌وگو با رسانه‌ها سعی کردند این مسئله را کمرنگ جلوه دهند. چودری احمد مختار، وزیر دفاع پاکستان، در یک نشست خبری برای مقابله با این شایعات گفت: ما تمدید دوره فرماندهی ارتش را برای کسی تضمین نکرده‌‌ایم و فرمانده ارتش هم به هیچ عنوان به‌دنبال چنین مسئله‌ای نیست. با وجود این، گزارش‌ها نشان می‌دهد که درست یک هفته بعد از این اظهارات عده‌ زیادی از مقام‌های بلند پایه ارتش برای بحث درباره این مسئله تشکیل جلسه دادند. 

برخی عقیده دارند که آصف علی زرداری، رئیس‌جمهوری پاکستان که مورد اعتماد نظامیان این کشور نیست چاره‌ای جز قبول این تصمیم نداشته است. عده‌ای دیگر هم می‌گویند زرداری و گیلانی در کنار هم این تصمیم را گرفته‌اند تا احتمال رویارویی خود با نیروهای نظامی پاکستان را تا سال‌2013 کم کنند. سال‌2013 زمانی است که دوره دولت فعلی پاکستان به سر می‌رسد و به عقیده این گروه رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر پاکستان ترجیح داده‌اند با این تصمیم امید خود را برای داشتن روزهای آرام بیشتر کنند.

اسما جهانگیر، از نمایندگان پارلمان پاکستان هم‌چنین عقیده‌ای دارد. او می‌گوید: این تصمیم براساس فشارهای واضح ارتش پاکستان گرفته شده است و نشان می‌دهد که دمکراسی در پاکستان هنوز نتوانسته است ریشه‌های خود را مستحکم کند.
کیانی در مرکز 3 پروژه حساس برای قدرت ارتش پاکستان در طولانی مدت قرار دارد. نخستین مورد آن نجات ارتش پاکستان از عملیات علیه شبه‌نظامیان است که اکنون دیگر به‌نظر بسیاری پیروزی در آن غیرممکن به حساب می‌آید. در اول ژوئن، کیانی در جریان دیدارش با نظامیان در اوراکزای از نتیجه موفقیت‌آمیز عملیات در این منطقه خبر داد اما هنوز هم درگیری‌ها در این منطقه ادامه دارد و ارتش پاکستان نتوانسته است از دست شبه‌نظامیان خلاص شود.

از سوی دیگر برخی عقیده دارند که کیانی حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی مانند گروه مولانا جلال‌الدین حقانی را افزایش داده است. اسناد منتشر‌شده اخیر در سایت ویکی‌لیکس این مسئله را تایید می‌کند و علاوه بر آن برخی دیپلمات‌ها آن را روشن‌تر از خورشید در آسمان می‌دانند. کیانی، امید ارتش پاکستان برای قدرت گرفتن متحدان نظامیان در دولت آینده افغانستان است. پاکستان به‌طور واضح پیشنهاد میانجیگری خود را برای نزدیک کردن روابط حامد کرزی، رئیس‌جمهوری افغانستان و شبه‌نظامیان مطرح کرده است. به‌همین خاطر کیانی در تلاش است تا تنش‌های به‌وجود آمده در روابط با شبه‌نظامیان در زمان ریاست‌جمهوری مشرف را بهبود ببخشد. پروژه دوم کیانی در واقع صبر برای باروری این درخت است. در سال‌2002 در گزارش مؤسسه کارنگی، بخشی از ارزیابی‌های مشرف منتشر شد.

مقام‌های دولت پیشین پاکستان به مشرف هشدار داده بودند که هزینه حمایت طولانی‌مدت از شبه‌نظامیان بسیار بیشتر از هزینه حتی شکست احتمالی در مقابل آنهاست. به گفته این مقام‌ها مشرف اعتقاد داشت مقابله با شبه‌نظامیان ممکن است باعث جنگ داخلی در این کشور شود اما از سوی دیگر مشخص بود تا زمانی که سایه طالبان در این کشور وجود دارد نمی‌توان امیدی به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و پیشرفت اقتصادی داشت. به‌همین خاطر تعداد زیادی از فرماندهان ارتش با نظرات وی مخالف بودند و وی را مسئول بحران‌های مختلف این کشور می‌دانستند؛ در نتیجه مانند گذشته ارتش این کشور خودش برای فرماندهی جدید خود تصمیم گرفت.

برخی عقیده دارند از زمانی که کیانی جایگزین مشرف به‌عنوان فرمانده ارتش پاکستان شد دشمنی همیشگی نظامیان این کشور با هند هم جان تازه‌‌ای گرفت. آمریکا در سال‌2008 در مقابل ارتش پاکستان قرار گرفت و اعلام کرد که شواهدی وجود دارد که سازمان اطلاعات ارتش پاکستان (آی‌اس‌آی) در عملیات مرگبار علیه هیات دیپلماتیک هند در کابل نقش داشته است. در اواخر همان سال بود که ماجرای حملات بمبئی به‌وجود آمد و وضعیت را بین دو کشور بغرنج‌تر از گذشته کرد. در فوریه کیانی در نشستی خبری اعلام کرد که ارتش پاکستان سازمانی «هند محور» است و این واقعیت تا زمانی که مسئله کشمیر و تقسیم آب حل نشود تغییری نمی‌کند.

هندی‌ها عقیده دارند که محور قرار دادن دشمنی با هند برای ارتش پاکستان همواره یک راه فرار از بحران بوده است. اکنون آنها عقیده دارند که اظهارات کیانی در راستای حرف‌های مقام‌های دیگر ارتش این کشور است و نظامیان این کشور به خاطر نداشتن موفقیت در مقابل شبه‌نظامیان، بار دیگر مسئله اختلاف‌ها با هند را مطرح می‌کنند. پروژه سوم کیانی در همین راستاست: تضمین پیشتازی سیاسی و قدرت ارتش در پاکستان. ارتش پاکستان به‌ویژه پس از ترور محمدضیاءالحق، رئیس‌جمهوری پاکستان، به یک محور قدرت جدی سیاسی در این کشور تبدیل شده است. در ژانویه‌2008 ژنرال کیانی در دستور‌العملی به افسران ارتش این کشور دستور داد که تماس‌های خود با سیاستمداران را به حداقل برسانند. این اقدام از سوی بسیاری به‌عنوان تعهد کیانی برای حمایت از پیشرفت دمکراسی توصیف شد. با وجود این کیانی با تصمیم زرداری برای انتقال مسئولیت آی‌اس‌آی به غیرنظامیان مخالفت کرد و تلاش‌های او برای بهبود روابط با هند را شکست داد. ارتش پاکستان نشان داده که از تأثیر‌گذاری خود روی دولت پاکستان صرف‌نظر کرده است اما این مسئله به معنی چشم‌پوشی از تصمیم‌های مهم، راهبردهای اساسی و امنیت ملی این کشور نیست.

«ارتش، ملت است و ملت همراه ارتش به حساب می‌آید». این تأکید ژنرال کیانی در سخنرانی خود در مراسم گرامیداشت نظامیان این کشور بود. کسانی که با یک کودتای خاموش کیانی را 3سال دیگر در مقام‌ فرماندهی ارتش پاکستان نگه‌داشتند امیدوار هستند که او بتواند پاکستان را از بحرانی که در آن گرفتار شده است نجات دهد.

روزنامه هندو

کد خبر 113470

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز