البته این موضوع نیز پیرو صحبت معاون سابق معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور مطرح شد. سید رضا موسوی معاون سابق معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در خبری گفته بود: 2هزار و 500 آژانس مسافرتی در کشور وجود دارد که بیشتر در زمینه خروج گردشگر ایرانی به سایر کشورها فعالیت می‌کنند که این روند هیچ نوع ارزآوری برای کشور ندارد. وی در ادامه برای فعال شدن آژانس‌ها طرحی جدید درانداخته و گفته بود: به آژانس‌ها اعلام شده است که در ازای خروج هر 100نفر گردشگر موظف هستند 30گردشگر وارد کشور کنند چراکه گردشگری، صنعتی ارزآور در دنیا محسوب می‌شود و برای رونق آن در ایران ضروری است، آمار ورودی‌ها افزایش یابد تا به رونق صنعت گردشگری ما که قرار است طبق چشم‌انداز 20ساله جایگزین صنعت نفت شود، منجر شود. وی همچنین از ایجاد صندوق توسعه گردشگری کشور برای همکاری با بخش خصوصی خبر داده و گفته بود: مبالغ جریمه آژانس‌ها به این صندوق واریز می‌شود تا در حوزه تبلیغات برای رونق صنعت گردشگری کشور هزینه شود. برنامه‌ریزی معاون سابق گردشگری سازمان میراث فرهنگی برای تعیین سهمیه ورود گردشگر توسط آژانس‌های مسافرتی این روزها نیز به‌عنوان یک سیاست جدی در این سازمان پذیرفته شده و دنبال می‌شود.
پدیده ورود و خروج گردشگر در هر کشوری از موارد متعددی که گاهی در تمام نقاط دنیا مشترک هستند، پیروی می‌کند. سابقه و البته تجربه چند ساله در کشورهای مختلف و ایران نشان می‌دهد که مسائل سیاسی در درجه اول و سپس تبلیغات در درجه بعد نقش اصلی و اساسی را در جذب گردشگر برای یک مقصد توریستی ایفا می‌کنند.
این روزها رسانه ملی تصاویر متنوعی از جنگ و کشتار در کشورهایی چون افغانستان، عراق، فلسطین اشغالی و فضای بعضا ملتهب آسیای میانه نشان می‌دهد. چنین تصاویری در رسانه‌های خارجی هم نمایش داده می‌شود که نتیجه آن القای حس ناامنی در منطقه خاورمیانه برای مخاطب است. طبیعی است اگر شما کشوری را در حال جنگ ببینید یا بدانید که ناامن است تمایلی برای سفر به آنجا ندارید. همین ناامنی‌ها در منطقه خاورمیانه و اتفاقاتی که در کشورهای مجاور ما روی می‌دهد نیز چنین حسی را برای بیننده خارجی اخبار ایجاد می‌کند.
اما روی دیگر سکه مربوط به تبلیغات صنعت گردشگری است. بنا به گفته بسیاری از مسافرانی که به کشورهایی چون مصر، مالزی و دیگر کشورهای حوزه جنوب شرق آسیا سفر کرده‌اند، آنچه به‌طور واقعی در آنجا دیده می‌شود با تصویری که شما در تبلیغات دیده‌اید، متفاوت است. در توضیح کاملتر یعنی اینکه شاید حس فریب خوردن به شما دست دهد. در چنین موقعیتی نکته مهم تبلیغات است که باعث جذب شما برای سفر به فلان مقصد شده است. برای سفر کسی دست شما را نگرفته تا به زور و اجبار سوار هواپیما کند و با خود ببرد. اینها مواردی است که استفانو تورین یکی از فعالان صنعت گردشگری در ایتالیا نیز کم و بیش در گفت‌وگو با همشهری به آنها اشاره کرده بود.
با ارائه این توضیح باید دید که چرا مسئولان گردشگری کشور برای آژانس‌ها سهمیه اعلام می‌کنند تا به ازای خروج هر 100مسافر از کشور 30مسافر به کشور وارد کنند. آیا اهالی کشور مقصدی که مشتریان یک آژانس مسافرتی آنجا را برای سفر انتخاب کرده‌اند نیز برای سفر به ایران احساس نیاز می‌کنند؟
گردشگری بازرگانی نیست
یکی از اعضای انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران درباره این تصمیم مسئولان گردشگری به ایسنا گفته بود: صدور دستورالعمل‌هایی درباره تعیین سهمیه ورود و خروج برای آژانس‌ها توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصلا تخصصی نیست، چون برای این حرفه نمی‌توان سهمیه و عدد تعیین کرد. جلیل هریسچی مطرح کرده بود وقتی پاسخی به برخی دستورها داده می‌شود، مسئولان گمان می‌کنند بی‌جهت انتقاد شده است، در حالی که ما به این موضوع فقط نگاه بازرگانی داریم.
این صنف با مشاغل دیگر متفاوت است، چون در دنیا این حرفه به‌عنوان صنعت شناخته شده است و باید ابزارهای لازم را داشته باشد. وی در ادامه به نکته اصلی که از جانب مسئولان گردشگری کشور مغفول مانده اشاره کرده و گفته بود: آژانس‌ها در حد بضاعت خود تبلیغ می‌کنند؛ اما بضاعت دولتمردان برای تبلیغات گردشگری در چه حد است و چقدر سرمایه برای این بخش در نظر گرفته‌اند؟ بضاعت آژانس‌ها در حد خدمات و گنجایش صندوق‌شان است و باید از بودجه کشور برای تبلیغ گردشگری نیز هزینه شود.
هریسچی همچنین از پیشنهاد ارائه شده آژانس‌داران به اسفندیار رحیم‌مشایی رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای فعال شدن رایزن‌های فرهنگی ایران در کشورهای دیگر به‌منظور تبلیغ و معرفی ایران گفت که گویا به فراموشی سپرده شده است. این عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی به تعداد زائرانی که از ایران خارج می‌شوند نیز اشاره و گفته بود: در سال فقط حدود 700هزار نفر به عربستان سفر می‌کنند، آیا با این دستورالعمل‌ها آمار ورود گردشگران از این کشور را هم قرار است تغییر دهیم؟
هوشنگ غفارپور مدیر یکی از آژانس‌های مسافرتی فعال در عرصه تورهای ورودی نیز در باره این تصمیم مسئولان گردشگری کشور به همشهری می‌گوید: حقیقت این است که فعالیت در عرصه گردشگری امری تخصصی است. امروزه مجریان تورهای ورودی و خروجی تخصص‌های مورد نیاز خود را دارند و نمی‌توان از مجری تور خروجی انتظار اجرای تور ورودی را داشت. این امر و اجبار شبیه این است که شما از یک پزشک متخصص قلب بخواهید جراحی مغز انجام دهد.
محکوم به شکست
اما دیگر کارشناسان و فعالان عرصه گردشگری نیز از اعلام چنین بخشنامه‌ای اظهار تعجب کرده و آن‌را غیرکارشناسی دانسته‌اند. در ادامه این اظهار نظرها محمدعلی واقفی یک از اعضای جامعه تورگردانان درباره این بخشنامه به خبرگزاری مهر گفت: باید دلیل اینکه چرا تنها تعداد کمی از آژانس‌داران در تورهای ورودی فعال هستند، بررسی شود نه آنکه با راه‌های مختلف آنها را مجبور به فعالیت در این حوزه کنند.
واقفی که خود از مدیران دفاتر خدمات مسافرتی فعال در تور ورودی است، بیان کرد: تور ورودی برای هر آژانسی هزینه‌بر است. حتی شرکت در نمایشگاه‌های خارجی برای آژانس‌داران بالای 150میلیون تومان هزینه دارد که این هزینه در توان دفاتر خدمات مسافرتی نیست.
وی مشکلاتی مانند ثابت ماندن نرخ ارز در کشور را یکی از دلایل عدم‌استقبال آژانس‌داران در تورهای ورودی دانست و گفت: با وجود این مشکلات، آژانس‌داران نمی‌توانند حتی 5درصد به نرخ تورهای ورودی در سال جدید اضافه کنند. بنابراین برای ادامه فعالیت مجبورند سود کمی را از محل تورها داشته باشند.
رئیس جامعه تورگردانان که پیش از این طرح ارائه شده معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی را محکوم به شکست دانسته بود در اظهاراتی جدید به همشهری گفت: این طرح نیاز به کارشناسی دارد. باید اتحادیه‌های بخش خصوصی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور با هم جلسه بگذارند و این مسئله مطرح شود. البته اگر ما هم به یقین برسیم که این طرح سودمند و عملی است آن را اجرا می‌کنیم وگرنه پیشنهاد جدیدتری را بررسی می‌کنیم. اما در هر صورت به‌نظر من این راه جذب توریست نیست.
ابراهیم پور فرج در ادامه افزود: انسانی که به‌عنوان مسافر تلقی می‌شود کالا نیست که بخواهیم و تصمیم بگیریم تناژ آن‌را افزایش دهیم و بیشتر وارد کنیم. انسان می‌خواهد سفر کند و این اوست که تصمیم می‌گیرد و مقصد خود را انتخاب می‌کند. این کارشناس صنعت گردشگری کشور با اشاره به برگزاری جلسه کارشناسی می‌گوید: باید بررسی کرد که طرح ارائه شده از سوی معاون سابق گردشگری کارشناسی شده بوده یا نه. به‌نظر من این طرح کارشناسی نشده بود و باید ببینیم قابل اصلاح است یا نه.
رئیس جامعه تورگردانان از ارائه پیشنهاد بخش خصوصی برای توسعه گردشگری نیز خبر داده و می‌افزاید: ما به‌عنوان بخش خصوصی پیشنهادهای خوبی داریم که برتر از راهکارهای سازمان هستند. ما 100درصد این آمادگی را داریم که پیشنهادهای جدید را ارائه و بررسی کنیم.
