اما به گفته بسیاری از کارشناسان و منتقدان سینمایی، نمایش فیلم‌ها همچنان به‌دلیل کمبود سالن‌های سینمایی در سطح مطلوبی قرار ندارد.
آمارها می‌گویند که سال 88 با معضلی به نام کمبود سالن‌های سینمایی روبه‌رو بودیم، روندی که احتمالا در سال جدید هم ادامه خواهد داشت. ایرنا در خبری اعلام کرد که 60 فیلم سینمایی از ابتدای سال 88 در سینماهای سراسر کشور به نمایش در‌آمدند و برای نخستین‌بار برخی از آثار سینمایی در سینماهای سراسر کشور اکران شدند. در حقیقت نمایش سراسری فیلم‌های سینمایی در سالی که گذشت نقطه عطفی در سینمای ایران بود و بسیاری از فیلم‌های پرفروش سینمای ایران همچون «اخراجی‌ها 2»، بخش اعظم گیشه خود را در شهرستان‌های مشهد، شیراز و اصفهان به‌دست آوردند.
در این بین پردیس‌های سینمایی که به همت معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری تهران ساخته شدند، به نمایش فیلم‌های سینمایی و به‌وجود آوردن فضایی مناسب برای مخاطبان آثار سینمایی کمک شایانی کردند، هرچند که برخی از آثار سینمایی نیز پشت درهای بسته اکران ماندند یا با نمایش در چند سانس و فروش‌های اندک به‌کار خود پایان دادند.
به‌هرحال اکران فرهنگی و خاص برخی فیلم‌های سینمایی در حالی که با انتقادات بسیاری از سوی شماری از تهیه‌کنندگان و کارگردانان فیلم‌های خاص مواجه شد، راهی برای نمایش کوتاه‌مدت و محدود برخی از این فیلم‌ها بود؛ فیلم‌هایی که گاه بیش از یک سال در انتظار سالنی برای اکران بودند و با این طرح فرهنگی - به گفته برخی از تهیه‌کنندگان و کارگردانان - توفیق اجباری برای نمایش شامل حالشان شد.
آثار طنز بر مسند اکران
نکته‌ای که درباره نمایش فیلم‌های سینمایی در سال 88 وجود داشت این بود که بسیاری از آثار طنز، فرصت بیشتری برای اکران پیدا کردند و برخی از این فیلم‌ها به فاصله کوتاهی از ساخت، در سینماهای سراسر کشور روی پرده ، نمایش داده شدند. شاید دلیل این امر را بتوان تامین شدن هزینه سینماها، بازگشت سرمایه ساخت فیلم و سود حاصل از فروش یک فیلم خواند اما آنچه در این میان از قلم افتاده، وضع کیفی فیلم‌های اکران شده است!
یک منتقد سینمای ایران در این‌باره می‌گوید: سال 88 دوران بدی برای سینمای ایران بود زیرا با فیلم‌هایی روبه‌رو بودیم که برای تماشاگران تنها جنبه سرگرمی و خنداندن، به روشی کاذب و غیرمنطقی داشت.
محمود گبرلو می‌افزاید: در حقیقت اکران آثار سینمایی در سال 88 خالی از کیفیت و تعالی بود اما در این میان آثار اکران شده‌ای همچون اخراجی‌ها، درباره الی، بی‌پولی و به رنگ ارغوان هم قابل توجه بود.
وی خاطرنشان می‌کند: وضعیت اکران نیز همانند سال‌های اخیر با بحران و بی‌برنامگی‌های بسیاری همراه بود که باید برای این مشکلات تدبیری اندیشیده شود.
به‌نظر گبرلو، وضعیت اکران آثار سینمایی با بی‌توجهی به کیفیت فیلم‌ها، وضعیت سالن‌های سینمایی و البته مدیریت هوشمندانه، حل نمی‌شود.
مسئولان جدی نیستند
«کمبود سالن‌های سینمایی یکی از مشکلات بزرگ سینمای ایران است که آن هم تنها با اراده مسئولان فرهنگی برای ساخت سالن، حل می‌شود».
یک منتقد دیگر نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری سینمای ایران با بیان این مطلب اظهار می‌دارد: کمبود سالن‌ها از جمله مشکلاتی است که سینمای ایران با آن دست به گریبان است. این مشکل عمیق و ریشه‌ای سال‌هاست سینمای ایران را دچار خود کرده است ولی متأسفانه مسئولان اراده جدی برای حل آن از خود نشان نمی‌دهند.
اکبر نبوی ادامه می‌دهد: رویکرد چند سالُنه کردن سینما - که به تازگی توسط مسئولان دنبال می‌شودـ می‌تواند قدم مؤثری برای سینمای ایران باشد.
وی اضافه می‌کند: با‌توجه به جمعیت زیاد کشور، نیاز به 1500 سالن سینمایی احساس می‌شود و تعداد محدود سالن‌ها که بسیاری آنها از کیفیت مطلوب برخوردار نیستند، برای سینمای ما یک فاجعه محسوب می‌شود، همچنین تعداد زیادی از شهرستان‌ها هم از داشتن سالن سینما محروم هستند و بعضی تنها از 2سالن سینمایی آن هم با نازل‌ترین کیفیت برخوردارند.
اکران‌های نامناسب
البته در کنار کمبود سالن سینما، نامناسب بودن سیاست‌های اکران نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که باعث دلزدگی و سردرگمی مخاطبان سینما می‌شود و البته این معضلی است که به افزایش تعداد فیلم‌های در انتظار اکران نیز دامن می‌زند.
علی سرتیپی، مدیر شرکت پخش فیلمیران با بیان اینکه ناهمگون بودن فیلم‌هایی که همزمان به نمایش عمومی در می‌آیند معضل اصلی اکران در سینمای ایران است، درباره میزان استقبال تماشاگران از فیلم‌های سینمایی به مهر می‌گوید: متأسفانه در این سال‌ها با روند کاهش تماشاگر مواجه بوده‌ایم و منحنی تعداد تماشاگران سینما نزولی بوده است.
وی درباره دلایل این امر معتقد است: سال 85 به‌طور کلی برای سینمای ایران سالی خوب بود. یکی از دلایل آن خود فیلم‌ها و دیگری امکانی بود که برای تبلیغات فیلم‌ها به‌وجود آمد؛ مسئله‌ای که تاثیری بسزا در فروش فیلم‌ها داشت.
البته معاون سینمایی حوزه هنری هم با این مسئله موافق است و سالن‌های قدیمی و غیراستاندارد را عامل اصلی افت قابل توجه شمار تماشاگران سینما در سال‌های اخیر می‌خواند. مجید نیرومند در نشستی رسانه‌ای می‌گوید: بنابر آمارها، در سال 1372 بیش از 65 میلیون نفر برای تماشای فیلم به سینماها رفتند درصورتی که این آمار در سال گذشته به 15میلیون نفر رسید!
وی تصریح می‌کند: هر چند برخی، افت کیفیت فیلم‌های سینمایی را عامل کاهش شمار تماشاگر می‌دانند؛ اما قدیمی و غیراستاندارد بودن سالن‌های نمایش هم از علت‌های بی‌رغبتی تماشاگران برای دیدن آثار سینمایی است.
معاون سینمایی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی همچنین درباره سینماهای حوزه هنری می‌گوید: هم‌اکنون از83 سینمای متعلق به حوزه هنری 37 سینما غیرفعال و از بین 46 سالن فعال نیز 20 سالن نیازمند بازسازی است.
وی با اشاره به کمبود بودجه برای بازسازی و بهسازی سینماهای حوزه هنری اظهار می‌دارد: هرچند مؤسسه سینما شهر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای همکاری در بازسازی سینماهای حوزه اعلام آمادگی کرده است اما متأسفانه قادر به ورود در این عرصه نیستیم و علت این امر، نداشتن توان پرداخت هزینه یک سوم بازسازی است که براساس اعلام مؤسسه سینما شهر، باید تامین شود.
وی با اشاره به این که400 شهر کشور سینما ندارد، ادامه می‌دهد: در بسیاری از این شهرها، سینماهای غیرفعال حوزه هنری وجود دارد که درصورت همراهی و حمایت نهادهای مسئول و بازسازی این سالن‌ها، می‌توان تا حد زیادی به‌وضع سالن‌های سینمایی کشور سامان داد.
سالن‌های خالی، فراغت‌های بی‌اثر
سینما به‌عنوان کانون فرهنگی - که بیشترین بازده را در زمان‌های فراغت و تفریح دارد - قطعا در آموزش و شکوفایی فرهنگ یک جامعه نقش ویژه‌ای دارد و این کانون واحد نگاه خاصی است که اقتباس و احیای سنن قومی و بومی را نیز به‌دنبال دارد.
اما با همه این تفاسیر آمارها می‌گوید که از حدود 330 سالن سینمای فعال در ایران 140 شهر از آن بی‌بهره‌اند! و این دقیقا به آن معناست که پایه‌های سنن قومی و بومی یا مباحث فرهنگی در این شهرها به‌طور نسبی و کمابیش با ضعف و کاستی‌هایی مواجه است.
رئیس اداره امور هنری و سمعی و بصری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان در این ارتباط با اشاره به اینکه در حال حاضر 40 سینمای این استان تعطیل است، به همشهری می‌گوید: سینما سعید نورآباد، سینما کهمان الشتر، سینما آزادی بروجرد و سینما عصر جدید خرم‌آباد 4 سینمای تعطیل شده لرستان هستند.
غلامرضا منوچهری با تشریح عوامل رکود سینماهای استان اظهار می‌دارد: فقدان ساخت فیلم‌های مناسب و پر‌محتوا، نداشتن بیننده و مشکلات اقتصادی از جمله دلایل غیرفعال بودن سینماهای لرستان است.
مدیر امور سینماهای حوزه هنری زنجان هم در این‌باره با اشاره بهوضعیت سینماهای شهرستان زنجان به همشهری می‌گوید: در حال حاضر فقط سینما بهمن فعال است و سینماهای قدس و یاسمن در حال تعمیر هستند. از سوی دیگر نصب و به‌کارگیری تجهیزات صوتی دالبی، بهسازی سالن، استفاده از تجهیزات جدید تصویری در سالن‌ها و استقرار سامانه‌های گرمایشی و سرمایشی از جمله مواردی است که برای این سالن‌ها در نظر گرفته شده است.
امیر نعمتی همچنین کیفیت را یکی از مهم‌ترین عوامل جذب تماشاگر بر می‌شمرد و اظهار می‌دارد: کیفیت فیلم‌ها و تطابق آن با خواسته تماشاگران، داشتن مضمون و محتوای مناسب و کیفیت صوت و تصویر و امکانات رفاهی سینماها از جمله عوامل مؤثر در جذب تماشاگران است. استقبال از فیلم‌ها، بستگی به نوع، محتوا و ساختار دارد. این روزها مخاطبان به‌دلیل فشارهای روزانه و مشغله‌های کاری، به‌دنبال اوقات فراغتی شاد هستند و به‌همین دلیل از فیلم‌ها طنز و کمدی بیشتر استقبال می‌کنند اما متأسفانه، مضامین غالب این فیلم‌ها، سطحی است.
وی خاطرنشان می‌کند: استقبالی که در حال حاضر صورت می‌گیرد در حد انتظار نیست که امیدواریم این روند در آینده نه‌چندان دور بهتر شود.
سرپرست معاونت فرهنگی حوزه هنری استان زنجان با اشاره به تولید فیلم در کشور و همچنین برگزاری جشنواره فیلم فجر در سال 88 اضافه می‌کند: تصور می‌کنم که جشنواره فیلم فجر در سال گذشته (88) در واقع با کمبود و خلأهایی همراه بود. فیلم‌های برجسته و مطرحی در این جشنواره به نمایش در نیامد و در نتیجه در اکران سال 89 هم با فیلم‌های سطحی روبه‌رو خواهیم شد که متأسفانه در تغییر ذائقه تماشاگر، نقش اساسی اما منفی دارد. نعمتی فقر محتوایی و اندیشه خوب را از جمله مشکلات عرصه سینمای کشور می‌داند و ادامه می‌دهد: مضامین و ژست‌های بدفرم، تغییر در هنجارها و هدف گیشه‌ای، مناسب سینمای ما نیست؛ سینما یک ابزار فرهنگی است که باید سیاست هدفمند و مشخصی داشته باشد.
سینماهای تعطیل، صنعت خاموش
مشکل تعطیلی سینماها در همه جای کشور به چشم می‌خورد و تعطیلی سینماها در حالی رخ می‌دهد که ایران براساس تعداد جمعیت و آخرین استانداردهای جهانی به 7 هزار سالن نمایش فیلم نیاز دارد.
25 دی‌ماه 87 بود که سایت‌های خبری از تعطیل شدن سینماهای شهرهای یاسوج و کرمانشاه به‌عنوان دو مرکز استان کشور خبر دادند تا در روند کاهش تعداد سالن‌های سینما خللی واردنشود!
رئیس حوزه هنری استان کرمانشاه با بیان اینکه سینما نیاز ضروری جامعه امروز است، می‌گوید: سینما به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم در رشد و توسعه فرهنگی جوامع امروز بسیار تاثیرگذار است، پس با این توصیف وای به‌حال شهری که از داشتن حتی یک سینمای مجهز و قابل توجه محروم باشد.
عباس سروری علت تعطیلی سینماهای کرمانشاه را وضعیت نامناسب سالن‌ها می‌داند و ادامه می‌دهد: سینماهای کرمانشاه هنوز تجهیزات و فضای قدیمی و فرسوده 50 سال پیش را دارند و باید به مردم حق داد که برای حضور در چنین سالن‌‌هایی پول و وقت صرف نکنند.
وی یادآور می‌شود: در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار رسیدگی به مشکلات سینماهای کرمانشاه شدیم، اما هنوز نتیجه‌ای از این درخواست نگرفته‌ایم.
وداع با سینماهای آذربایجان غربی
حدود4 ما پیش هم (2 دی 1388) خبرگزاری مهر خبر داد که با رای قاطع اعضای کمیسیون بند 5 به‌خاطر خطرات جانی ناشی از فرسودگی ساختمان و تجهیزات، سینماهای خوی و سلماس تعطیل شدند تا آذربایجان غربی تنها با 3 سینمای نیمه تعطیل و فرسوده در ارومیه به خداحافظی با هنر هفتم نزدیک شود. با توجه به سابقه 90 ساله سینما در آذربایجان غربی، در حال حاضر از 19 باب سینمای موجود در استان 16 باب آن تعطیل و تنها 3 باب سینمای نیمه تعطیل و فرسوده ارومیه نیمه فعال بوده و در مرز تعطیلی قرار گرفته‌اند. رئیس حوزه هنری آذربایجان غربی در این‌باره می‌گوید: متأسفانه در حال حاضر از 19 سینمای استان با 8هزار صندلی تنها 3 سینمای نیمه فعال در ارومیه با 2 هزار و 150 صندلی باقیمانده است.
پناه نجف‌زاده با انتقاد شدید از بی‌توجهی مسئولان به رکود صنعت سینما در استان بیان می‌دارد: دلایل رکود و تعطیلی سینماها، در سال‌های اخیر بارها بیان شده ولی آنچه قابل تعمق است بی‌توجهی مسئولان حوزه فرهنگ به این امر است.وی ادامه می‌دهد: متأسفانه با توجه بهوضعیت نامناسب 3 سینمای باقیمانده استان در ارومیه و بی‌رغبتی مردم برای حضور در این اماکن تنها شاهد حضور روزانه 150 تا 160 نفر در سینما هستیم.
البته سخنگوی انجمن سینماداران هم - که از سینماهای استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی بازدید کرده است - می‌گوید: بعضی از سینماهای این دو استان به لحاظ تجهیزات اولیه نامناسب هستند و ما با مدیران و مالکان سینماهای اردبیل گفت‌وگو کردیم. محمدرضا صابری اضافه می‌کند: در آذربایجان شرقی نیز با مسئولان ارشاد جلسه‌ای در همین ارتباط داشتیم که امیدوارم بتوانیم برای بازسازی سینماهای اردبیل و تبریز اقدام‌هایی انجام دهیم.
همچنین معاون امور فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به عمده دلایل تعطیلی سینماها اظهار می‌دارد: از جمله دلایل تعطیلی سینماها در سال‌های گذشته نبود درآمد کافی، فرسودگی سینماها و تولیدات اندک فیلم‌های سینمایی بوده است؛ ضمن اینکه امروز به‌کارگیری پدیده‌های نوین فناوری ارتباطات نظیر فیلم‌های ویدئویی، سی‌دی و دی‌وی‌دی و همچنین تجهیزات دریافت از ماهواره سبب شده که سینماها آن جذابیت سابق را نداشته باشند که البته به‌نظر می‌رسد این وضعیت رو به بهبودی است.
