همشهری آنلاین: نخستین گزارش مدیرکل جدید آژانس درباره ایران در 10 صفحه و 51 بند منتشر شد

موفقیت آمیز بودن بازرسیهای سرزده و اینکه هیچ نشانه‌ای از فعالیتهای مرتبط با بازفرآوری در دو تاسیسات راکتور تهران و MIX وجود ندارد از نکات مهم این گزارش است. به گزارش خبرگزاری مهر، یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نخستین گزارش خود درباره ایران مباحثی همچون عدم تعلیق، غنی سازی 20 درصد، عدم اجرای پروتکل الحاقی و کد 1/3 را مورد اشاره قرار داده است.

متن کامل گزارش به شرح زیر است:

1. مدیرکل در تاریخ در 16 نوامبر 2009 درباره اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مرتبط با قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران به شورای حکام گزارش داد  (GOV/2009/74). مدیرکل دو گزارش بیشتر در 8 و 10 فوریه 2010 منتشر کرد                (GOV/INF/2010/1 and GOV/INF/2010/2, به ترتیب).

A. فعالیتهای مرتبط غنی‌سازی فعلی

A.1. نطنز: تاسیسات غنی‌سازی سوخت و تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت

2. جمهوری اسلامی در ماه نوامبر سال 2003 به آژانس اطلاع داد که تمام فعالیت‌های مرتبط غنی‌سازی و بازفرآوری در این کشور را تعلیق خواهد کرد.

به ویژه، ایران اعلام کرد که تمام فعالیت‌های در سایت نطنز را تعلیق کرده، مواد تزریقی برای فرآیند های غنی‌سازی را تولید نکرده و موارد مرتبط غنی‌سازی را وارد نخواهد کرد.

 در فوریه 2004، ایران دامنه آن تعلیق را گسترش داد تا مونتاژ و تست سانتریفیوژها، و اجزای سانتریفیوژ ساخت داخل را نیز شامل کند. در ژوئن 2004، ایران اجرای اقدامات داوطلبانه گسترده در رابطه با ساخت اجزای سانتریفیوژ و مونتاژ و تست سانتریفیوژها را متوقف کرد.

در نوامبر 2004، ایران به آژانس اطلاع داد که این کشور تصمیم گرفته بود به طور داوطلبانه و بر اساس اقدامی فراتر به منظور اعتمادسازی، به تعلیق تمام فعالیتهای مرتبط غنی‌سازی و بازفرآوری ادامه داده و آن را گسترش دهد.

در ژانویه 2006، ایران به آژانس اطلاع داد که تصمیم گرفته است فعالیت‌های تحقیق و توسعه در زمینه برنامه هسته‌ای صلح آمیز را که داوطلبانه و غیرالزام‌آور به لحاظ قانونی تعلیق کرده بود، از سر بگیرد که این شامل فعالیت‌های انجام شده در تاسیسات غنی‌ سازی سوخت و تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت واقع در نطنز بود. ایران تست‌های غنی‌سازی در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت را در فوریه 2006 دوباره آغاز کرد؛ تاسیسات غنی‌سازی سوخت در فوریه 2007 آغاز بکار کرد.

3. دوبخش آبشاری درتاسیسات غنی‌سازی سوخت وجود دارند: بخش تولید A و ناحیه تولید B. با توجه به اطلاعات طراحی ارائه شده توسط ایران، 8 واحد(واحد A21 تا A28) برای بخش تولید A درنظر گرفته شده‌اند که 18 آبشار برای هرواحد درنظر گرفته شده است. هیچ اطلاعات طراحی دقیق و مفصلی برای بخش تولید B ارائه نشده است.

4. ایران همچنین در31 ژانویه 2010، گاز UF6 طبیعی به 17 آبشارواحد A24 وشش آبشار واحد A26 در تاسیسات غنی ‌سازی سوخت تزریق می‌کرد. یک آبشارواحد A24 ویک آبشار واحد A26 درآن تاریخ تحت خلا بودند.

تعدادی از سانتریفیوژ های 11 آبشار باقی مانده واحد A26 قطع شده بودند. 16 آبشار واحد A28 نصب شده بودند. از دو آبشار باقی مانده واحد A28، تمام سانتریفیوژها از یک آبشار جدا شده بودند و تفکیک سانتریفیوژها از آبشار دیگر در حال انجام بود.

کار نصب در واحد A25 و A27 درحال انجام بود. تمام سانتریفیوژهای نصب شده تا آن تاریخ دستگاه‌هایIR-1 با 164 دستگاه درهر آبشار هستند. هیچ کار نصبی سانتریفیوژها در بخش تولید B انجام نشده است.

5. آژانس مابین 21 نوامبر 2009 و دوم دسامبر 2009 یک راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی در تاسیسات غنی‌سازی سوخت انجام داد و تایید کرد که از فوریه 2007 تا 22 نوامبر 2009، 21 هزار و 140 کیلوگرم گاز UF6 طبیعی به آبشارها تزریق شده است و در مجموع، یکهزار و 808 کیلوگرم UF6  با درصد غنای پایین تولید شده است.

میزان غنی‌سازی محصول UF6 با درصد غنای پایین، آنگونه که توسط آژانس اندازه‌گیری شده است، 47/3 درصد U-235 بود.

آژانس به ارزیابی راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی خود ادامه داده و درباره نتایج آن با ایران مذاکره می‌کند.

ایران تخمین زده است که بین 23 نوامبر 2009 و 29 ژانویه 2010، 257 کیلوگرم UF6  با درصد غنای پایین بیشتر تولید کرده است،  که بنابراین مجموع تولید UF6 با درصد غنای پایین از زمان آغاز بکار تاسیسات غنی‌سازی سوخت به دو هزار و 65 کیلوگرم می‌رسد.

مواد هسته‌‌ای در تاسیسات غنی‌سازی سوخت (شامل تزریق، محصول و دور‌ریز) بعلاوه تمام آبشارهای نصب شده و ایستگاه‌های تزریق و تخلیه تحت نظارت و مهار آژانس باقی هستند.

6. نتایج نمونه‌های گرفته شده محیطی از تاسیسات غنی‌سازی سوخت تا 21 نوامبر 2009 نشان می‌دهند که در آن مرکز، حداکثر میزان غنی‌سازی از میزان اعلام شده توسط ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی مرتبط (که همان کمتر 5 درصد غنی‌سازی U-235 است) فراتر نرفته است. از زمان آخرین گزارش،آژانس 4 بازرسی سرزده را درتاسیسات غنی‌سازی سوخت با موفقیت انجام داده است، که مجموع چنین بازرسی‌ها از مارس 2007 تا کنون را به عدد 35 می‌رساند.

7. آژانس بین 14 و 16 سپتامبر 2009 یک راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی را درتاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت انجام داد، که نتایج آن فهرست اقلام را همانگونه که توسط ایران اعلام شده بود، تایید کرد،البته با نامعلومی‌های اندازه‌ گیری که به طور  طبیعی در چنین تاسیساتی است. بین 28 اکتبر 2009 و دوم فوریه 2010 در مجموع حدود 113 کیلوگرم گاز UF6  طبیعی به یک آبشار 10 دستگاهه IR-2m، یک آبشار 10 دستگاهه IR-4، یک آبشار 20 دستگاهه IR-2m و سانتریفیوژهای تکی IR-1، IR-2، IR-2m و IR-4 در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت تزریق شد. 

8. آژانس در 8 فوریه 2010 نامه‌ای را به تاریخ 7 فوریه 2010 دریافت کرد که به اعلام رئیس جمهوری اسلامی ایران درباره تولید سوخت مورد نیاز برای رآکتور تحقیقاتی تهران و درآن رابطه به ارائه یک نسخه بازبینی شده پرسشنامه اطلاعات طراحی برای تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت اشاره داشت.

ایران به آژانس اطلاع داد که تدارک تولید اورانیوم با درصد غنای پایین‌تر از 20 درصد در این نسخه بازبینی‌ شده پرسشنامه اطلاعات طراحی، دیده می‌شود.  پرسشنامه اطلاعات طراحی تولید یواف6 غنی‌شده تا 20 درصد  را تدراک می‌بیند.

9. آژانس در8 فوریه 2010 نامه‌ جداگانه‌ای را به تاریخ 8 فوریه2010 ازایران دریافت کرد که به آژانس اطلاع می‌داد که اپراتور تاسیسات غنی‌سازی سوخت قصد دارد یواف6 با درصدغنای پایین تولید شده درتاسیسات غنی‌سازی سوخت را به ایستگاه تزریق  تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت منتقل کند وتمام این فعالیتهای در 9 فوریه 2010 انجام خواهند شد. ایران از آژانس خواست تا در آن تاریخ در سایت فوق حاضر باشد.

10. آژانس در 9 فوریه 2010 به ایران نامه ‌ای را نوشت تا توضیحاتی درباره تاریخ آغاز فرآیند تولید UF6 با درصد غنای تا 20 درصد U-235 و سایر جزئیات فنی ارائه شوند، و آژانس در این نامه همچنین درخواست کرد تا مطابق ماده 45 توافقنامه پادمانی، هیچ اورانیوم با درصد غنای پایین در این فرآیند در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت به منظور غنی‌سازی مواد تا 20 درصد قبل از بکار گرفتن روند پادمان‌های بیشتر ضروری تزریق نشود.

11. در 10 فوریه 2010، زمانی که بازرسان آژانس در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت رسیدند، به آنها اطلاع داده شد که ایران تزریق UF6 با درصد غنای پایین را در یک آبشار در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت، عصر روز گذشته آن روز آغاز کرده است.

به آنها همچنین گفته شد که قرار است این تاسیسات تولید UF6  با درصد غنای تا 20 درصد را طی چند روز آغاز کند. همانگونه که قبلا به شورا اطلاع داده شد، در حال حاضر فقط یک آبشار نصب شده در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت وجود دارد که قابلیت غنی‌سازی UF6  تا 20 درصد را دارد.

12. ایران در 14 فوریه 2010 در حضور بازرسان آژانس حدود یک هزار و 950 کیلوگرم UF6 با درصد غنای پائین را از تاسیسات غنی‌سازی سوخت به ایستگاه تزریق تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت منتقل کرد.

بازرسان آژانس سیلندر حاوی مواد به مقصد ایستگاه تزریق را مهر و موم کردند. ایران نتایج طیف سنجی را که نشان می‌دهد میزان غنی‌سازی تا 8/19 درصد در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت بین 9 و 11 فوریه 2010 حاصل شده را در اختیار آژانس قرار داد.

13. در حالی که مواد هسته‌ای در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت، بعلاوه ناحیه آبشاری و ایستگاه های تزریق و تخلیه تحت نظارت و مهار آژانس باقی هستند، نیاز به بکارگیری اقدامات بیشتر به منظور تضمین توانایی مستمر آژانس برای راستی ‌آزمایی نبود انحراف مواد هسته‌ ای در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت است.

آژانس طی نامه‌ای به ایران به تاریخ 9 فوریه 2010 درخواست ترتیب دادن یک نشست برای بحث درباره رویکرد پادمان‌های بازبینی شده برای تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت ارائه کرد.

A.2-  قم: تاسیسات غنی‌سازی سوخت فردو

14. در21 سپتامبر 2009، ایران آژانس را از این امر مطلع ساخت که قصد داشته تاسیسات غنی سازی سوخت آزمایشی جدیدی  بسازد که تاسیسات غنی‌سازی سوخت فردو        (FFEP) نام دارد و در نزدیکی شهر قم واقع است.

مقامات آژانس با مقامات ایران از تاریخ 25 تا 28 اکتبر 2009 دیدار کردند، در این تاریخ آژانس راستی آزمایی اطلاعات طراحی را در تاسیسات فردو انجام داد و با مقامات ایران درباره زمانبندی طراحی و ساخت تاسیسات فردو و همچنین وضعیت و هدف اصلی آن گفتگوهایی انجام داد. آژانس تایید می‌کند که تاسیسات فردو ساخته می‌شود تا 16 آبشار را که در جمع شامل حدود سه هزار سانتریفیوژ است، در خود جای دهد.

ایران اعلام کرد در حال حاضر در نظر دارد تا فقط سانتریفیوژهای IR-1 را در تاسیسات فردو نصب کند اما اینکه این تاسیسات بتوانند برای جای دادن سانتریفیوژهای پیشرفته‌ تر مجددا طراحی شوند، بستگی به تصمیم ایران برای به کار بستن چنین سانتریفیوژهایی در آینده دارد. در 28 اکتبر 2009، ایران یک نسخه از پرسشنامه‌ اطلاعات طراحی به روز شده مربوط به تاسیسات فردو را در اختیار آژانس قرار داد.

15. ایران در 2 دسامبر 2009 در پاسخ به پرسش‌های نامه شش نوامبر آژانس درباره زمانبندی تصمیم ساخت سومین تاسیسات غنی سازی در ایران که به غیر از تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت و تاسیسات غنی سازی سوخت است، طی نامه‌ ای اعلام کرد که این مکان [نزدیک قم] اساسا به عنوان یک ناحیه عمومی برای پناهگاه‌های احتمالی پدافند غیرعامل برای کاربردهای متفاوتی در نظر گرفته شده است.

 نتیجتا این مکان در نیمه دوم سال 2007 برای ساخت تاسیسات غنی سازی سوخت انتخاب شد. درتاریخ 16 دسامبر 2009، آژانس در نامه‌ای به ایران اعلام کرد که برخی از پاسخ‌های آن به طور کامل درخواست‌های آژانس برای شفاف سازی درخصوص تاسیسات فردو را تحت پوشش قرار نداده است.دراین نامه آژانس به طورخاص به این درخواست خود اشاره کرده که ایران تایید کند چه هنگامی تصمیم به ساخت تاسیسات غنی سازی سومی (به غیر از تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت و تاسیسات غنی سازی سوخت) گرفته است و نیاز برای دسترسی به شرکت‌های دخیل در طراحی و ساخت تاسیسات فردو به منظور تایید اظهارات ایران در خصوص زمانبندی و هدف این تاسیسات را تکرار کرده است.

آژانس ایران را از این موضوع مطلع ساخت که اطلاعات گسترده‌ای از تعدادی منابع دریافت کرده که شرح دهنده طراحی تاسیسات فردو هستند.

این اطلاعات با اطلاعات طراحی که آژانس در طی راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی دریافت کرده بود، مطابقت داشت و اینکه این منابع مدعی هستند که کار طراحی تاسیسات فردو در سال 2006 آغاز کرده است، به عبارت دیگر زمانی که ایران خود پذیرفته بود ملزم به کد تعدیل شده 3.1 برای مطلع ساختن آژانس است.

16. آژانس در 22 ژانویه 2010 طی نامه‌ ای به ایران پرسشنامه‌ اطلاعات طراحی کاملی را به ایران ارائه داد و مجددا تقاضای اکتبر 2009 خود مبنی بر دسترسی به اسناد طراحی مرتبط و شرکت‌های دخیل در طراحی این تاسیسات غنی سازی سوم در ایران را تکرار کرد. ایران تا کنون به این درخواست‌ها پاسخی نداده است.

17. از 26 اکتبر 2009، آژانس پنج راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی را در تاسیسات فردو انجام داده است. در طی سه مورد این از راستی‌آزمایی‌ها، آژانس نمونه‌های محیطی گرفت. نتایج تحلیل‌ها [آنالیزهای] نمونه‌های گرفته شده در 27 اکتبر 2009 از دو تانکر غیرفعال سازی تاسیسات فردو وجود مقدار اندکی ذرات اورانیوم استفاده شده را نشان داد که شبیه ذرات یافته شده در نظنز است.

بر اساس اعلام ایران، این تانکرها از سایت نطنز به فردو آورده شده‌اند.نتایج آنالیز نمونه‌های بعدی هنوز آماده نشده است. آژانس تایید کرده است که ساخت تاسیسات فردو ادامه دارد، اما تا تاریخ 16 فوریه 2010 هیچ سانتریفیوژی به این تاسیسات وارد نشده است.

B. فعالیت‌های بازفرآوری

18. آژانس به نظارت استفاده و ساخت سلول‌های داغ در راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبد نیوم، ید و زنون (MIX) ادامه داده است.

آژانس یک بازرسی و یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی را در راکتور تحقیقاتی تهران در تاریخ 11 نوامبر 2009 و در تاریخ 23 ژانویه 2010 در تاسیسات MIX انجام داد. هیچ نشانه‌ای از فعالیت‌های مرتبط با بازفرآوری در این تاسیسات وجود نداشت.

در حالیکه ایران اعلام کرده است هیچ گونه فعالیت‌ مرتبط با بازفرآوری در این کشور ندارد، آژانس این امررا فقط درارتباط با این دو تاسیسات می‌تواند تایید کند،همانگونه که مفاد پروتکل الحاقی درحال حاضر برای آن در خصوص ایران در دسترس نیستند.

C. پروژه‌های مرتبط با راکتور آب سنگین

19. شورای امنیت در قطعنامه 1737 (2006) و در بند مهم 2 تصمیم گرفت که ایران باید فعالیت‌های مشخصی را تعلیق کند که شامل  کار بر روی تمام پروژه‌های مرتبط با راکتور آب سنگین شامل ساخت یک رآکتور تحقیقاتی که توسط آب سنگین کار می‌کند، همچنین توسط آژانس راستی‌آزمایی شود.

شورای امنیت در آن قطعنامه همچنین تصمیم گرفت که، میان چیزهای دیگر، ایران چنین دسترسی و همکاری را مادامی که آژانس نیازمند قادر بودن برای راستی‌آزمایی تعلیق در نظر گرفته شده در بند 2 و حل مسائل باقیمانده مشخص شده در گزارش‌های آژانس است،‌ فراهم کند. 

20. همانگونه که در GOV/2009/74 اشاره شده، آژانس در جریان راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی انجام شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان (UCF) در تاریخ 25 اکتبر 2009، تعداد زیادی مخزن مشاهده کرد که ایران گفته است شامل آب سنگین هستند.

آژانس درنامه‌ای به تاریخ 10 نوامبر 2009 از ایران خواست تا تعداد مخزن‌ها و محتوای آنها را به منظور تامین اطلاعات درباره منشأ آب سنگین تایید کند. ایران طی نامه‌ای به تاریخ 18 نوامبر 2009 در پاسخ به آژانس اعلام کرد که منشأ آب سنگین جمهوری اسلامی ایران است .

21. با توجه به درخواست شورای امنیت مبنی بر اینکه آژانس تعلیق توسط ایران، در میان چیزهای دیگر، پروژه‌های مرتبط با راکتور آب سنگین را راستی‌آزمایی کند و اینکه گزارش کند که آیا ایران تعلیق کامل و مداوم آن را انجام داده است یا نه، آژانس نیازمند قادر بودن برای تایید محتوای مخازن و منشا آب سنگین که گفته می‌شود در مخزن‌ها وجود دارد، است. به این منظور، آژانس در نامه‌ای به تاریخ ژانویه 2010 به ایران اطلاع داد که در جریان راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در تاسیسات تبدیل اورانیوم که برای 17 ژانویه 2010 برنامه‌ریزی شده بود، قصد دارد نمونه‌های آب سنگین برای آنالیز تخریبی بردارد.

ایران در نامه‌ای به تاریخ 14 ژانویه 2010 به چنین نمونه‌برداری اعتراض و اعلام کرد که هیچ مفادی در توافقنامه پادمان‌ها برای نمونه‌برداری از مواد غیرهسته‌ای برای آنالیز تخریبی وجود ندارد.

آژانس در جریان راستی‌‌آزمایی اطلاعات طراحی در تاریخ 17 ژانویه 2010، تعداد مخازن 756 هزار و 50 لیتری را که ایران گفته حاوی آب سنگین است، را شمرد و تعدادی از مخزن‌های انتخاب شده به طور تصادفی را وزن کرد، اما به آن اجازه داده نشد از آب سنگین به منظور تایید محتوای مخزن‌ها نمونه‌برداری کند.

22. آژانس در 13 ژانویه 2010 یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در تاسیسات تولید سوخت (FMP) انجام داد.

این راستی‌    آزمایی تایید کرد که هیچ تجهیزات فرآوری جدیدی در این تاسیسات نصب نشده و اینکه هیچ مجموعه جدید، میله‌ یا صفحه‌ای از ماه می 2009 به بعد تولید نشده بود.

آژانس در 18 ژانویه 2010 یک پرسشنامه اطلاعات طراحی برای تاسیسات تولید سوخت دریافت کرد که شامل اطلاعات درخواست شده توسط آژانس در ژوئن 2009 درباره ویژگی‌های طراحی میله‌های سوختی راستی ‌آزمایی شده توسط آژانس در جریان بازرسی‌های ماه می 2009 آن در تاسیسات تولید سوخت است.

23. آژانس در 8 فوریه 2010 یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در رآکتور IR-40 اراک انجام داد. آژانس راستی‌آزمایی کرد که ساخت این تاسیسات در حال انجام بود. هر چند همانگونه که پیشتر به شورا اعلام شده بود، با توجه به امتناع ایران در اجازه به دسترسی آژانس به مرکز تولید آب سنگین (HWPP)، آژانس باید بر تصاویر ماهواره‌ای برای نظارت بر وضعیت آن مرکز تکیه کند.

بر اساس تصاویر جدید، به نظر می‌رسد که مرکز تولید آب سنگین دوباره در حال فعالیت است. اما، باید خاطر نشان کرد که این تصاویر فقط می‌توانند اطلاعاتی را درباره اینکه چه اتفاقی در آن زمان که تصاویر گرفته می‌شدند، می‌افتاد، در اختیار قرار دهند.

طبق درخواست شورای امنیت که آژانس تعلیق پروژه‌های مرتبط با آب سنگین در ایران را راستی‌آزمایی کند و به ویژه با توجه به حضور در تاسیسات تبدیل سوخت که ایران آن را به عنوان منشا ایرانی آب سنگین توصیف کرد، آژانس نیازمند دسترسی مستقیم به مرکز تولید آب سنگین است.

24. آژانس در نامه‌ای به تاریخ 15 فوریه 2010 بر درخواستهای خود تاکید کرد مبنی بر اینکه ایران ترتیبات لازم برای فراهم ساختن دسترسی هر چه سریعتر آژانس به موارد زیر را مهیا کند: مرکز تولید آب سنگین؛ آب سنگین ذخیره شده در تاسیاست تبدیل اورانیوم به منظور نمونه‌برداری برای آنالیز تخریبی؛ و هر مکان دیگری در ایران که پروژه‌های مرتبط آب سنگین در حال انجام هستند.

D. دیگر موضوعات اجرایی

D.1 تبدیل اورانیوم

25. بر اساس اطلاعات طراحی که توسط ایران ارائه شده و تا تاریخ 12 نوامبر 2009 مورد بازبینی قرار گرفته است، تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان (یوسی‌اف) در نهایت شامل خطوط فرآروی زیر خواهد بود:

- تولید هگزا فلورید اورانیوم طبیعی از کنستانتره سنگ معدن اورانیوم به منظور غنی سازی بیشتر (تکمیل شده و فعال)؛

- تولید دی اکسید اورانیوم طبیعی از کنستانتره سنگ معدن اورانیوم برای سوخت راکتور IR-40 (پیش بینی می‌شود تا مارس 2010 تکمیل شود)؛

- تولید شمش‌های فلز اورانیوم طبیعی از تترا فلورید اورانیوم برای اهداف تحقیقات و توسعه (تکمیل شده اما هنوز عملی نشده است)؛

- تولید دی اکسید اورانیوم با درصد غنای پایین (حداکثر پنج درصد غنی سازی اورانیوم 235) از هگزا فلورید اورانیوم برای سوخت راکتور آب سنگین (در دست ساخت)؛

- تولید فلز اورانیوم با درصد غنای پایین (حداکثر 7/19 درصد غنی سازی اورانیوم 235) از هگزا فلورید اورانیوم برای اهداف تحقیق و توسعه (هنوز تجهیزاتی نصب نشده است)؛

- تولید پودر تترافلورید اورانیوم مصرف شده از هگزافلورید اورانیوم برای فرآیند تبدیل بیشتر به فلز اورانیوم (در دست ساخت؛

- و تولید فلز اورانیوم استفاده شده از تترافلورید اورانیوم برای مقاصد ذخیره‌ای و دفاعی (ساخت و ساز آن هنوز آغاز نشده است).

ایران در نامه‌ای به تاریخ 11 فوریه 2010 نسخه به روز شده‌ای از پرسشنامه اطلاعات طراحی در خصوص مرکز یوسی‌اف اصفهان را تقدیم آژانس کرد که شامل اشاره‌ای به فعالیت تحقیق و توسعه اضافی درباره تبدیل هگزافلورید اورانیوم استفاده شده به U3O8 بود.

26. در اکتبر 2009، آژانس از ایران خواست تا اطلاعاتی در خصوص طراحی، تجهیزات و برنامه نصب یک لابراتوار تحلیلی را ارائه دهد که پیش از این اعلام کرده بود در مکانی زیرزمینی در یکی از نواحی ذخیره سازی (انبار) یو‌سی‌اف نصب خواهد کرد.

در نامه‌ای به تاریخ 13 دسامبر 2009، ایران نسخه‌ای به روز شده از پرسشنامه اطلاعات طراحی درباره یوسی‌اف اصفهان که از جمله شامل طراحی این لابراتوار بود، ارائه داد.

در 9 فوریه 2010، آژانس اظهاراتی درباره پرسشنامه اطلاعات طراحی فوق به ایران ارائه داد و تقاضای خود مبنی بر اینکه ایران اطلاعات مرتبط با تجهیزات و برنامه نصب این آزمایشگاه را ارائه دهد، تکرار کرد.

27. در 17 ژانویه 2010 آژانس یک بازرسی و یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی را در مرکز یوسی‌اف اصفهان انجام داد. در آن زمان، این مرکز در مرحله تعمیر و نگهداری قرار داشت. از 10 آگوست 2009 هیچ هگزافلورید اورانیومی تولید نشده است؛ با این همه، از آن تاریخ پنج تن اورانیوم به صورت هگزافلورید اورانیوم که پیش از این تولید و در فرایند تبدیل قرار داشت در تاریخ 15 نوامبر 2009 از این فرایند خارج شد.

بنابراین مقدار کلی اورانیوم به شکل هگزافلورید اورانیوم تولید شده در مرکز یو‌سی‌اف از مارس 2004، 371 تن است (مقداری از آن به تاسیسات غنی سازی سوختی و تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت انتقال داده شد) که هنوز تحت نظارت آژانس قرار دارد. در حال حاضر، 42 تن اورانیوم به صورت کنستانتره سنگ معدن اورانیوم در مرکز یوسی‌اف نگهداری می‌شود.

D.2 اطلاعات طراحی

28. ایران در نامه‌ای به تاریخ 29 مارس 2007 با آژانس اطلاع داد تصمیم به تعلیق اجرای متن تعدیل شده بخش عمومی ترتیبات تکمیلی موسوم به کد 3.1 گرفته است که در سال 2003 پذیرفته بود. در 30 مارس 2007، آژانس از ایران خواست تا تصمیم فوق را مجدد مورد بررسی قرار دهد. آژانس این درخواست را در نامه‌ای به تاریخ 16 اکتبر 2008 تکرار کرد.

29. کد 3.1 تعدیل شده‌ای که ایران در سال 2003 آن را پذیرفته بود، ارائه اطلاعات طراحی تاسیسات جدید به آژانس را در سریع‌ترین زمان ممکن از اتخاذ تصمیم ساخت آنها یا صدور اجازه ساخت تاسیساتی جدید، ممکن می‌ساخت. کد 3.1 تعدیل شده همچنین ارائه اطلاعات طراحی بیشتر در مرحله ابتدایی تعریف پروژه، طراحی مقدماتی، مراحل ساخت و ساز و صدور اجازه را ممکن می‌ساخت.

30. بر اساس بند 39 توافق پادمانی ایران، ترتیبات تکمیلی موافقت شده نمی‌تواند یکطرفه تغییر داده شود؛ همچنین این سازوکاری نیست که در توافق پادمانی فوق برای تعلیق یکی از بندهای موافقت شده در ترتیبات تکمیلی به کار رفته است. بنا بر این، کد 3.1 تعدیل شده همانگونه که ایران با آن در 2003 موافقت کرد، برای ایران لازم الاجراء باقی می‌ماند.


31. هم در مورد تاسیسات دارخوین و هم در مورد تاسیسات فردو، ایران آژانس را در زمان مناسب در خصوص تصمیم ساخت یا اجازه ساخت این تاسیسات همانگونه که در کد 3.1 تعدیل شده ذکر شده، مطلع نکرده است و فقط اطلاعات طراحی محدودی را ارائه داده است. اقدامات ایران در این زمینه مغایر با تعهد آن بر اساس ترتیبات تکمیلی برای توافق پادمانی آن است و نگرانی‌هایی را درباره تکمیل بودن اعلان‌های ایران به وجود می‌آورد.

32. آژانس در نامه‌ای به تاریخ 6 نوامبر 2009 با اشاره به تصمیم ایران برای ساخت تاسیسات نطنز از ایران به علاوه موارد دیگر درخواست کرد تا تایید کند که تصمیمی برای ساخت یا اجازه ساخت تاسیسات هسته‌ای دیگری اتخاذ نکرده است و اینکه در حال حاضر هیچ تاسیسات این چنینی در ایران وجود ندارد که به آژانس اطلاع داده نشده باشد. ایران در پاسخ خود به تاریخ دوم دسامبر 2009 اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران آژانس را، همانگونه که پیش از این اعلام کرده بود، در خصوص وجود تاسیسات هسته‌ای دیگر در ایران بر اساس توافق پادمانی با آژانس مطلع خواهد ساخت (INFCIRC/214)."

33. آژانس در نامه‌ای به تاریخ دوم دسامبر 2009 به اعلام عمومی ایران درباره قصد آن برای ساخت 10 تاسیسات غنی سازی اورانیوم جدید اشاره کرد و همچنین به اظهارات ایران مبنی بر اینکه 5 سایت در حال حاضر درباره آنها تصمیم گیری شده و پنج سایت دیگر که در سراسر ایران ساخته خواهند شد، اشاره کرد و از ایران پرسید که آیا اطلاعات درج شده در این گزارش‌های صحیح بوده یا خیر.

آژانس همچنین درخواست کرد در صورتیکه تصمیم ساخت تاسیسات غنی سازی جدید گرفته شده است، ایران به آژانس اطلاعات بیشتری درباره طراحی و برنامه ریزی ساخت چنین تاسیساتی ارائه دهد. در پاسخی به تاریخ 17 دسامبر 2009 که ایران در آن به نامه 29 مارس 2007 خود درباره تعلیق اجرای ترتیبات تکمیلی 12 فوریه 1976 اشاره کرده بود، ایران اعلام کرد که در صورت نیاز به آژانس اطلاعات مورد نیاز را ارائه خواهد داد.

34. بند 45 توافق پادمانی ایران اعلام می‌کند اطلاعات طراحی درباره تعدیل مرتبط با مقاصد پادمانی به شکل کافی باید پیش از اقدامات پادمانی هنگامی که ضروری است، ارائه شود.

فزایش اعلام شده سطح غنی سازی اورانیوم 235 از 5 درصد به 20 درصد آشکارا با مقاصد پادمانی مرتبط است و بر همین اساس، باید به آژانس در زمان مناسب اطلاع داده می‌شد تا اقدمات پادمانی موجود در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت را تطبیق دهد.

35. ایران تاکنون اجرای کد 3.1 تعدیل شده را از سر نگرفته است. این تنها مورد از فعالیت‌های هسته‌ای قابل ملاحظه است که توافق پادمانی جامعی در اجرا دارد اما در حال اجرای مفاد کد 3.1 تعدیل شده نیست.

مهم است یادآوری شود که نبود چنین اطلاعات اولیه ای زمان مورد نیاز برای آژانس برای برنامه ریزی ترتیبات پادمانی ضروری به ویژه برای تاسیسات جدید را کاهش می‌دهد و سطح اعتماد را در نبود دیگر تاسیسات هسته‌ای کاهش می‌بخشد.

D.3 دیگر موارد

36. در تاریخ 8 دسامبر 2009 به درخواست ایران، مهر و موم از 31 مخزن در نیروگاه برق هسته‌ای بوشهر باز شد تا بررسی فنی مجموعه‌های سوخت وارد شده از روسیه برای استفاده در نیروگاه بوشهر انجام شود. با توجه به تکمیل بررسی فنی، مجموعه‌های سوخت توسط آژانس مجدد تایید خواهد شد و مجددا مهر و موم می‌گردد.

37. در تاریخ 9 ژانویه 2010، آژانس یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در لابراتوار تحقیقاتی چند منظوره جابر ابن حیان در تهران انجام داد که در طی آن به آژانس اطلاع داده شد که فعالیت‌های تحقیق و توسعه فرآوری دمای بالا در لابراتوار جابر ابن حیان آغاز شده تا تولید الکترومکانیکی فلز اورانیوم مورد مطالعه قرار گیرد.

در نامه‌ای به تاریخ سوم فوریه 2010، آژانس از ایران خواست تا اطلاعات بیشتری در خصوص این فعالیت‌ها ارائه دهد.

38. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، آژانس برآورد می‌کند که فعالیت‌های بازیافت اورانیوم در منطقه تاسیسات تولید اورانیوم بندر عباس ادامه دارد.

39. آژانس از اوایل سال 2008، از ایران خواست تا دسترسی به مکان‌های دیگر مرتبط با تولید سانتریفیوژها، تحقیق و توسعه درباره غنی سازی اورانیوم و استخراج و خرد کردن اورانیوم را فراهم کند(GOV/2008/15, para. 13).

با توجه به توسعه‌های اخیر به طور خاص انجام شده در ایران و اعلام توسط این کشور، ایران در حال بررسی ساخت و ساز برنامه ریزی شده تاسیسات هسته‌ای جدید است و آژانس از ایران درخواست می‌کند تا ایران دسترسی به این مکان‌ها را هر چه زودتر فراهم کند.

E. ابعاد نظامی ادعا شده

40. آژانس باید برای تائید اینکه تمام مواد هسته ‌ای در ایران در قالب فعالیت‌های صلح آمیز هستند (همانطور که توسط توافق پادمانی درخواست شده است)، به نبود بعد نظامی احتمالی برنامه هسته ‌ای ایران اطمینان یابد.

گزارش‌های قبلی مدیر کل آژانس مسایل باقیمانده و اقدامات مورد نیاز ایران را شرح داده است که شامل این است که ایران پروتکل الحاقی را اجرا کند و اطلاعات و دسترسی مورد نیاز برای حل سوالات مرتبط با مطالعات ادعایی را فراهم کند تا به این شکل شرایط تحصیل سند فلز اورانیوم، تهیه و فعالیت‌های تحقیق و توسعه موسسات نظامی مرتبط و شرکت‌هایی که می‌تواند به موضوع هسته‌ای ربط داشته باشد شفاف سازی شود. همچنین با این روش تولید تجهیزات و قطعات مرتبط با برنامه هسته‌ای توسط شرکت‌های متعلق به صنایع دفاعی شفاف سازی گردد.

41. اطلاعات در اختیار آژانس که مرتبط با این مسائل باقیمانده است، گسترده و از منابع مختلفی در طول زمان جمع آوری شده است. همچنین از لحاظ جزئیات فنی مهم و معتبر است که چهار چوب زمانی که این فعالیت‌ها در آن انجام شد و افراد و سازمانهایی که دخیل بوده‌اند، مشخص شوند.

روی هم رفته، این امر نگرانی‌هایی را درباره وجود احتمالی فعالیت‌های گذشته و حال اعلام نشده در ایران مرتبط با توسعه کلاهک هسته‌ای یک موشک به وجود می‌آورد. این فعالیت‌های ادعایی متشکل از شماری از پروژه‌ها و پروژه‌های فرعی شامل جنبه‌های موشکی و هسته‌ای است که توسط سازمان‌های نظامی مرتبط اداره می‌شود.

42. آژانس همچنین در تلاش بوده تا درباره برخی موراد با ایران گفتگو می کند که این موارد عبارتند از : فعالیتهای در برگیرنده سیستم‌های انفجاری همزمان با دقت بالا؛ مطالعات در باره چاشنی‌های انفجارات با قدرت زیاد و مهندسی بدنه موشک با قابلیت بازگشت؛ یک پروژه برای تبدیل UO2 به UF4 مشهور به "پروژه نمک سبز  و فعالیتهای مختلف مرتبط با خرید.

طور اخص آژانس از جمله درپی ابهام زدایی در خصوص موارد زیر بوده است: آیا ایران در فعالیت‌های اعلام نشده برای تولید هگزافلورید اورانیوم UF6 (نمک سبز) که شرکت کیمیا معدن در آن درگیر بوده، وارد شده؛ آیا فعالیت‌های ایران در مورد سیم های ارتباطی چاشنی ها انفجاری منحصرا برای مقاصد غیر نظامی یا متعارف نظامی بوده؛ آیا ایران یک سیستم کروی انفجار از داخل احتمالا با مساعدت یک کارشناس خبره خارجی درزمینه فناوری انفجاری را ساخته، آیا طراحی مهندسی ومطالعات مدلسازی کامپیوتری با هدف ساخت یک طراحی جدید برای محفظه چاشنی یک موشک برای یک چاشنی هسته‌ای بودند؛ و ارتباط بین تلاش‌های مختلف مقامات ارشد ایرانی دارای ارتباط با سازمانهای نظامی در ایران بمنظور کسب فن آوری و تجهیزات مرتبط با هسته‌ای.

43. آژانس بین المللی انرژی اتمی تمایل خود را برای گفتگو با ایران درباره موارد زیر اعلام می دارد: پروژه و ساختار مدیریتی فعالیت‌های ادعایی مرتبط با انفجارات هسته‌ای؛ ترتیبات ایمنی مرتبط با هسته‌ای برای شماری از پروژه های ادعایی؛ جزئیات مربوط به با ساخت قطعات برای سیستم چاشنی انفجارات با قدرت زیاد؛ و آزمایشهای مربوط به تولید و تشخیص نوترونها. بررسی این موضوعات برای ابهام زدایی از نگرانی های آژانس در خصوص این فعالیتها و موارد یادشده بالا که به نظر می رسد پس از 2004 ادامه یافته، حائز اهمیت است.

44. ایران از اوت سال 2008 با اظهار اینکه ادعاهای مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای آن بی پایه بوده و اطلاعاتی که آژانس به آنها اشاره دارد مبتنی بر جعلیات است، از گفتگو در مورد مسائل یاد شده بالا با آژانس یا ارائه هرگونه اطلاعات و دسترسی بیشتر ( به اماکن و اشخاص ) برای پرداختن به این نگرانی ها امتناع ورزیده است.

45. ایران باید با سپری شدن زمان و احتمال از بین رفتن فرصت دسترسی به اطلاعات، بدون تاخیر با آژانس در مورد این موضوعات وارد گفتگو شده و اینکه آژانس اجازه یابد از کلیه سایتهای مربوطه بازدید نماید، به تمامی تجهیزات و اسناد مربوطه دسترسی یابد و اجازه یابد که با اشخاص مربوط مصاحبه نماید. توافق واقعی ایران آژانس را قادر خواهد ساخت که در کارش پیشرفت داشته باشد.

بواسطه همکاری فعالانه ایران پیشرفت در موارد خاصی که سوالاتی مطرح بوده در گذشته انجام شده است؛ این امر می تواند در مورد این سوالات در باره ابعاد مربوطه نظامی نیز امکان پذیر باشد.

F- خلاصه

46. درحین اینکه آژانس به راستی آزمایی در ارتباط با عدم انحراف مواد هسته‌ای اظهار شده در ایران ادامه می دهد، ایران برای اجازه دادن به آژانس بمنظور تایید اینکه تمامی مواد هسته ای در ایران در فعالیتهای هسته‌ای صلح آمیز قرار دارند، همکاری مورد نیاز را فراهم نساخته است.

47. ایران ملزومات مندرج در قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت شامل اجرای پروتکل الحاقی را که برای اعتماد سازی نسبت به مقاصد منحصرا صلح آمیز برنامه هسته ‌ای ایران و حل وفصل مسائل باقیمانده اهمیت اساسی دارد اجرا نمی‌نماید.

بویژه ایران برای شفاف سازی موضوعات باقیمانده که موجب نگرانی نسبت به ابعاد احتمالی برنامه هسته ای ایران هستند و اجرای متن اصلاح شده کد 3.1 از ترتیبات فرعی بخش عمومی مبنی بر ارائه پیش هنگام اطلاعات طراحی نیاز به همکاری دارد.

48. ایران با بی اعتنایی به قطعنامه های شورای حکام و شورای امنیت، به عملیات در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت و تاسیسات غنی سازی سوخت در نطنز و احداث یک تاسیسات جدید غنی سازی در فردو ادامه داده است ایران همچنین قصد خود برای ساخت 10 کارخانه غنی سازی جدید اعلام داشته است.

ایران اخیرا تزریق هگزافلورید اورانیوم (UF6) با غنای پایین تولید شده در تاسیسات غنی سازی سوخت به یک آبشار تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت را با هدف غنی سازی تا سطح 20 درصد بصورت اورانیوم 235 را آغاز کرد.

مدت زمانی که ایران برای اعلام در خصوص تغییرات مربوطه ایجاد شده در تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت فراهم آورد برای اینکه آژانس بتواند قبل از اینکه ایران تزریق مواد به تاسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت را آغاز کند رویه‌های موجود پادمانی را تنظیم نماید، ناکافی بود.

کار آژانس برای راستی آزمایی تاسیسات فردو و درک هدف اولیه این تاسیسات و زمانبندی طراحی و احداث آن در دست انجام است. ایران دسترسی به اطلاعاتی از قبیل اطلاعات طراحی اولیه برای تاسیسات فردو یا دسترسی به شرکتهای درگیر در طراحی و احداث کارخانه را فراهم نمی نماید.

49. همچنین تهران با بی اعتنایی به قطعنامه های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت احداث راکتور IR-40 و دیگر فعالیت‌های مرتبط با آب سنگین را ادامه می‌دهد. آژانس اجازه نیافته است که از آب سنگین که در یوسی‌اف انبار شده است نمونه برداری نماید و به کارخانه تولید آب سنگین دسترسی نیافته است.

50. مدیرکل از ایران درخواست می نماید اقداماتی را در جهت اجرای کامل موافقتنامه پادمان خود و دیگر وظایفش شامل اجرای پروتکل الحاقی اتخاذ نماید.

51. مدیرکل آژانس به نحو مقتضی به گزارش دهی ادامه خواهد داد.

کد خبر 101869

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست‌خارجی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز