که درنهایت به عقد توافقنامه‌ای برای تبادل تجربیات و تکنولوژی در پاره‌ای زمینه‌ها از جمله مدیریت پسماندها انجامید. دنیل فورتی نی، رئیس فدراسیون محیط‌زیست ایتالیا از جمله افراد این هیأت بود که برای نخستین بار به تهران مسافرت می‌کرد و در گشت‌و‌گذاری که از شهر داشت راهکارهایی را برای مدیریت پسماند که از نظر او ارتباط مستقیمی با توسعه پایدار دارد ارائه داد که قابل توجه است.
او که در زمینه مدیریت پسماند و توسعه پایدار صاحب ایده بوده و مقالاتی را در نشریات معتبر محیط‌زیست به چاپ رسانده است، محیط‌زیست کلانشهرها را بزرگ‌ترین دغدغه خود و مدیریت شهری در اروپا می‌داند و معتقد است: براساس این اصل اروپایی هر که آلوده می‌کند باید هزینه آن را بپردازد. دنیل فورتی نی البته از منتقدان اجلاس کپنهاگ نیز بوده و می‌گوید: این اجلاس می‌توانست نتایج بهتری داشته باشد. او در جریان مصاحبه بارها به کوتاهی مدیران و برنامه‌ریزان در این حوزه اشاره می‌کند و از اینکه این موضوع در برخی کشورها جدی گرفته نمی‌شود ناراحت است. آنچه در پی می‌آید گفت‌وگویی است با وی که طی آن مباحث مختلف زیست‌محیطی مطرح می‌شود.
- قبل از اینکه وارد بحث محیط‌زیست در کلانشهرها شویم از نتایج اجلاس کپنهاگ بگویید و اینکه آیا رهبران و مدیران شهری کشورهای شرکت‌کننده توانستند به چارچوبی برسند که بتواند به امضای یک موافقت‌نامه نهایی و الزام‌آور منجر شود؟
همانطور که می‌دانید اجلاس کپنهاگ برای یافتن راه‌حلی برای رویارویی با تغییرات اقلیمی برگزار شد و کشورهایی که برنامه مدونی برای حضور در آن داشتند توانستند تسهیلاتی بین‌المللی را برای کشور خود دریافت کنند که این موضوع برای کشورهای در حال توسعه اهمیت زیادی داشت چون از این تسهیلات می‌توانستند برای بهبود محیط‌زیست کشورشان استفاده کنند و با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر کشورهای در حال توسعه درگیر مسائل زیست‌محیطی در ابعاد مختلف هستند و این مسئله دستیابی به توسعه پایدار را در این کشورها با مانع مواجه می‌کند. بنابراین انتظار این بود که رهبران و مدیریت شهری این کشورها با برنامه مدون در این اجلاس حضور یابند که متأسفانه این اتفاق نیفتاد.
من در ارزیابی‌ای که از حضور نمایندگان کشورهای در حال توسعه داشتم به این نتیجه رسیدم که آنطور که باید از این فرصت خوب استفاده نکردند، در حالی‌که این اجلاس فرصت خوبی برای آنها محسوب می‌شد. با این همه مسئله قابل توجه در مورد این اجلاس این است که بار دیگر اهمیت محیط‌زیست را به ما یادآوری کرد و نشان داد که محیط‌زیست یک چالش بزرگ بین‌المللی است که امروزه همه کشورها را درگیر کرده. هر چند دامنه و ابعاد این مشکل در کشورهای مختلف فرق می‌کند اما نباید فراموش کنیم هر اتفاقی که در محیط‌زیست یک کشور رخ می‌دهد در محیط‌زیست کشورهای دیگر نیز تأثیر منفی می‌گذارد.
- یکی از مشکلاتی که ما در ایران داریم بحث مدیریت پسماند است که در بسیاری از شهرها به‌دلیل امحای غیراصولی و دفع غیرعلمی مشکلاتی را برای محیط‌زیست شهرها به‌وجود آورده و ما تا چند سال پیش این مشکل را در تهران هم داشتیم که در کهریزک موجب بروز مشکلات زیست‌محیطی شده و حتی مشکلات متعددی را از نظر سلامتی برای ساکنان این محدوده ایجاد کرده بود. بفرمایید این موضوع در ایتالیا به چه صورت است و چه راهکارهایی برای بهبود این روش ارائه می‌دهید؟
این مرکز بازیافتی که شما از آن صحبت می‌کنید را من دیدم و روش‌ها و تکنولوژی‌ای که برای بازیافت زباله‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت به‌نظرم تاحدودی علمی و پیشرفته بود. حتی به دوستانم هم این موضوع را گفتم که آنها هم حرفم را تأیید کردند. من فکر نمی‌کردم وضعیت به این صورت باشد و مرکزی با این کیفیت برای دفع زباله در ایران وجود داشته باشد. هر چند هنوز برخی استانداردها که ما در اروپا و ایتالیا داریم و برای بازیافت استفاده می‌کنیم در اینجا وجود ندارد و ما توافق کردیم که برای استاندارد کردن فرایند بازیافت که ما از آن انرژی‌های جدید تولید می‌کنیم همکاری‌هایی را با مدیریت شهری تهران داشته باشیم و تجارب ایتالیا را در مدیریت پسماند که ما در این کشور اعتقاد داریم رابطه نزدیک با توسعه پایدار دارد در اختیار آنها قرار دهیم اما با وجود کمبودهایی در این زمینه، وضعیت بد نبود و ما دوست داریم همکاری گسترده‌ای در این زمینه و دیگر زمینه‌های زیست‌محیطی که برای مدیریت شهری مشکل ایجاد کرده داشته باشیم.
البته یک موضوعی را هم بگویم و آن اینکه من و دوستانم در گشت‌و‌گذاری که از خیابان‌های تهران داشتیم شاهد تمیزی خیابان‌ها بودیم و این برای ما جالب بود چون فکر نمی‌کردیم تهران به این تمیزی باشد و تصور ما این بود مثل قسمت‌های جنوبی ایتالیا که اصولا زباله‌ها در خیابان رها شده‌اند، در تهران هم وضعیت به این صورت باشد و ما در خیابان‌های تهران با انباشت زباله و رهاشدگی آنها مواجه باشیم اما اینطور نبود و این برای من که همیشه دغدغه این مشکل را در کلانشهرها دارم جالب بود و صادقانه می‌گویم که تعجب کردم.
- برای بازیافت علمی و اصولی زباله‌ها در ایتالیا چه اقداماتی صورت می‌گیرد و در مجموع فرایند جمع‌آوری، انتقال تکنیک‌های فیزیکی شیمیایی درست برای پردازش اصولی مواد زائد به چه صورت است؟
بازیافت در ایتالیا در 2بخش صورت می‌گیرد. یک بخش زباله‌های مرطوب و یک بخش زباله‌های خشک که باید کاملا از هم تفکیک شده باشند و هیچ‌کدام داخل بسته دیگری قرار نگیرد؛ طوری که بسته بندی شیشه، فولاد و آلومینیوم به‌طور جداگانه جمع‌آوری می‌شود تا مشکلی را به‌وجود نیاورد. در برخی شهرها کیسه‌های تفکیک شده زباله داخل مخازن بزرگی که در خیابان واقع شده‌اند گذاشته می‌شوند و در بعضی شهرهای دیگر زباله‌ها از داخل ساختمان‌ها و به وسیله دستگاه‌هایی که به این منظور تعبیه شده‌اند به مخازن بازیافت منتقل می‌شوند که در مراکز بازیافت درصد بیشتر زباله‌ها به انرژی‌های جدید تبدیل می‌شوند.
من این موضوع را هم بگویم که 60 درصد بسته‌بندی‌ها که به‌صورت تفکیک شده جمع‌آوری می‌شوند به بازیافت فرستاده می‌شوند و در این فرایند زباله‌های مرطوب هم توسط دستگاه‌های بیولوژیک بازیافت می‌شوند. در ایتالیا روزانه 8میلیون تن زباله تولید می‌شود که 60 درصد آن بازیافت شده و به‌صورت انرژی‌های جدید بازگردانده می‌شود.
- در ایران زباله‌های الکترونیک به یک مشکل اساسی تبدیل‌شده و اوایل امسال کارشناسان محیط‌زیست در مورد تأثیرات مخرب آنها بر محیط‌زیست هشدار دادند و خواهان این بودند که این زباله‌ها به‌صورت علمی بازیافت شود. شما از چه روشی برای بازیافت آن استفاده می‌کنید؟
ما در مورد زباله‌های الکترونیک و زباله بیمارستانی که جزء زباله‌های خطرناک محسوب می‌شود و پیش‌بینی می‌کنیم آثار گسترده سوء زیست‌محیطی در کشورهایی که به‌صورت غیرعلمی آنها را بازیافت می‌کنند به‌وجود آورد اول روش بی‌خطرسازی را انجام می‌دهیم، بعد به بخش پردازش ارسال می‌کنیم که با این روش به‌راحتی پردازش می‌شود و از بروز مشکلات جانبی پیشگیری می‌کند و پیشنهادمان به مدیریت شهری تهران هم این است که به موضوع بی‌خطرسازی این زباله‌ها بیشتر توجه کنند.
- البته لازم است بدانید که در ایران شهروندان چندان به موضوع تفکیک زباله اهمیت نمی‌دهند و با وجود فرهنگ‌سازی‌‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد همچنان زباله‌ها به‌صورت مختلط در مخازن قرار می‌گیرند، در چنین شرایطی فکر می‌کنید مدیریت شهری چه کار باید بکند؟
ما در ایتالیا یک قانونی داریم مبنی بر اینکه هر شهروند به‌اندازه زباله‌ای که تولید می‌کند باید مالیات بدهد و این قانون برگرفته از این اصل در اروپاست که هر کس که آلوده می‌کند باید هزینه آن را بپردازد و به این ترتیب علاوه بر اینکه شهروندان مجبور می‌شوند کمتر زباله تولید کنند که در نهایت به محیط‌زیست آسیب می‌رساند بلکه موضوع تفکیک را هم جدی بگیرند چون متعاقب این مسئله جریمه هم می‌شوند.
- میزان این جریمه‌ها چقدر است؟
بین 50 تا 300 یورو که ما آن را برای استاندارد کردن دستگاه‌ها هزینه می‌کنیم.
