جمعه ۱۳ آذر ۱۳۸۸ - ۱۴:۴۴
۰ نفر

نوشیروان کیهانی زاده: تحول در ترجمه و تنظیم اخبار بین‌الملل

دسامبر 1960 (آذرماه 1339) سازمان خبرگزاری پارس (ایرنای امروز) یک دوره آموزش روش ترجمه خبر و تنظیم اخبار ترجمه شده از آژانس‌های خبر رسانی معروف به «بیگ‌فور» و چند آژانس کوچک‌تر را برای دبیران خبر و مترجمان خود تشکیل داده بود که از چهاردهم آذرماه آغاز به کار کرده بود.

هدف اعلام شده از تشکیل این دوره آموزشی این بود که عوامل خبرگزاری ملی ابزار روابط عمومی دولت‌های دیگر نشوند و تبلیغات آنها را به مخاطبان خود انتقال ندهند.

در آن زمان آژانس پارس تنها خبرگزاری ایران بود و رادیو دولتی، تلویزیون غیردولتی وقت و روزنامه‌ها را تغذیه می‌کرد و برای مقامات بالای کشور هم بولتن «اخبار ویژه» معروف بولتن اخبار غیرمنتشره و نیز بولتن حاوی اخبار رادیوهای عرب و بخش پارسی رادیوهای خارجی را تهیه می‌کرد و می‌فرستاد.

در این دوره آموزشی ضمن تشریح تاریخچه هر خبرگزاری اصطلاحا جهانی و منابع درآمد و وابستگی‌های آن، شرکت‌کنندگان در کلاس را روشن می‌ساختند که چگونه تبلیغ را از خبر تشخیص دهند، مطالب اضافی خبر را کشف کنند، تفسیر و اعمال نظرهایش را بیابند و سپس به‌صورت خبر مطلق دوباره نویسی کنند و برای استفاده بفرستند و برای این کار توصیه می‌شد که مترجم خبر، هر رویداد را از همه آژانس‌هایی که آن خبر را داده بودند ترجمه کند و دبیر خبر پس از سنجش متون آنها باهم و با گزارش دفتر نمایندگی پارس در کشور مربوط (اگر در آن کشور دفتری وجود داشت و گزارش ارسال شده بود)؛

اضافی‌ها، نظرها و تبلیغ را بیرون ریزد و اطلاعات قطعی آن را که همانا عناصر شش‌گانه خبر هستند یادداشت کند و سپس متن خبر را از رادیو رسمی کشور صاحب خبر که در «پارس» مانیتور می‌شد به دست آورد، مقایسه کند و آنگاه خود را در جای خبرنگار قراردهد و از مجموع این اطلاعات خبری را تهیه و تنظیم کند که برای مخاطب ارزش داشته باشد زیرا که دستمزد او را ملت ایران می‌داد نه خبرگزاری خارجی.

از آن پس، یک بازبین خبر گمارده بودند تا ببیند که در تنظیم خبر، «دبیر مربوط» از این مشی خارج نشده باشد و اپراتورهای تلکس‌های خبرگزاری مکلف شده بودند که کپی بگذارند و اخبار آژانس‌های خارجی را در 2نسخه دریافت کنند که یک نسخه به بازبین‌ها داده شود.

چون همه کارکنان خبرگزاری و رادیو وقت جلسه‌ای بودند و روزانه پس از پایان کار مزد مقرّر را دریافت می‌داشتند، اگر کوچک‌ترین غفلتی کرده بودند موقتا یا به‌طور دائم از کار برکنار یا تغییر شغل داده می‌شدند.

همزمان با این تحول، ناشران روزنامه‌ها و دبیران اخبار بین‌الملل نشریه خود را از استفاده از اخبار بولتن‌های سفارتخانه‌ها و نیز ترجمه‌های کسانی که روزنامه نگار نبودند و با روزنامه قرارداد استخدامی (رسمی و حق‌التحریر) نداشتند ممنوع اکید کردند و مقرر داشتند که قبل ارسال به حروفچینی، ترجمه مترجم با اصل خبر (خبر دریافتی از تلکس خبرگزاری خارجی) مطابقت داده شود و مترجمی که اقدام به تحریف خبر کرده باشد مواخذه یا برکنار شود.

تا آن زمان سفارتخانه‌های برخی از کشورها از جمله آمریکا و انگلستان بولتن روزانه خبر (برحسب منافع خود) تهیه و به مطبوعات می‌فرستادند و ارسال ترجمه از سوی افراد غیرروزنامه‌نگار(!) به روزنامه‌ها امری عادی بود.

تحولات بعدی نشان داد که دستگاه‌های اطلاعاتی دولت وقت متوجه شده بودند که تحریف خبرهای بین‌الملل و فعالیت مترجمان خارج از حرفه روزنامه نگاری به خواست خارجی (دو سه دولت معین) صورت می‌گرفت که اتفاقا همه آنها از دوستان و متحدان دولت تهران بودند! روال دقّت در تنظیم اخبار بین‌الملل که کاری مفید، موّجه و لازم بود تا سال 1350 که سازمان رادیو ـ تلویزیون ملی از ادغام این مؤسسه به‌وجود آمد و دارای یک خبرگزاری مستقل شد، ادامه یافته بود.

خرید گندم از آمریکا برای نخستین بار

برای نخستین بار خرید گندم از آمریکا پنجم دسامبر 1960 (14 آذر 1339) آغاز شد. قرارداد مربوط، اوایل نوامبر برپایه خرید 250 هزار تن گندم امضا و اجرای آن موکول به دریافت وام خارجی شده بود که چند روز پس از آن صندوق بین‌المللی پول با دادن وامی به مبلغ 35 میلیون دلار به ایران موافقت کرد.

ایران در همان ایام (دوره اول نخست‌وزیری شریف امامی) برای نخستین بار دارای بانک مرکزی (ناشر اسکناس) شده و سیاست پولی کشور به آن محول شده بود. درآمد ایران از نفت در آن زمان به‌دلیل ارزان بودن بهای بین‌المللی نفت خام، کمی مصرف جهانی آن و اندک بودن میزان صدور به آمریکا که خود دارای نفت کافی بود و نیز پرداخت غرامت به انگلستان و همچنین نرخ 7تومان در برابر یک دلار؛ مبلغ قابل ملاحظه‌ای نبود. نفت ایران در آن زمان در دست کنسرسیومی از کمپانی‌های نفتی غرب بود.

انقلاب ،لازمه اصلاحات

دکتر علی امینی، نخست‌وزیر وقت در نطقی که مهم توصیف شده بود در پنجم دسامبر 1961 (14 آذرماه 1340) در اجتماع معلمان تهران گفت که برای انجام هرگونه اصلاحات در ایران، راهی جز نوعی انقلاب نیست و او ناگزیر است که برای اجرای برنامه‌های اصلاحی خود به نوعی انقلاب متوسل شود.

امینی قبلا تحدید مالکیت اراضی مزروعی (روستاها)، تشکیل شوراهای شهر و استان، اصلاح ضوابط اداری - استخدامی و تجدید سازمان تشکیلات فرهنگی و آموزش و پرورش را هدف‌های عمده برنامه اصلاحات خود اعلام کرده بود.

دکتر امینی در این نطق ضمن مروری بر تجربه‌های ایران در قرون 19 و 20 (تاریخ 150 ساله) تاکید کرد که بدون انقلاب (دگرگونی زیر و رو‌کننده ساختار) هیچ اصلاحاتی در ایران شدنی نیست.

وی برای تسهیل اجرای برنامه‌های خود دوره بیستم تقنینیه را منحل کرده بود و گروهی از سیاستمداران را که به زمزمه مخالفت پرداخته بودند از جمله فتح‌الله فرود و ابوالحسن ابتهاج به اتهامات اداری مربوط به کارهای گذشته‌شان بازداشت کرده بود.

تلفات سنگین ریزش سقف «سالن استقبال و بدرقه» فرودگاه مهرآباد

پنجم دسامبر سال 1974 (14آذر ماه 1353) سقف سالن استقبال و بدرقه ترمینال فرودگاه مهرآباد (تهران) که در زمان مدیرعاملی ابوالحسن ابتهاج، توسط سازمان برنامه ساخته شده بود بر سر مسافران و بدرقه‌کنندگان‌شان فرود آمد و باعث مرگ دست کم 17 تن و جرح ده‌ها نفر دیگر شد و بر اتهامات قبلی ابتهاج یک پرونده دیگر اضافه کرد. گفته شد که نشستن برف سنگین باعث ریزش سقف شده بود!

اشتباه بزرگ کرملین

پنجم دسامبر 1936 قزاقستان، قرقیزستان، گرجستان، آذربایجان و ارمنستان در چارچوب اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی عنوان «جمهوری» یافتند که تفسیر شده بود اقدامی صوری است و اتحاد شوروی تا ابدیت فروپاشی نخواهد شد که این جمهوری‌ها از مسکو جدا شوند! پیش از انقلاب بلشویکی اکتبر 1917، این سرزمین‌ها مناطقی از امپراتوری روسیه به شمار می‌رفتند که بخشی از آنها را روسیه ضمن جنگ از ایران گرفته بود.

استقلال جمهوری‌های شوروی تا آغاز آخرین دهه قرن 20 اسمی و تنها روی کاغذ بود. هدف سران وقت کرملین از ایجاد این جمهوری‌ها، تبدیل جهان به یک اتحادیه از این دست بود که دیدیم نتیجه معکوس داشت و نه تنها امید سران شوروی بلکه مساعی تزارهای روسیه در طول چند قرن هم از میان رفت و اینک برخی از همین جمهوری‌های تا سال 1991 اسمی، معارض دولت مسکو شده‌اند.

گورباچف 2سال پیش از فروپاشی (در سوم دسامبر 1989 و در مذاکرات مالت با جورج بوش ـ پدر) جنگ سرد را پایان یافته اعلام کرد و از خون 27 میلیون تبعه شوروی که در جنگ جهانی دوم کشته شدند، گذشت و اروپای مرکزی و شرقی را عملا به غرب سپرد و بعدا به روسیه فدراتیو بسنده کرد که اینک در جنگ سرد دیگری با غرب درگیر است.

اتحاد شوروی مرکب از 15 جمهوری در آخرین روز سال 1991 به‌گونه‌ای که هنوز روشن نیست منحل شد و بسیاری هستند که انحلال آن را به آن صورت (بدون انجام یک رفراندوم سراسری) مطابق عرف قانون نمی‌دانند. دومای روسیه هم بعدا ضمن مصوبه‌ای این فروپاشی را غیرقانونی اعلام کرد.

 www.iranianshistoryonthisday.com
www.rooznamak.com

کد خبر 96672

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار فرهنگ عمومی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز