یعنی به ظاهر این شهر بخصوص شمال آن که نگاه می‌کنیم و سرمان را بالا می‌گیریم تا به آسمان پایتخت چشم بدوزیم آسمانخراش‌ها تماشای آسمان را از ما دریغ می‌کنند. سرمان را هم که مثل بچه‌های خوب پایین می‌اندازیم تا لااقل پیش پایمان را ورانداز کنیم باز هم نرده‌هایی عمودی و افقی و کج و معوج و رنگ‌هایی که هیچ تناسبی با هم ندارند همه نگاهمان را می‌پوشاند.
حالا شما می‌گویید ما از زیباسازی شهری و خاصه نقاشی دیواری چه چیزی بنویسم که به کسی برنخورد؟ بی‌رودربایستی باید گفت اگر نبود فعالیت به سامان این چند ساله اداره زیباسازی شهرداری تهران وضعیت از این هم بدتر می‌شد. اما اینها همه نه کافی است نه مطلوب شهری با این وسعت و این همه دیوار خاکستری. کارشناسان می‌گویند همه چیز از تعریف زیباسازی آب می‌خورد و نگاه‌های مختلف و گاهی متضاد به این حوزه.
مطابق مصوبه کمیته زیباسازی کلانشهرهای کشور در سال 1380، زیباسازی به کلیه اقدامات آگاهانه‌ای گفته می‌شود که توسط شهرداری‌ها برای ارتقای کیفیت محیط شهری صورت پذیرفته و شهر را برای زندگی ساکنانش مناسب‌تر می‌سازد. در واقع هدف زیباسازی فراهم آوردن محیطی است که همگی ما در آن احساس لذت کنیم.
اما زیباسازی شهری در تعریف ساده‌تر، انجام هر اقدام آگاهانه‌ای است که به ارتباط صمیمی‌تر شهر ¨به عنوان عنصری جغرافیایی زنده و پویا© و شهروند بینجامد و بدون تردید یکی از جلوه‌های مفهوم منافع عامه است که بوجود و فعالیت شهرداری‌ها مشروعیت می‌بخشد.سیدمسعود سعیدی، کارشناس ارشد گرافیک دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران معتقد است کیفیت محیط شهری دغدغه اصلی مدیران تمام کلانشهرها و هدف شهرداری‌هاست و برنامه فرهنگسازی توسط شهر و بر روی شهروندان انجام می‌شود.
سعیدی با اشاره به اینکه در اروپا شهرها صدها سال است که فرهنگسازند می‌گوید: «اصلی‌ترین برنامه شهرداری‌ها در شهرهای رو به رشد و یا مترقی ارتقای مداوم کیفیت محیط‌شهر است اما در کلانشهرهای ما، زیباسازی مقوله‌ای فرعی است که نمی‌دانم به چه علتی به آن نگاه سیاسی نیز می‌شود.
شهرها در تمدن جدید محل تعامل شهر و شهروند هستند. مطالعه دقیق و برداشت مناسب در بحث کیفیت محیط‌شهری این اجازه را به ما می‌دهد تا دریابیم شهرها تنها محل عبور و مرور نیستند، بلکه محیط‌هایی هستند که باید با ساکنانش ارتباطی دوجانبه برقرار کنند و در این تعامل دوسویه است که معنای شهروند تحقق می‌یابد.
پروژه‌های زیباسازی الا و لابد باید در جهت گسترش این ارتباط حرکت کنند. این یک قانون جهانی است اما از این پس رفتارهای فرهنگی هر منطقه در تعیین خط و مشی این ارتقا تأثیرگذارند.»
دیوارهای شهر، بوم‌های بزرگ نقاشی
در این بین یکی از مهم‌ترین اجزای زیباسازی شهر نقاشی دیواری است که علاوه بر جذاب‌تر کردن سیمای شهر برای شهروندان، تصاویر خاطره‌انگیزی هم در ذهن آنها ثبت می‌کند. هنری که سبب می‌شود نه تنها فضای شهر با تمام آشفتگی‌هایش برای رهگذران لطیف‌تر شود بلکه عرصه بسیار مناسبی برای ورود هنر به شهر است.
در چند سال اخیر با ساماندهی نقاشی دیواری و تشکیل اداره مستقل نقاشی دیواری زیرنظر سازمان زیباسازی تعداد و شکل نقاشی‌های دیواری مسیر جدیدی را طی کرده است. با ارائه فراخوان‌های متعدد و به کارگیری از هنرمندان مختلف عرصه گرافیک و نقاشی تغییرات چشمگیری در این عرصه را مشاهده کرده‌ایم.
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران در این باره می‌گوید: «سال‌هاست در تهران بحث هویت را دنبال می‌کنیم چرا که معتقدیم هویتی اساسی شهر را آزار می‌دهد و از آن آزاردهنده‌تر، اغتشاشات بصری تهران است که بر شهروندان تأثیری عمیق می‌گذارد.» حجت‌الله ملاصالحی از بین بردن زواید شهری را عامل بسیار مهمی در رفع حدود60 درصد از اغتشاشات بصری شهر تهران می‌داند و می‌افزاید:
«مرحله بعد از حذف اغتشاشات بصری شهر، استفاده از انواع هنر مانند نقاشی، نورپردازی، حجم و گرافیک شهری و هنرمندان این رشته‌هاست که این هدف مهم را با کمک گرفتن از هویت ایرانی ـ اسلامی همچنان دنبال می‌کنیم.»
قلم‌مو در دستان نقاشان شمیرانی
می‌خواهیم در این میان گریزی هم به منطقه یک بزنیم و از ظرفیتی سخن بگوییم که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. نکته‌ای که در این میان نباید از قلم انداخت سکونت نقاشان مطرح کشور در شمال تهران است.
بدون تردید اگر شهرداری منطقه باب تعامل را با این هنرمندان باز کند و از مشاوره و حتی کمک آنها در اجرای نقاشی‌های دیواری استفاده کند شاهد شکل گرفتن نقاشی‌هایی تأثیرگذار و چشمنواز در شمیران خواهیم بود، چرا که این نقاشان با شناخت عمیقی که از اقلیم، فرهنگ و مردم شمیران به دلیل سال‌ها زندگی در این منطقه پیدا کرده‌اند درک درستی هم از آنچه باید به روی دیوارهای محله‌شان ترسیم شود دارند.
همشهری محله - 1
