گزارش‌های اولیه حاکی از آن بود که نیروهای آمریکایی شش تن از افراد ایرانی حاضر در این دفتر را دستگیر و رایانه‌ها و دیگر وسایل آن را ضبط کرده‌اند. یکی از دستگیرشدگان در فاصله کوتاهی بعد از بازداشت آزاد شد و پنج تن دیگر از سوی نیروهای آمریکایی بازداشت شدند.
سید محسن حکیم مشاور سیاسی رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در پایان دومین سال بازداشت دیپلمات‌های ایرانی درعراق با اشاره به اینکه 2 تن از آنان تا کنون آزاد شده‌اند به خبرنگار ما می‌گوید: آنها دوستان و مهمانان گرامی مردم عراق بودند که اکنون 3تن از آنها بدون رضایت دولت عراق در بازداشت آمریکاییان به سر می‌برند.
به گفته محسن حکیم قرار است طبق توافقنامه خروج نیروهای آمریکا از خاک عراق همه زندانیانی که در زندان‌های تحت اختیار آمریکا هستند آزاد شوند.
حکیم تعداد ایرانی‌های زندانی نیروهای آمریکایی را 10 تا 12 نفر عنوان می‌کند که
تا کنون هیچ دادگاهی برای آنها تشکیل نشده و هیچ حکمی هم صادر نشده است و کماکان برخلاف میل و رغبت دولت عراق در بازداشت به سر می‌برند.
مشاور سیاسی عبدالعزیز حکیم این موضوع را یکی از مشکلات عراقی‌ها با آمریکا می‌داند که با وجود همه تلاش‌هایی که مسئولان عراقی انجام داده‌اند هنوز لاینحل مانده است.
وی می‌گوید: ایرانیانی که اکنون در بازداشت آمریکایی‌ها هستند نه تنها تخلفی را مرتکب نشده‌اند بلکه مهمانان دولت عراق بوده و تسهیلاتی را برای مردم عراق که نیازمند سفر به ایران بوده‌اند فراهم می‌کردند و از این بابت بر مردم عراق حق دارند.
محسن حکیم ضمن ابراز تاسف شدید از ادامه این وضعیت امیدوار است که ظرف
3 یا 4ماه آینده با اجرایی شدن توافقنامه امنیتی میان آمریکا و عراق کلیه بازداشت شدگان ایرانی در عراق آزاد شوند.
به گفته حکیم محل نگهداری دیپلمات‌هایی که در اربیل کردستان عراق بازداشت شده‌اند زندان بوکا در شهر بصره است. این دیپلمات‌ها را از اربیل به منطقه رضوانیه بغداد و به زندان بزرگی که تحت اختیار آمریکایی‌هاست و از آن برای تحقیق از بازداشت‌شدگان استفاده می‌کنند می‌برند و از آن جا به جنوب عراق منتقل می‌کنند.
سه دیپلمات دستگیر شده در اربیل که دو سال است در زندان به سر می‌برند عباس حاتمی کساوند، مجید قائمی حیدری و باقر غبیشاوی هستند. نام دو تنی که آزاد شده‌اند چگینی و حمیدرضا‌عسگری شکوه عنوان شده است اما برخی خبرگزاری‌ها هم از فردی به نام محمدجعفر صحرارودی به‌عنوان یکی از دستگیرشدگان در اربیل یاد کرده‌اند.
در زمان حمله آمریکا به کنسولگری ایران در اربیل خبرگزاری‌های خارجی به نقل از مقامات آمریکایی گزارش کردند که حمله با قصد دستگیری 2نیروی عالی رتبه ایرانی که از عراق دیدن می‌کردند بوده است. در آن زمان گفته شد یکی از این افراد منوچهر محمدی از اعضای شورای‌عالی امنیت ملی بوده است که مقامات ایرانی این خبر را تکذیب کردند.
اولین ملاقات
اولین ملاقات با دیپلمات‌های دستگیر شده روز 21 خرداد ماه سال 86 انجام شد. محسن‌کاظمی قمی سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق به دیدار دیپلمات‌های بازداشت شده رفت و گفت: آنها اعلام کردند که در زمان بازجویی رفتار خوبی با آنها نشده است. آنها در روزهای اول تحت بازجویی قرار داشتند و فشارهای روحی به آنها وارد شده و آنها را تهدید کرده بودند.
کاظمی قمی با بیان اینکه بازداشت شدگان در سلول‌های انفرادی به سر می‌برند، اضافه کرده بود: این دیپلمات‌ها از مجموع ۲۴ ساعت حدود ۹ساعت با همدیگر در یک محل جمع می‌شوند و برای آنها برنامه‌های ورزشی، مطالعه و بحث با یکدیگر در نظر گرفته شده است.
حمله نیروهای آمریکایی به دفترنمایندگی ایران در عراق و بازداشت دیپلمات‌های آن نگرانی‌ها درخصوص نقض مصونیت کنسولی و حفاظت دیپلمات‌ها را افزایش داد. چند روز بعد ازاین حادثه، دولت آمریکا اعلام کرد که دفتر وابسته ایران کنسولگری نبوده و بنابراین از حمایت‌های کنسولی برخوردار نیست. اما دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت محلی کردستان عراق تایید کردند که دفتر وابسته ایران در اربیل کنسولگری رسمی بوده که تحت حمایت قوانین کنسولی براساس قوانین بین‌المللی اداره می‌شده است.
بعد از استقرار دولت محلی کردستان در شمال عراق در سال 1992 ایران دفاتری را در شهرهای اصلی اربیل و سلیمانیه راه‌اندازی کرد. مقامات محلی دولت کردستان عراق، تاکید کردند این دفاتر مدارک سفر را برای کردهایی که قصد سفر برای مقاصد پزشکی، تجارت، تحصیل و یا دیگر مقاصد اجتماعی به ایران داشتند فراهم می‌کردند.
بعد از دستگیری‌ها، هوشیار زیباری وزیر امورخارجه عراق هم به رسانه‌ها گفت که این دفتر کارکرد کنسولی داشته و قرار بوده که به کنسول رسمی ایران دراین شهر ارتقا پیدا کند.
درتاریخ 24 خرداد سال 86 (سیزدهم ژوئن 2008)، ایران درخصوص حمله به کنسولگری ایران به سازمان ملل متحد شکایت کرد و حرکت آمریکا را نقض آشکار اصول اساسی کنوانسیون‌ها و حقوق بین‌المللی حاکم بر روابط دیپلماتیک و کنسولی دانست.
نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نامه خود، خواهان آزادی ایرانی‌های بازداشت شده و پرداخت خسارت از سوی آمریکا شد و گفت که سازمان ملل، به ویژه شورای امنیت، باید به «تجاوز» آمریکا به کنسولگری ایران پاسخ قاطع و فوری دهد. جمهوری اسلامی ایران در این نامه حق خود را برای پیگیری موضوع در مجامع بین‌المللی محفوظ دانست.
در روز 21 خرداد سال 86 کمیته بین‌المللی صلیب سرخ با بازداشت شدگان ایرانی ملاقات کرد در حالی که مقامات نظامی آمریکا آنها را به‌عنوان «زندانی‌های امنیتی» تحت بازداشت قرار داده بودند.
این درحالی است که براساس کنوانسیون وین دولت‌ها باید برای مقامات کنسولگری‌ها که از سوی دولت‌ها تایید دریافت می‌کنند مصونیت و حفاظت از متعلقات کنسولگری را فراهم کنند. ماده سی ویکم این کنوانسیون اعلام می‌کند که مقامات نباید بدون رضایت اعضای کنسولگری وارد آن شوند و دولت‌های مقصد وظیفه ویژه دارند که همه گام‌های مقتضی را برای حمایت و حفاظت از متعلقات کنسولگری علیه هرگونه داخل شدن سرزده و یا خرابی و صدمه و جلوگیری از مزاحمت و برهم زدن آرامش و همچنین نادیده گرفتن شأن کنسول، بردارند.»
براساس ماده 41 کنوانسیون وین درخصوص روابط کنسولی، مقامات کنسولگری نباید مشمول دستگیری و یا زندانی تا زمان دادگاه شوند، مگر در مواردی که جرم‌های سنگینی رخ داده باشد به گونه‌ای که برای مقامات عالی رتبه قضائی قانع‌کننده و محرز باشد. به علاوه، آنها نباید زندانی و مشمول هرگونه محدودیتی درحوزه آزادی‌های شخصی‌شان شوند به جز آنکه یک مقام قضائی دستور نهایی آن را صادر کرده باشد. در جایی که زندانی کردن افراد در کنسولگری انجام‌پذیر است، مقدمات کار باید با حداقل تاخیر انجام پذیرد.
