به گزارش روابط عمومی دفتر مطالعات و توسعه رسانهها، شماره جدید فصلنامه رسانه (زمستان 1386) به موضوع زبان و رسانه اختصاص دارد. با نگاهی گذرا به مطالب و مقالات این شماره از رسانه میتوان گفت:
زبان امکان ایجاد یک گفتمان است و نماد هویت فرهنگی و ملی، که به واسطه آن هویتهای فردی و اجتماعی شکل گرفته و تداوم مییابد. ارزش حیاتی زبان تنها در فراهم آوردن امکانات برای گسترش سوادآموزی نیست بلکه زبان وسیلهای است برای درک ما از جهان پیرامون و راهکاری است که به صورت فعال اشکال مختلف اقتدار فرهنگی را به چالش میکشد.
زبان بهعنوان مجرای تولید و توزیع معنا، نقش کلیدی در هر گونه صورتبندی اجتماعی و فرهنگی دارد و به دلیل اهمیت آن در فرایند بازنمایی است که کنترل و نظارت بر عقاید و رفتارهای دیگران از طریق ساختن و شکل دادن معنا میسر میگردد.
بدون تردید زبان در قلب و هسته اصلی کلیه وجوه ارتباطات بشری قرار دارد. رسانهها برای برقراری ارتباط با مخاطبان ناچار از بهکارگیری زبان هستند گاه بهصورت گفتاری و گاه بهصورت نوشتاری. از اینرو زبان بهعنوان ابزار ارتباطی نقش بسیار مهمی را در انتقال پیام ایفا میکند و مسائل ناشی از آن نیز تأثیر بسیار مهمی در کارکرد رسانهها دارد.
اگر زبان را یکی از واسطهها و نهادهای اصلی جامعهپذیری و فرهنگپذیری بدانیم باید گفت رسانهها در انتقال و آموزش زبان نقش اساسی دارند. بنابراین نسبت زبان و رسانه امر مهمی است که اگر سیاست فرهنگی و راهبرد آموزشی مشخصی وجود داشته باشد، رسانهها نه تنها میتوانند در باروری فرهنگی جمعی نقش داشته باشند، بلکه میتوانند بسیاری از کمبودها را نیز جبران کنند.
بحث دیگری که در زبانشناسی مطرح است، زبانشناسی انتقادی است که با تحلیل انتقادی گفتمان سعی در برملا ساختن مناسبات نابرابری اجتماعی در چارچوب زبان دارد که نشان میدهد چگونه واژگان میتوانند حامل ایدئولوژی و گفتمان و نوعی رویه قدرت باشند.
فهرست مطالب این شماره از فصلنامه عبارتند از:
• آسیبشناسی زبان مطبوعات، دکتر حسن ذوالفقاری
• خط و زبان رسانهها از دیدگاه حقوقی، دکتر محسن اسماعیلی
• معنیشناسی ارزشی و موضعگیری ایدئولوژیک در گفتمان روزنامه‌نگاری، پی.آر.آر. وایت/ دکتر پیروز ایزدی
• نظرات و ایدئولوژیها در مطبوعات، تئون ای.وندایک/ زهرا حداد، کوثر شهنی/ ویرایش ترجمه دکتر پیروز ایزدی
• درآمدی بر زبان تصویر در رسانه: خواندن صفحه، بدون قرائت متن، احمدرضا دالوند
• ادبیات رسانهای؛ با نگاه به آئین نگارش در مطبوعات، احمد توکلی
• ادبیات و روزنامه‌نگاری، علیاکبر قاضیزاده
• مقابله با کاهش تیراژ؛ شیوههای نوین پردازش مطلب، دکتر تژا میرفخرایی
• سوسور، ساختارگرایی و نظامهای نمادین، دیوید هوارث/ نظام بهرامی کمیل
• بازنمایی ما و آنها: تصویر سفیدپوستان و مسلمانان در نشریات غرب پس از یازدهم سپتامبر 2001، دکتر مریم سادات غیاثیان
• اصول گزارشگری ایدز؛ مبانی نظری و راهکارهای عملی، پدرام الوندی
• معرفی کتاب
• فهرست گزیده مقالات ارتباطات جمعی در مطبوعات
• نمایه فصلنامه رسانه سال هجدهم(1386)
