کشف رازکشتی ساسانی در نزدیکی سواحل سیراف در استان بوشهر یکی از برنامه‌هایی است که اینک « حسین توفیقیان » مدیر پایگاه خلیج فارس و همکارانش در تدارک رمزگشایی از آن هستند.این مدیر جوان که دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه تربیت‌مدرس است و امسال قرار است همایشی علمی تحت عنوان «خلیج‌فارس» در دانشگاه دورهام انگلیس برپا کند، از انگیزه و هدف راه‌اندازی این پایگاه در نیمه نخست سال 1386 گفت.
- سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با چه هدف، گمانه‌زنی و دورنمایی پایگاه خلیج‌فارس را راه‌اندازی کرده است؟
سال گذشته براساس بررسی‌ها و شناسایی‌هایی که درباره سواحل خلیج‌فارس و روابطی که در آبهای آن برقرار بوده از سواحل خوزستان مثل بندر مهروبان تا هرمزگان، این برنامه‌ریزی انجام گرفت که براساس آن برای ساماندهی و تمرکز فعالیت‌های باستان‌شناسی پایگاه راه‌اندازی شد.
- این پایگاه با پایگاه جزایر خلیج‌فارس تفاوت دارد؟
ما دو مرکز در خلیج‌فارس داریم. یکی پایگاه مطالعات باستان‌شناسی خلیج‌فارس است و دیگری پایگاهی است که کلان‌تر به مباحث میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌پردازد. این پایگاه شامل 5 جزیره قشم، خارک، کیش، لارک و هرمز است. پایگاهی که من مدیریت آن را بر عهده دارم بیشتر فعالیت پژوهشی – باستانشناختی دارد.
- با این وصف در این مدتی که پایگاه فعالیت خود را آغاز کرده است چه برنامه‌هایی داشته‌اید و چه طرح‌هایی را پیگیری کرده‌اید؟
ما در سال گذشته توانستیم با دعوت از کارشناسان و دانشگاه‌های فعال در این حوزه برنامه‌هایی را تدوین و طراحی کنیم ولی هنوز اعتباری برای شروع فعالیت‌هایمان نداریم. در حال حاضر با حمایت رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تجهیز و آماده‌سازی پایگاه را انجام می‌دهیم.برای نمونه ما یکسری تجهیزات غواصی در حال خرید داریم اما مشکل ما این است که اعتباری برای پژوهش‌های میدانی که تدوین‌کرده‌ایم نداریم.
امیدواریم بتوانیم با همایشی که قرار است در دانشگاه دورهام انگلیس در تیرماه سال‌جاری برپا شود به معرفی و بسترسازی برای فعالیت مؤثر این پایگاه بپردازیم.
- در مورد میراث‌معنوی چطور؟ منظورم این است که آیا برای خلیج‌فارس به‌عنوان میراثی معنوی برنامه‌ای دارید یا اساسا این پایگاه کاری درخصوص میراث‌معنوی بودن خلیج فارس نمی‌تواند بکند؟
این کار می‌تواند هم از طرف ما و هم از طرف پایگاه جزایر خلیج‌فارس پیگیری شود ولی تمرکز ما روی مطالعات باستان‌شناسی است. به هر حال خلیج‌فارس همواره جایگاه خاصی داشته و این سال‌ها نیز بر حساسیت آن افزوده شده است که ما می‌توانیم در قالب فعالیت این دو پایگاه بیشتر به اهمیت و جایگاه خلیج‌فارس بپردازیم.
- شما از رازهای نهفته زیر آبهای خلیج فارس گفتید. برنامه غواصی هم دارید؟
بله. من قبلا مسئول مطالعات و باستان‌شناسی زیر آب بودم. با راه‌اندازی این پایگاه تیم قبلی و فعالیتش در این پایگاه ادغام شد. ما اینک بحث بسیار مهمی چون کشف کشتی ساسانی در سواحل سیراف را داریم که باید برای مستندنگاری فعالیت دراین‌باره را آغاز کنیم. اطلاعاتی که ما دراین‌باره داریم بسیار اندک است و ما می‌توانیم در قالب فعالیت پایگاه علاوه بر مطالعات باستان‌شناسی در جزایر این نمونه کاوش‌ها را نیز به انجام برسانیم.
- برای کاوش‌های زیر آب، شما و در واقع‌باستان‌شناسان، غواصی می‌کنید یا اینکه از غواصان حرفه‌ای استفاده می‌کنید؟
قبلا تیم ما 3 باستان‌شناس داشت که همگی غواصی زیر آب را آموزش دیده بودند. الان علاوه بر این سه باستان‌شناس ما از غواصان حرفه‌ای بخش خصوصی هم استفاده می‌کنیم زیرا آنها به هر حال به خوبی به این فن واردند. در چنین شرایطی یعنی وقتی تیم غواصی به کار می‌گیریم آنها در واقع ما را همراهی می‌کنند.
