از همین روست که در سال‌های گذشته مراتع البرز به علت چرای مضاعف و زودهنگام دام دچار خسارت می‌شدند. از طرفی البرز علاوه بر دام‌های بومی پذیرای احشام استان‌های همجوار از جمله قزوین، تهران، مازندران و مرکزی است که سبب چرای بی‌رویه شده و اداره کل منابع طبیعی استان، هر سال سعی دارد با اقداماتی از این تخریب‌ها جلوگیری کند.
- ضرورت اجرای طرح کنترل دام
رئیس منابع طبیعی کرج با اشاره به اجرای طرح مدیریت و کنترل دام درمراتع این شهرستان می‌گوید: با توجه به این‌که با فصل چرا روبه‌رو هستیم و به دلیل وجود مراتع سرسبز در کرج شاهد چرای زودهنگام و حضور دام مازاد در مراتع هستیم، به همین دلیل این اداره برای بهره‌برداری بهتر از مراتع برنامه‌های مختلفی اجرامی‌کند.
«سیاوش ذاکری» می‌افزاید: مساحت مراتع شهرستان کرج حدود ۱۰۲ هزار و ۸۸۰ هکتار است که دارای غنای گونه‌های فراوانی هستند و نقش مهمی در توسعه دامپروری شهرستان دارند. همچنین طبق آمار سال قبل مراتع شهرستان در قالب ۱۱۴ محدوده یا سامانه عرفی برنامه‌ریزی شده که ۱۶ فقره آن دارای طرح مرتعداری و سند بهره‌برداری است و به دامداران ذی‌حق واگذار شده است.
وی ادامه می‌دهد: با این وجود اجرای طرح جامع کنترل دام مراتع ضروری است و تکلیف دام‌های سرگردان، دام‌هایی که مجوز ندارند و حتی مسیری که دام‌های عبوری باید طی کنند باید مشخص شود. وی با بیان این‌که دام‌ها طبق زمان‌بندی تعیین شده باید چرا داشته باشند و فراتر از آن غیرمجاز تلقی می‌شود اضافه می‌کند: مهم‌ترین مشکل در مراتع، عبور دام‌های غیرمجاز است که برای جلوگیری از آن تاکنون تعداد ۲ ایستگاه ثابت کنترل دام در منطقه مستقر شده است و با مساعد شدن شرایط اقلیمی این تعداد به ۷ ایستگاه ثابت در مسیر ایلراه‌ها خواهد رسید. ذاکری ادامه می‌دهد: از آنجا که تمامی دام‌های موجود، تنها مختص به این شهرستان نیستند و شاهد کوچ دام‌های عبوری از شهرستان‌های مجاور نیز هستیم، بنابراین دغدغه چرای بی‌رویه دام‌های گردشی نیز بر مشکلات فعلی افزوده است.
نابودی گیاهان دارویی
رئیس منابع طبیعی کرج به از بین رفتن گیاهان دارویی نیز اشاره کرده و می‌گوید: با شروع فصل بهار و گردشگری در طبیعیت متاسفانه شاهد برداشت گونه‌های رو به انقراض گیاهی نیز خواهیم بود. نسل گیاهان دارویی و طبیعی نیز در این گذار از بین می‌رود، از همین رو مشارکت مردم در اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های منابع طبیعی به‌ویژه کنترل دام، ایجاد مدیریت جامع برای اجرای طرح‌ها، فرهنگ‌سازی در حوزه منابع طبیعی و توجه به توانمندسازی جوامع محلی از جمله نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
- کاهش خطرهای طبیعی با مدیریت مراتع
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با بیان این‌که یکی از ملزومات برای حفظ منابع طبیعی مدیریت مراتع است، می‌گوید: البرز با ۵۱۷ هزار هکتار مساحت، کمترین مساحت را در کشور دارد که از این میزان حدود ۴۴۰ هزار هکتار را اراضی ملی تشکیل می‌دهد و ۳۷۵ هزار هکتار وسعت اراضی مرتعی استان است که اهمیت کار را برای مدیریت این عرصه‌ها دوچندان می‌کند. «حامد فرضی» می‌افزاید: مدیریت مراتع در حقیقت ساماندهی مراتع ییلاقی در زمینه بهره‌برداری اصولی از منبع تولید با حفظ منابع پایه آب، خاک، گیاه و رسیدن به تولید پایدار و بهبود وضع اقتصادی بهره‌برداران است؛ مدیریتی که در آن با ایجاد تعادل بین دام، علوفه و سایر نهاده‌ها از طرفی و زمین، نیروی انسانی و منابع مالی از طرف دیگر، منجر به استفاده بهینه از تمام منابع می‌شود، بدون این‌که به پوشش گیاهی و خاک آسیبی وارد شود. وی با بیان این‌که کاهش مخاطرات سیل یکی از پیامدهای کنترل دام است، ادامه می‌دهد: در ابتدای سال مشکلات عدیده‌ای از لحاظ سیل داشتیم، اما بارش‌ها موجب احیای تالاب‌ها و عرصه‌های طبیعی کشور شد.
- البرز؛ پایلوت مدیریت چرا
فرضی اضافه می‌کند: در سال ۹۴ البرز به عنوان استان پایلوت در مدیریت چرا بین استان‌های همجوار انتخاب شد، زیرا تخریب گسترده پوشش گیاهی در عرصه‌های مرتعی استان را شاهد بودیم، از طرفی مصوبه شورای امنیت ملی را در ممیزی مراتع و کنترل دام را داشتیم که این وظیفه به عهده منابع طبیعی گذاشته شده بود که کمک دستگاه‌های دیگر را نیز نیازداشت.
وی با بیان مشکلاتی که در اجرای طرح‌های مرتع به وجود آمده، می‌گوید: برای اجرای طرح‌های مرتع در سال‌های گذشته با کمبود اعتبار شدیدی روبه‌رو بودیم و تامین این اعتبارات از خزانه بسیار سخت بود که سعی کردیم از تمام ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم، به طوری که بعضی از مواقع از اعتبار دامنه جنوبی و یا اعتبارات بحران استفاده کردیم. برای تامین نیروی انسانی هم تمام بخش‌های مرتبط همچون سمن‌ها، همیاران طبیعت، تشکل‌ها و انجمن صنفی همراهی خوبی داشته‌اند.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز اظهار می‌کند: از دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای مجاور اراضی ملی درخواست کرده‌ایم تا اطلاعات لازم درباره مجوزهای دام را کسب کرده و در صورت مشاهده دام در مراتع مجوزهای آن را بررسی کنند. همچنین در صورت اطمینان از داشتن مجوز ورود و زمان حضور در مراتع، خدمتگزاران عرصه حفاظت از منابع ملی را یاری کنند. وی در ادامه می‌گوید: همیاران طبیعت و ساکنان حوضه‌های آبخیز نیز در صورت مشاهده دام غیرمجاز در استان با شماره تلفن ۱۵۰۴ «شماره امداد و نجات جنگل و مرتع» تماسبگیرند.
- تدابیری برای حفظ مراتع
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با اشاره به اقداماتی که امسال برای حفظ مراتع انجام شده، می‌گوید: مدیریت فنی البرز در کنترل چرا از ابتدای سال فعال و با مشارکت تعدادی از دستگاه‌ها مانند محیط زیست، جهاد کشاورزی، نیروی انتظامی و... کمیته تشکیل شده است. همچنین برای جلوگیری از ورود دام‌های غیرمجاز به مراتع تفاهمنامه‌ای با استان‌های همجوار منعقد کرده‌ایم. «حامد فرضی» می‌افزاید: استقرار اکیپ‌های ثابت استان البرز در مرزهای مشترک با استان‌های همجوار، به‌روزرسانی و اصلاح فصل چرا و ظرفیت مراتع در سال ۹۸، تبادل اطلاعات، شناسایی و ارائه لیست تمام دامداران مشترک به همراه اطلاعات از جمله شماره تماس، مبدا و مقصد کوچ، مسیر کوچ، تعداد دام مجاز و موجود، جلوگیری از عبور دامداران فاقد کارت عبور برای تردد مابین استان‌ها از طریق ادارات کل استان‌های همجوار، تهیه و مبادله نقشه ایلراه‌های عشایر از مفاد این تفاهمنامه است.
نظر شما