زیست‌محیطی و سلامت فرهنگی و روانی یک جامعه را یک تنه بر دوش خواهد کشید اما گسترده‌شدن این سسیستم حمل‌ونقل درون‌شهری موجب شد تا کم‌کم تهرانی کوچک زیرزمین شکل بگیرد و روزانه ناظر سینمای متحرکی باشیم از اقوام، سنت‌ها و فرهنگ‌های گوناگون جامعه؛ محیطی که به روابط اجتماعی رنگ و شکل دیگری بدهد و بشود محل کسب درآمد برای عده‌ای.
مترو در طول ۱۳سال از تولدش علاوه بر تغییرات اجتماعی بنیادینی که در رفتار، کردار و شیوه انجام کارهای روزمره صورت داده، روی فضای هندسی شهر و مفاهیمی مانند دور و نزدیک، ارزش مکان‌ها و قیمت املاک تأثیر گذاشته و درک ما از فضا و زمان شهری، از فاصله، فضای اطراف و حتی از محیط اجتماعی را هم به کلی دستخوش تغییرات کرده. این وسیله با زمانبندی دقیق و منظمی که دارد به‌صورت ناخودآگاه روی برنامه‌ریزی‌های روزمره افراد تأثیر گذاشته و همین عامل از لحاظ بعد روانی و استرس‌ها و عصبیت‌های ناشی از دیر رسیدن‌ها و ماندن در ترافیک را تا حد زیادی کاهش داده است.
از سویی امنیت استفاده از این خطوط ارتباطی این امکان را برای همه طبقات مختلف اجتماعی در رده‌های سنی متفاوت فراهم کرده تا بتوانند در هر زمانی از ساعات کار مترو با اطمینان‌خاطر از آن استفاده کنند و اینگونه سلامت جسمی و روانی جامعه افزایش پیدا کرده. بر همین اساس می‌توانیم بگوییم که چرا توسعه مترو تا این اندازه در تهران اهمیت دارد و مهم است. زمانی که جمعیت انسانی یک جامعه با ورود به مترو شاهد کاهش هزینه‌های مسافرت‌های درون‌شهری، ایجاد عدالت اجتماعی، کمک به مدیریت یکپارچه شهری، بهبود سلامت و امنیت اجتماعی، کاهش تصادفات و میزان مرگ‌ومیرها و جراحات ناشی از آن، کاهش شلوغی و تا حدودی زیباسازی شهر هستند، اقبال بیشتری در استفاده از این نوع حمل‌ونقل خواهند کرد.
افزایش روزافزون ترددها از متروی تهران نیز نشان‌دهنده این موضوع است که این وسیله در طول این مدت توانسته تأثیرات عمیقی بر افراد بگذارد تا جایی که حاضرند دست‌کم چند ساعت از روز را در آن سپری کنند. افراد داخل مترو زندگی خود را به‌گونه دیگری تجربه می‌کنند و تهران به‌صورت نقطه‌ای خود را نشان می‌دهد و برای مسافران صرفا فاصله زمانی(و نه مکانی) مهم است. بنابراین این وسیله در این مدت توانسته فضای هندسی خودش را بسازد و معادلات فضایی و ربط مکان‌ها را به نفع خود مصادره کند، به‌طوری که بسیاری از آدرس‌ها براساس نزدیک‌ترین خط ایستگاه داده می‌شود و مترو به نشانه‌گاه شهر تهران تبدیل شده و یکی از ابعاد هویتی محله‌های کمتر شناخته شده است.
در مترو، مسافران برخلاف فضای بیرون از شهر که صرفاً با دستگاه‌ها و چراغ‌ها و علائم سروکار دارند، رابط‌های انسانی با محیط برقرار می‌کنند. بنابراین فرهنگسازی از طریق دیدن تصاویر، فیلم و نوشته‌ها به‌علت فضای آرام و بدون استرس و فارغ از آلودگی صوتی و محیطی به راحتی توسط سیگنال‌های مغزی دریافت می‌شود و روی واکنش‌های بیرونی افراد تأثیرگذار است؛ گرچه کمبود واگن موجب شده تا این فضا کارکرد واقعی خود را از دست بدهد و به‌علت ازدحام زیاد جمعیت به عرصه منازعه بین افراد تبدیل شود.
باید به این نکته توجه داشت که در آینده‌ای نه چندان دور، حمل‌ونقل عمومی مانند تاکسی و اتوبوس دیگر جوابگوی این حجم عظیم جمعیت نخواهد بود و باید با توسعه مترو که یک راهرو و کریدور زیرزمینی ایجاد و شمال، جنوب، شرق و غرب این کلانشهر را به هم متصل کرده، از ظرفیت‌های آن بیشترین بهره را برد. وضعیت کلانشهرها و شهرهای اقماری تا حد زیادی حیات خود را مدیون متروی تهران می‌دانند که یکپارچگی شهری را حفظ کرده است. به همین‌خاطر توجه بیشتر به آن به‌عنوان یک حوزه جدید برای زندگی روزمره مردم، باید جایگاه مهمی در پروژه‌های شهری آتی را به‌خود اختصاص دهد.
نظر شما