چندی پیش «پیت هوکسترا» از نمایندگان جمهوریخواه میشیگان در کنگره و رییس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان گزارشی منتشر کرد با عنوان «ایران، تهدید استراتژیک و چالش اطلاعاتی برای آمریکا».
برآیند این گزارش آن بود که کسانی که قبول ندارند ایران تهدید است، احمق هستند.
این دقیقاً همان تاکتیکی است که کاخ سفید در سال‌های 2002 و 2003 استفاده می‌کرد؛ در آن روزها دیک‌چنی، معاون رییس‌جمهوری با استفاده از این تکنیک از ابرهای قارچ‌گونه‌ای حرف می‌زد که روزی در اثر منفجر شدن بمب هسته‌ای عراق در آسمان منتشر می‌شود.
نیویورک تایمز که به یمن نوشته‌های جودی‌میلر گزارشگر سابقش حرف‌هایی که درباره عراق زده می‌شد را باور می‌کرد، این بار هوشیار شد و ماهیت گزارش جدید درباره ایران را شناخت و چنین نوشت:
«آخرین چیزی که کشور [آمریکا] در این فصل انتخابات نیاز دارد اقدام دیگری از سوی آژانس‌های اطلاعاتی برای بزرگنمایی تهدید یک کشور خاورمیانه‌ای است. این همان اتفاقی است که در سال 2002 روی داد و دولت سند مخدوشی را درباره عراق تهیه کرد و اطلاعات را چنان دستکاری کرد که با سیاست بوش سازگار باشد. تاریخ اکنون دوباره تکرار شده و پیت هوکسترا گزارشی منتشر کرده که دقیقاً در راستای «تفهیم مردم آمریکا» درباره تهدید ناشی از ایران است».
«هوکسترا» در جلسه مطبوعاتی انتشار این گزارش گفت: این گزارش یک ارزیابی غیرمحرمانه برای ارائه اطلاعات به مردم آمریکا و درک تهدید واقعی است که برای کشور ما از ناحیه ایران وجود دارد.
«هوکسترا» فرد بی‌طرفی در این ماجرا نیست. در اوایل سال جاری میلادی او به همراه یک سناتور جمهوریخواه دیگر با اشاره به گزارش ارتش مبنی بر یافتن آثار شیمیایی مربوط به دهه‌های قبل در عراق، تاکید کردند که سلاح کشتار جمعی در این کشور یافت شده است. این ادعایی است که حتی چنی یا رامسفلد هم مطرح نکرده بودند.
اما گذشت زمان تفاوت زیادی ایجاد می‌کند. در ماه مارس 2005 شاخه سلاح‌های کشتار جمعی کمیته اطلاعاتی آمریکا گزارش نهایی خود را منتشر کرد. موضوع این گزارش ایران بود و در آن تاکید شده بود: «ما همه دانسته‌ها و اطلاعات کمیته اطلاعاتی درباره سلاح‌های غیرمتعارف و کشورهای تهدید کننده از جمله ایران، کره شمالی، چین و روسیه را بررسی کردیم، اما نمی‌توانیم درباره نتایج تحقیق و مطالعاتمان در یک گزارش غیرمحرمانه حرفی بزنیم، اما فقط این را می‌توان گفت که ما دسترسی محدودی به اطلاعات این کشورها داریم».
اما از آن تاریخ تا کنون چه تحولی روی داده که گزارش جدید کنگره به صورت غیرمحرمانه منتشر می‌شود؟ البته این نکته را هم نباید فراموش کرد که گزارش اخیر علیه ایران هم اصلاً قطعی نیست. در مقدمه گزارش آمده است که این ارزیابی بر پایه «اطلاعات منبع آزاد» تهیه شده است. منبع آزاد، منبع ارزشمندی است که البته قطعی نیست. همچنین از جامعه اطلاعاتی آمریکا دعوت شده که یافته‌های خود را به این گزارش اضافه کند.
یعنی نویسندگان این گزارش هنگام تهیه آن مصاحبه‌ای با مسئولان اطلاعاتی نداشته‌اند و جای تحلیل‌ها و اطلاعات حرفه‌ای‌های جامعه اطلاعاتی آمریکا در این گزارش خالی است.
این کار عمدی است چرا که جامعه اطلاعاتی آمریکا دقیقاً درباره آنچه از ایران می‌داند مطمئن نیست. در جای‌جای گزارش هم عباراتی چون «ایران ممکن است...»، «شاید ایران...» دیده می‌شود.
ری‌مک گاورن از تحلیلگران سیا با 30 سال سابقه کار می‌گوید، گزارش کمیته اطلاعاتی کنگره توسط «فردریک فلیتز» نوشته شده که در زمان معاونت جان بولتون در وزارت خارجه با او کار می‌کرده و دستیار ارشد او بوده است. بولتون در تهیه و تدوین سیاست عدم مذاکره با ایران و سختگیری در برابر این کشور، نقش بانفوذی دارد.
نکته کنایه‌آمیز اینجاست که در میانه بحث درباره توان و نیت ایران، جامعه اطلاعاتی آمریکا به خاطر عدم ارائه مدارک کافی در اثبات تهدید ایران برای آمریکا مورد انتقاد قرار می‌گیرد. این ادامه خط حامیان جنگ بعد از جنگ عراق است که تحلیلگران اطلاعاتی را به محافظه‌کاری در کارشان متهم می‌کردند.
گری‌سیک از اعضای سابق شورای امنیت ملی آمریکا در دولت کارتر هفته گذشته در یادداشتی درباره ایرادات و غیردقیق بودن گزارش کنگره نوشت: «اگر موضوع، کل جامعه اطلاعاتی آمریکا باشد گرفتن اطلاعات به طور مستقیم واقعاً فکر خوبی است، اما نکته اصلی جای دیگری است. من در نگاهی اجمالی به این گزارش در صفحه 9 مطلبی خواندم با این ادعا که 164 سانتریفیوژ در سایت نطنز ایران، اورانیوم را به حد تولید سلاح غنی می‌کنند، اما مدرکی که صحت این موضوع را ثابت کند، ارایه نشده است.
ظن و گمانه‌زنی «فلیتز» نباید به جای حقایق قطعی ارائه شود. در این گزارش هیچ اشاره‌ای به یافته‌های نهایی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای نشده که بارها تاکید کرده اثری از فعالیت تسلیحاتی در برنامه هسته‌ای ایران نیافته‌اند.
گری‌سیک در ادامه یادداشت خود می‌نویسد: در خلاصه این گزارش ادعا شده که ایران بزرگترین زرادخانه موشک بالستیک خاورمیانه را دارد، اما وقتی بخش‌های بعدی گزارش را می‌خوانید درمی‌یابید ایران موشک شهاب 3 دارد، اما تعداد آن زیاد نیست. اما اسراییل 50 موشک بالستیک با بردی طولانی‌تر از شهاب دارد. فراموش نکنیم که عربستان 40 تا 60 موشک دوربرد دارد که برد هر یک 2650 کیلومتر است و همگی قادر به حمل کلاهک‌های 2500 کیلوگرمی هستند.
نویسنده این گزارش حتی فرصت و تمایل گفت‌وگو با هیچ یک از سازمان‌های اطلاعاتی را نداشته، چرا که اگر چنین کاری را می‌کرد دست کم تعداد خطاهای فاحش خود را در این متن کمتر می‌کرد».
جامعه اطلاعاتی آمریکا چندی پیش در گزارشی اعلام کرد که ایران تا تولید سلاح هسته‌ای 10 سال فاصله دارد. این موضوع اولین بار در گزارش فوق‌العاده محرمانه سازمان «ارزیابی اطلاعات ملی» در ماه مه 2005 منتشر شد، اما نومحافظه‌کاران به شدت آن را رد کردند. جان بولتون، نماینده آمریکا در سازمان ملل از اولین کسانی بود که درصدد تکذیب این گزارش برآمد. دونالد رامسفلد، وزیر دفاع هم در یک گفت‌وگوی رادیویی در پاسخ به این پرسش که آیا به ارزیابی جامعه اطلاعاتی درباره توان تسلیحاتی ایران اطمینان دارد یا نه، گفت: «نه مطمئن نیستم».
رامسفلد در پاسخ به این سؤال گفت: آنها سخت کار می‌کنند و نیروهای خوبی هم دارند، اما این ارزیابی کار دشواری است و نگاه ما به شرایط دقیق نیست.
اما جامعه اطلاعاتی آمریکا هم در برابر این بی‌توجهی ساکت ننشسته و چندی پیش جان نگرو پونته، رییس سازمان اطلاعات ملی آمریکا بعد از یک سخنرانی در پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران بار دیگر به ارزیابی جامعه اطلاعاتی تاکید کرد و گفت: ما همچنان باور داریم که ایران چند سالی تا تولید سلاح فاصله دارد. نکته قابل توجه این است که «میردایان»، رییس سازمان اطلاعات اسراییل هم در این مورد نظر جامعه اطلاعاتی آمریکا را تایید می‌کند نه نومحافظه‌کاران آمریکایی.
دسامبر گذشته او در کنست حاضر شد و ضمن رد بزرگنمایی‌های نومحافظه‌کاران آمریکایی درباره اینکه ایران به نقطه برگشت‌ناپذیر هسته‌ای [از نظر فعالیت تسلیحاتی] رسیده گفت: تازه وقتی ایران به سلاح هسته‌ای دست یافت جامعه جهانی با پیشنهاد یک توافقنامه بین‌المللی باید درصدد متقاعد کردن آن برآید.
گری‌سیک در یادداشتی که بعد از انتشار گزارش کنگره آمریکا درباره فعالیت هسته‌ای ایران منتشر شد نوشت، نکته کنایه‌آمیز و حیرت‌آور این است که پیتر هوکسترا، رییس کمیته اطلاعاتی سنا در توضیح این که چرا در تهیه گزارش درباره ایران آنقدر تعجیل شده گفته است: «ما می‌خواستیم از بروز یک رسوایی جلوگیری کنیم». منظور او خطای اطلاعاتی است که درباره سلاح کشتار جمعی عراق پیش آمد.
به گفته گری سیک، این درست همان اتفاقی است که درباره گزارش اخیر علیه ایران هم در حال تکرار شدن است.
