رئیس‌جمهور وعده داد این دسته از مدیران ابتدا عزل و سپس به دادگاه معرفی می‌شوند، اما پرسش این است که چرا شرکت‌های صادرات‌محور به عرضه ارزشان در سامانه نیما راغب نیستند؟
به گزارش همشهری، پس از مخالفت‌های دامنه‌دار رئیس‌کل سابق بانک مرکزی با تاسیس بورس ارز، سامانه نیما یا همان بازار ثانویه ارز از مرداد‌ماه با هدف ایجاد تعادل در بازار آغاز به‌کار کرد. قرار بود شرکت‌های بزرگ صادراتی ایران مانند شرکت‌های تولید‌کننده محصولات پتروشیمی، معادن و فلزات ارز حاصل از صادراتشان را در سامانه نیما عرضه کنند و در نهایت قیمت‌ها به‌صورت رقابتی و آزاد تعیین شود.
هدف بانک مرکزی این بود که از طریق ایجاد یک بازار متشکل، که در آن عرضه و تقاضای کل در مقابل یکدیگر هستند، از رشد بی‌رویه قیمت دلار جلوگیری شود، اما شواهد نشان می‌دهد این سامانه به هیچ وجه در این کار موفق نبوده زیرا هیچ‌گاه یک بازار متشکل کامل نبوده است؛علت اصلی عرضه نشدن ارز شرکت‌های فعال در بخش پتروشیمی و معادن و فلزات هم همین متشکل نبودن بازار ثانویه ارز بوده که در آن قیمت‌های واقعی کشف نمی‌شود و این موضوع از مدیران شرکت‌های عمده صادرکننده رفع اتهام می‌کند.
مطابق آمار‌های موجود از زمان تاسیس سامانه نیما تاکنون شرکت‌های صادرکننده فقط 2میلیارد یورو در این سامانه عرضه کرده‌اند؛ اما حسن روحانی، رئیس‌جمهوری می‌گوید مجموع صادرات غیرنفتی ایران، ۴۰ میلیارد دلار است که امروز پس از گذشت ۶ماه از سال باید ۲۰میلیارد دلار آن به بانک مرکزی و سامانه ارزی وارد می‌شد که این کار انجام نشده است.
- دلار‌ها را تحویل نمی‌دهند
رئیس‌جمهوری درباره عرضه نشدن ارز در سامانه نیما گفت: امروز در بازار ارز التهاب وجود دارد که بخشی از آن به‌خاطر فشار آمریکا و خارجی است اما به‌عنوان رئیس دولت اعلام می‌کنم که بخشی از این التهاب منشأ داخلی دارد؛ یعنی صادرکننده دولتی و خصولتی، ارزی را که باید در اختیار سامانه نیما قرار دهند با تأخیر ۴۸ ساعته انجام می‌دهند و این کار خیانت به کشور است. روحانی در ادامه با لحنی گلایه‌آمیز پرسید: چه‌کسی مسئول است؟
آیا می‌خواهیم این را هم گردن آمریکا و رژیم صهیونیستی بیندازیم؟ همراستا با سخنان رئیس‌جمهوری دیروز منصور معظمی، معاون وزیر صنعت هم گفت: درصدد هستیم ارز حاصل از صادرات مواد معدنی را به گروه دوم کالاها اختصاص دهیم لذا تصمیماتی در حوزه صنایع پتروشیمی و فولاد گرفته شده که از فعالان اقتصادی انتظار همکاری برای آوردن ارز به بازار داریم اما این همکاری هنوز صورت نگرفته است.
- آغاز برخورد؟
حال که به گفته رئیس‌جمهور مشخص شده شرکت‌های تولید‌کننده پتروشیمی و صادرکنندگان محصولات معدنی و فلزی حاضر به عرضه ارزشان در بازار ثانویه نیستند، رئیس‌جمهوری دستورات جدیدی را برای مقابله با مدیران این شرکت‌ها صادر و تأکید کرد: به یکی از مسئولان تأکید کردم که اگر کسی این کار را انجام نداد در قدم اول او را عزل کرده و در قدم دوم به دادگاه معرفی کند.
پیش از این خبرهایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه رئیس‌جمهوری به بیژن زنگنه، وزیر نفت اختیار تام داده تا آن دسته از مدیران شرکت‌های پتروشیمی را که حاضر به تحویل ارزشان نیستند عزل و برکنار کند، زنگنه هم 2هفته پیش در نامه‌ای به مدیران مجتمع‌های پتروشیمی از آنها خواسته بود ارزهای خود را در بازار دوم ارزی عرضه کنند.
ظرف چند روز گذشته بانک مرکزی هم با ابلاغ یک بخشنامه، صادرکنندهها را به ارائه تعهدنامه محضری برای صادرات موظف کرده است. بانک مرکزی به گمرک ایران نامه فرستاده و گمرک هم نامه را به همه مرزهای رسمی تجاری ایران ارسال کرده تا مطمئن شوند پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها هر کالایی را که در خارج از کشور می‌فروشند، ارز آن را طی 60 روز به کشور بازمی‌گردانند.
حال پرسش این است، چرا سامانه نیما یا بازار ثانویه ارز کارایی لازم را برای کاهش التهاب قیمت‌ها در بازار نداشته است؟ و پرسش بنیادی‌تر این است که چرا شرکت‌های صادرات‌محور حاضر به عرضه ارزشان در سامانه نیستند؟
- دلیل عرضه نشدن ارز صادرکنندهها
حمید میرمعینی، تحلیلگر بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که چرا برخی عرضه‌کننده‌ها در بازار ثانویه ارزشان را عرضه نمی‌کنند، گفت: دلیل این موضوع ابهام‌هایی است که در نحوه عمل سامانه نیما وجود دارد و جریان عرضه و تقاضا در این سامانه آزادانه نیست. او توضیح داد: متقاضیان نمی‌توانند به‌راحتی تقاضایشان را در این سامانه ثبت کنند و از سوی دیگر عرضه‌کننده‌ها هم با توجه به اینکه قیمت‌ها در حد پایین تعیین می‌شود به راحتی نمی‌توانند ارز حاصل از صادراتشان را در سامانه نیما عرضه کنند.
او افزود: عرضه‌کننده‌های ارز در سامانه نیما شرکت‌های بزرگ هستند که باید در مقابل هیأت‌مدیره‌ها و مجمع عمومی پاسخگو باشند. این شرکت‌ها ممکن است متعلق به صندوق‌های بازنشستگی یا شرکت‌هایی باشند که منافع عموم را در نظر می‌گیرند، بر همین اساس مدیریت شرکت باید در قبال نحوه تسعیر ارز حاصل از صادرات و اینکه به چه قیمتی آنها را در سامانه نیما عرضه کرده است، پاسخگو باشد.
او با بیان اینکه مدیران این شرکت‌ها باید در آینده پاسخ دهند که با منابع ارزی که در اختیار داشته‌اند چه کار کرده‌اند، گفت: به‌طور کل می‌توان گفت بازار ثانویه ارز آخرین فرصت دولت است؛ یعنی اینکه اگر سامانه نیما با شکست مواجه شود دیگر مشخص نیست که دلار چه قیمتی خواهد داشت بنابراین راهبری این سامانه باید با دقت بیشتری انجام شود. میرمعینی با تأکید بر اینکه جریان عرضه و تقاضا در سامانه نیما بسیار مبهم بوده و خیلی آزادانه نبوده است، اضافه کرد:
اینکه گفته می‌شد سامانه نیما یا بازار ثانویه ارز بازاری است که دسترسی به آن آسان بود و معاملات به سهولت انجام می‌شود، درست نبود. در واقع بازار ثانویه ارز هم مثل طرح‌های قبلی موفق نبود و خود یکی از عوامل تشدید التهاب در بازار است.
نظر شما