نشست تخصصی با عنوان مروری بر تاریخچه دانشگاه‌های زنان (تک جنسیتی) در ژاپن با سخنرانی دکتر کیکو ساکورایی، استاد دانشگاه واسدا و رئیس موسسه مطالعات منطقه اسلام ژاپن در روز شنبه هفتم اسفند ماه 1395 در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با حضور جمعی از اساتید دانشکده و علاقمندان به مسائل ژاپن برگزار شد.
دکتر ساکورایی ضمن بررسی سیر تاریخی تحولات و چالش‌های پیش روی دانشگاه‌های تک جنسیتی در ژاپن گفت: نظام نوین آموزشی ژاپن از آغاز دوره میجی (1912-1868) به دستور امپراتور و با هدف مدرن سازی ژاپن آغاز شد و از همان زمان بود که دانشگاه‌های مهم دولتی نظیر دانشگاه امپراتوری توکیو، کیوتو، توهوکو، هوکایدو و کیوشو در استان‌های مختلف ژاپن تاسیس شد ولی زنان اجازه تحصیل در این دانشگاه‌ها را نداشتند و فقط دانشگاه توهوکو 5 سال پس از تاسیس اقدام به جذب تعداد کمی دانشجوی دختر نمود.
ایشان دو موسسه به نام‌های موسسه آموزش عالی تربیت معلم توکیو(1890) و موسسه آموزش عالی تربیت معلم زنان نارا(1908) را به عنوان اولین موسسات دولتی برای آموزش دختران معرفی نموده و دلیل مجزا بودن دانشگاه‌های زنان و مردان را رواج اصول اعتقادی کنفوسیوس در میان مردم ذکر نمودند. به اعتقاد پیروان این مکتب کلاس‌های درس به جز مقطع اول و دوم ابتدایی باید به صورت تک جنسیتی برگزار می‌شد و این روند تا پایان جنگ جهانی دوم (1945) ادامه یافت. برنامه و متون درسی دختران و پسران نیز متفاوت بود. دختران ژاپنی با هدف آمادگی برای مشاغلی نظیر پزشکی، پرستاری، تربیت معلم کودکستان و آموزش هنر موسیقی و آموزش زبان انگلیسی و به طور کلی تربیت همسر مطیع و مادر عاقل وارد موسسات آموزش عالی می‌شدند. البته بنا به اظهارات دکتر ساکورایی موسسات آموزش عالی خاصی نیز وجود داشت که توسط میسیونرها اداره می‌شد که وظیفه آموزش دختران خانواده امپراتور و اشراف‌زادگان را به عهده داشتند و پس از جنگ جهانی دوم مردم عادی نیز اجازه یافتند تا در آن‌جا به تحصیل بپردازند.
رئیس موسسه مطالعات منطقه اسلام ژاپن تاکید کرد: خط مشی‌های نوین آموزشی بعد از جنگ، تحت تاثیر حضور نظامی آمریکا در ژاپن بین سال‌های 1945 تا 1952 با پایان نظامی‌گری و آغاز مردم‌سالاری اتفاق افتاده است. از اقدامات آمریکا در زمینه تحصیلی، ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای دختران و پسران و یکسان‌سازی متون درسی و تلاش برای انحلال دانشگاه‌های تک جنسیتی بود که البته در مورد آخر نه تنها با مقاومت مردم روبرو شدند بلکه در سال 1946 تعداد 22 دانشگاه دیگر نیز برای دختران تاسیس شد و شرایط انتخاب رشته‌های متنوع تری نیز برای آنان فراهم گردید.
دکتر ساکورایی در زمینه اشتغال زنان ژاپنی اینطور ادامه دادند: یکی از اقدامات مهم دولت ژاپن تصویب قانون برابری فرصت‌های شغلی برای زنان و مردان در سال 1986 و اجرایی نمودن آن در سال 1997 بوده است ولی با وجود آن دختران ژاپنی کمترعلاقمند به تحصیل در رشته فنی و مهندسی هستند و بیشتر در رشته‌هایی نظیر بهداشت، اقتصاد و علوم تربیتی تمایل به ادامه تحصیل دارند. ایشان کاهش محبوبیت دانشگاه‌های تک جنسیتی را تحت تاثیر این قانون اعلام نمودند ولی در ادامه خاطر نشان کردند که این دانشگاه‌ها به دلیل به همراه داشتن مزایایی چون عدم تبعیض جنسیتی در انجام پروژه‌ها و تحقیقات دانشگاهی و افزایش اعتماد به نفس در میان دختران هم چنان مورد استقبال قرار گرفته و به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
این نشست با پرسش و پاسخ و تبادل نظر بین حاضرین، دقایق پایانی خود را سپری نمود و برخی از زوایای موضوع نشست مورد بحث و بررسی قرارگرفت. بخشی از مباحث درخصوص دلایل ثبات در رفتار مردم ژاپن و تامل درباره این مسئله بود که به¬رغم گذشت 70 سال از شعار مدرن¬سازی و غربی‌سازی در این کشور، نوع نگاه به زنان در جامعه امروزی ژاپن، بشدت متاثر از سنت‌ها، عقاید و عرف نهادینه شده در جامعه پیشین ژاپن است.
نظر شما