این حواشی بیش از هرچیز به نحوه داوری، تعیین داوران و سوگیری‌های همیشگی وزارت ارشاد مربوط می‌شود و مسئولان هر فرصتی را برای پاسخ‌گویی به انتقادات(عموما وارد) مطبوعات غنیمت می‌شمارند.
ازجمله دیروز در نشست خبری کتاب فصل، یار تازه کتاب سال است که از اوایل تابستان امسال متولد شده است:«خیالتان راحت باشد پیش از آن‌که بخواهیم در این دنیا جواب شما مطبوعاتی‌ها را بدهیم باید جواب خدا را بدهیم.»
دبیر علمی بیست‌وپنجمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران البته گذشته از این، کلی هم ماجرا را توضیح داد و وارد جزئیات شد، تا جایی که گفت: «هر کتاب منتخب برای کتاب سال باید 90 امتیاز از 100 امتیاز را داشته باشد ولی در کتاب فصل کتابی بالا می‌آید که 70 امتیاز از 100 امتیاز را داشته باشد. »
منوچهر اکبری مثال هم زد: « یک کتاب مثلاً 70 امتیاز و دیگری 5/70 امتیاز کسب می‌کند. ما از شورای داوری اصلی درخواست می‌کنیم که کتاب را دوباره داوری بکنند تا روشن شود که این نیم درصد اختلاف صحیح است یا نه و اگر صحیح باشد صورت جلسه می‌کنند که آن کتاب برنده اصلی است.»
و خیال همه را راحت کرد که داوران بهترینند و به بهترین شکل ممکن انتخاب می‌شوند: « در خانه کتاب بانک اطلاعاتی هست که اطلاعات زبده‌ترین داوران هر یک از رشته‌های مختلف در آن نگهداری می‌شود. در این بانک اطلاعاتی، 580 داور پرونده دارند و در پرونده هر کدام از آن‌ها سوابق کاری و داوری آن‌ها آمده است. برخی از داوران ما هم اصلاً تحصیلات دانشگاهی ندارند ولی در حوزه کاری خود از زبده‌ترین صاحب‌نظران به حساب می‌آیند.»
اکبری درباره اسامی داوران هم در هر دوره از کتاب سال گفت: «همه داوران ما فرمی دارند که در بخشی از آن فرم، نظرشان را درباره انتشار اسم‌شان به عنوان داور پرسیده شده است. برخی از این افراد نوشته‌اند تحت هیچ شرایطی مجاز به انتشار اسم من در بین رسانه‌ها نیستید و برخی هم بی‌تفاوت هستند.
با این حال بالای 80 درصد داورانی که با ما همکاری می‌کنند موافق انتشار اسم‌شان به عنوان داور هستند و ما سعی می‌کنیم رضایت بقیه را هم به دست بیاوریم و به زودی اسامی همه آن‌ها را منتشر کنیم. »
این نکته، البته همان چیزی است که بیش از هر رشته‌ای در ادبیات مطرح است و در واقع، اصولا بیشترین انتقادات و حاشیه‌ها در این بخش است.
بخشی که شاید تمام این توضیحات، اثری بر نتیجه‌اش نداشته باشد و نهایتا مثل هر سال، یا از اساس برگزیده‌ای نخواهد داشت یا آن که نیمه بزرگ‌تر کوه یخ را که زیر آب است، نادیده می‌گیرد.
هرچند که سال گذشته با اصرار و پادرمیانی وزیر ارشاد، هم برگزیده داشتیم و هم تا عمق بیشتری از آب‌های سرد ادبیات کشور فرو رفتیم و حجم بزرگ‌تری از یخ را دیدیم. عمقی که در آن امیرحسن چهلتن مشغول غواصی بود و احمد بیگدلی در دور افتاده‌ترین نقطه اقیانوس، در انتظار کشتی رهگذری که دست او را نیز بگیرد...
