غارجهنم طبس: قربانی جدید معدنکاوی غیراصولی

در تازه‌ترين خبر، مرگ غارجهنم در روستاي تپه تاق در نزديكي بشرويه طبس زير پوشش فعاليت معدني كار را به جايي رسانده است كه محمدرضا اميرخاني نماينده فردوس، سرايان، طبس و بشرويه در مجلس در نامه‌اي به معصومه ابتكار رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست ايران به تخريب اين غار كه بهره بردار آن در گفت‌وگو با همشهري آن‌را چاه جهنم خوانده است اعتراض كرد و خواست تا به قيد فوريت مجوز بهره‌برداري معدني از اين غار لغو شود.

به گزارش همشهري، غار جهنم بيش از 20سال پيش در جست‌وجوي محلي براي اكتشاف آب در خشكي طبس كشف شد. جواد نظامدوست رئيس سابق انجمن غار و غارنوردي ايرانيان كه 20سال پيش با همكاري سازمان آب منطقه‌اي استان خراسان و تيمي از غارنوردها براي بررسي اين غار كشف شده در كشور به اعماق جهنم رفته بود حالا به همشهري گفته است در فعاليت بهره‌برداري معدني از اين غار 90درصد از بين رفته است. او تعبير غارخواري را در توصيف وضعيت كنوني غارهاي ايران به‌كار برد و به همشهري گفت بيم آن مي‌رود كه با كشف غارهاي جديد شاهد افزايش غارخواري‌ها در پوشش گردشگري و فعاليت معدني باشيم.

20سال پس از كشف اين غار جواد نظامدوست مطلع شد كه در 100متري غار جهنم فعاليت معدني انجام مي‌شود و به همين دليل بلافاصله به همراه يك تيم و يك خبرنگار به محل غار رفت تا با بهره‌گيري از تجهيزات مدرن و استفاده از ليزر به نقشه برداري از اين غار و اندازه گرفتن حوضچه آب غار كه 20سال پيش عمق آب آن به 15متر مي‌رسيد و اكنون به‌دليل افت آب‌هاي زيرزميني به نيم متر رسيده است داخل غارجهنم يا به تعبير وحيد مصطفوي بهره بردار معدني اين غار چاه جهنم رفت.

نتيجه اين اكتشاف آن بود كه نظامدوست به همشهري گفت: گزارش نقشه برداري غار به عمق 50و طول 350متر به كارگروه غارشناسي كشور ارائه شد تا آنها راهكار حفاظت از اين غار را ارائه كنند.

جواد نظامدوست حالا از معترضان جدي بهره‌برداري معدني از غار جهنم است و مي‌گويد كه 90درصد اين غار تخريب شده است. او مي‌گويد: در اكتشاف كامل غار جهنم تعداد زيادي اسكلت جانوران مختلف يافت شد. غار جهنم همچنين زيستگاه خفاشان غارزي بود و آثاري از زنده بودن غار مشاهده شد كه تمامي اطلاعات به آقاي آرامنش رئيس اداره محيط‌زيست استان خراسان جنوبي نيز ارائه شده است.

او گفت در جلسه كارگروه غارشناسي كشور با حضور رئيس اداره كل محيط‌زيست استان خراسان جنوبي قرار شد فعاليت معدنكاوي براي برداشت منگنز از اين غار كه مجوز آن از اداره صنعت و معدن و سازمان زمين شناسي كشور گرفته شده بود كنسل يا تعطيل شود تا گزارش نهايي ررسي بررسي غار جهنم ارائه شود، اما متأسفانه با خبر شديم از 2‌ماه پيش تاكنون عمليات بهره‌برداري در محدوده غار جهنم نه‌تنها تعطيل نشد كه با صدور مجوز جديد بهره‌برداري از اين غار، اين‌بار به بهانه استخراج سنگ مرمر فعاليت تخريب غار جهنم صورت گرفت.

او گفت: بهره بردار غار جهنم به‌رغم اعلام رعايت محدوده يك كيلومتري غار توسط كارگروه غارشناسي كشور اقدام به بهره‌برداري از غار و انفجار كرده و با پر كردن مدخل ورودي غار به برداشت سنگ‌هاي غار اقدام كرده است.

نظامدوست معتقد است غار جهنم كه در افسانه‌هاي محلي كانون داستان‌هاي متعدد است مي‌توانست با برخورداري از مواهب طبيعي به‌صورت كارشناسي جاذبه خوبي براي گردشگري منطقه محروم شود و از آن در موضوعات مطالعات و پژوهش‌هاي مرتبط با كمبود آب استفاده شود، زير دندانه‌هاي دريل واگن و ابزار و ادوات معدنكاوي از بين رفت. به‌طوري كه دهانه غار ديگر اصلا وجود ندارد.

نظامدوست خبر داد كه پيش‌تر دستورالعمل ممنوعيت بهره‌برداري از غارها توسط معصومه ابتكار رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست و كارگروه غارشناسي ابلاغ شده بود و به معدن دار و بهره‌بردار گفته بودند كه كار برداشت از غار جهنم را متوقف كنند اما مشخص نيست كه چگونه بهره بردار توانسته خود را اين‌بار به جاي برداشت منگنز به برداشت سنگ مرمر از ويرانه‌هاي غار جهنم اقدام و اين غار را تخريب كند.

ايلخاني دهيار روستاي تاق نيز گفته كه بهره‌بردار همچنان مشغول بهره‌برداري از غار جهنم است. او گفت: صورتجلسه‌اي وجود دارد كه پيش از بهره‌برداري معدني بايد غار جهنم مورد بررسي كارشناسي قرار گيرد درحالي‌كه بدون انجام بررسي‌هاي كارشناسي مجوز دوم بهره‌برداري معدني از اين غار تحت عنوان برداشت سنگ مرمر به بهره‌بردار داده شده است.

او گفت: مشخص نيست چرا بدون انجام فعاليت‌هاي كارشناسي معدنكاوي در غار جهنم ادامه دارد و بايد پرسيد كه چرا برخي مسئولين كه مجوز بهره‌برداري از غار جهنم را صادر كرده‌اند در اين مورد اقدام به چشم‌پوشي و اغماض كرده‌اند؟

آرامنش مديركل اداره حفاظت محيط‌زيست خراسان جنوبي نيز كه در جلسات كارگروه غارشناسي درخصوص توقف فعاليت‌هاي معدني در غار جهنم حضور داشته و دبير اين جلسه نيز بود درخصوص تخريب غار جهنم و اينكه آيا محيط‌زيست خراسان جنوبي مجوز اين بهره برداري را صادر كرده و با آن موافق است به همشهري گفت: درخصوص بهره‌برداري از غارها هيچ استعلامي از سازمان حفاظت محيط‌زيست نمي‌شود. او معتقد است كه غار جهنم خارج از مناطق محيط‌زيستي قرار دارد و مجوز بهره‌برداري از غار جهنم نيز توسط وزارت صنعت و معدن و سازمان ميراث فرهنگي صادر شده و سازمان حفاظت محيط‌زيست هيچ مسئوليتي در اين موضوع ندارد.

او گفت: نخستين مجوز در بهره‌برداري از غار جهنم را اداره منابع طبيعي صادر كرده و مجوز دوم را نيز سازمان ميراث فرهنگي داده و وزارت صنعت و معدن نيز مجوز بهره‌برداري از غار جهنم را صادر كرده است.

وي با رد اين موضوع كه اداره حفاظت از محيط‌زيست خراسان جنوبي موافق بهره‌برداري از غار جهنم براي استحصال معدن بوده است، گفت: هيچ مجوزي از سوي اداره محيط‌زيست صادر نشده است و اكنون عملا هيچ غاري به نام غار جهنم وجود ندارد. دستگاه‌هاي متولي نيز بايد پيگيري كنند و با متقاضي و متخلف برخورد قضايي شود.

وحيد مصطفوي بهره بردار غار جهنم اما تمامي سخنان مبني بر ممنوعيت فعاليت معدني در غار جهنم را رد مي‌كند و مي‌گويد هر فعاليتي كه انجام داده است با مجوز وزارت صنعت و معدن و سازمان ميراث فرهنگي بوده و حتي رئيس اداره محيط‌زيست خراسان جنوبي نيز با بهره‌برداري معدني از غار جهنم موافق بوده است.

او كه معتقد است غار جهنم، چاه جهنم است حتي نظرات كارشناسي جواد نظامدوست رئيس سابق انجمن غار و غارشناسي ايرانيان و نخستين اكتشاف‌كننده غار جهنم را درخصوص ارزش‌هاي اين غار رد مي‌كند. او مي‌گويد: خودش با متر پارچه‌اي به داخل غار رفته و طول آن‌را اندازه گرفته و متوجه شده است كه اين غار تنها 36متر طول دارد!

مصطفوي مي‌گويد براي بهره‌برداري معدني از غار جهنم با بيش از 10ميليارد تومان در مزايده اين غار برنده شده و اداره منابع طبيعي و وزارت صنعت و معدن با برداشت معدني در 5هكتار از محوطه اين غار موافقت كرده‌اند.

او در پاسخ به اين سؤال همشهري كه آيا در گرفتن مجوز بهره‌برداري معدني از غار جهنم مرتكب تخلف شده، گفت: اگر تخلف بود چرا وزارت صنعت و معدن پروانه بهره‌برداري از چاه جهنم را صادر كرده است؟ بايد كتبا مي‌گفتند، نه اينكه يك عده شنگولانه بروند آن پايين و بگويند تخلف شده است. من هيچ تخلفي نكرده‌ام و آقايان حالا كه هيچ‌چيز از غاز جهنم باقي نمانده است آمده‌اند و بنده را متخلف جلوه مي‌دهند.

مصطفوي با اعلام اينكه آماده حل مسالمت‌آميز موضوع غار جهنم است افزود: اگر هم مشكلي براي آن چاه پيش آمده، حاضرم دورتادور سنگ اين چاه را ببرم و خاكي را كه در حلقوم چاه رفته است با هزينه شخصي خارج و پلكاني ايجاد كنم كه همه، چه زن و چه مرد و پير و جوان و توريست‌هاي غارنورد داخل اين غار بروند و از آن استفاده كنند تا آنجا به درد ما و گردشگران بخورد. اگر هم امكان اين كار وجود نداشت پس بگذارند كارمان را انجام دهيم.