تمثیل‌ها بخشی از انتقال بار فرهنگی یک جامعه را از نسلی به نسل دیگر بر دوش می‌کشند. اصولا سادگی و بی‌آلایشی تمثیل‌ها و وامدار بودن آنها از زندگی روزمره توده اجتماع و همچنین درگیر بودن این داستان‌ها با فطرت انسان دلیلی بر تاثیرگذاری هرچه بیشتر آنهاست.
تمثیل‌ها ساده هستند تا آنجا که حتی گاهی در زندگی روزمره شاهد آنها هستیم، ولی پیامی که در بطن خود دارند به دلیل دور بودن از زبان مستقیم نصیحت و همچنین تاکیدی که گوینده بر مسائل اخلاقی یا فطری یا معنوی داستان دارد بسیار
اثر گذار است.
در قرآن مجید نیز از تمثیل استفاده شده است آیه‌های بسیاری است که در آن،خداوند یکتا بر شنیدن و پندگرفتن از زندگی و داستان‌های گذشتگان تاکید می‌کند و این داستان‌ها را به عینه نقل می‌کند. به همین شکل در قرن‌های بعد مفسران و عارفان بزرگ اسلامی را مشاهده می‌کنیم که به تفسیر هرچه بهتر قرآن با استفاده از تمثیل و داستان همت گمارده اند.
در ایران به یمن وجود گوهر سپنتای شعر فارسی، بسیاری از پندها و دستورات در قالب زیبای شعر جای گرفته‌اند که تاثیر پذیری این پیام‌ها را صد چندان می کند. در قله اوج این کتاب‌ها می‌توان به مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین و شاهنامه فردوسی پاکزاد اشاره کرد که به حق 2 نقطه درخشان ذهنیت و فرهنگ فرهیخته ایرانی است.
در هند نیز زبان تمثیل به دلیل موقعیت‌های اجتماعی و دینی این سرزمین و همچنین ذهن ساده هندو بسیار مورد استفاده بوده و هست و اصولا به غیر از متون مذهبی آیین هندو که به موجز گویی و دعوت به تفکر شهره عام و خاص هستند، فرزانگان این آیین برای بیان هرچه بهتر این متون از داستان‌ها و تمثیل‌های فراوان استفاده کرده اند.
اصل و منشأ بیشتر داستان‌ها و حکایت‌های هندو برگرفته از ودا‌هاست که در آن اشاراتی به افسانه‌ها و سرگذشت‌های خیالی از نوع عامیانه هم مشاهده می شود. بهارات (نام کهن سرزمین هند) دارای تعداد زیادی از حکایات شفاهی بوده است.
در این کشور کتاب‌هایی با قالب و محتوای چنان هماهنگ به وجود آمده که دسته دسته از مرزهای هند به دیگر نقاط دنیا رهسپار شدند. از معروفترین این کتاب‌های تمثیلی می‌توان به پانچا تانترا (5راه یا 5کتاب) اشاره کرد.
شرایط زیست‌محیطی، اجتماعی و روانشناسی و جامعه‌شناختی کشور هندوستان و همچنین ذهن هندو بسیار بر غنای این داستان‌ها افزوده است. هند سرزمینی است که تمام عادت‌های رفتاری و زندگی مردمانش بر اساس دین و مذهب پایه ریزی شده است و بدین دلیل این تمثیل‌ها از دوران کهن سینه به سینه نقل شده است.
سنت ادبیات شفاهی هند به ظهور انسان در شبه قاره هند باز می‌گردد. امروزه تمام زیر گروه‌های ساکن هند صاحب منابع غنی فولکلور هستند و این نه تنها شامل افسانه‌ها و ترانه‌های عامیانه می‌شود که تمثیل‌ها و تاریخ شفاهی هند را نیز در بر می‌گیرد.
طی 50 سال گذشته تاکید بر تالیف ادبیات عامیانه به تحلیل و تفسیر آن نیز کشیده شده است. این گرایش بعدها منجر به کشف ادبیات عامیانه منطقه ای، ملی و جهانی شد و هند را به منطقه ای با یک حوزه مطالعاتی عامیانه یک شکل تبدیل کرد.
کتاب داستان‌های بهارات مجموعه 50 داستان است که مترجم آنها را از بین بیش از 400 داستان گلچین کرده است. این داستان‌ها در حقیقت برگرفته از سخنرانی‌هایی هستند که طی سال‌ها در یکی از زیارتگاه‌های بزرگ هند با نام پارا شانتی نیلایام( صلح آسمانی) انجام شده است.
گرد آورنده این اثر دکتر ناراینا کاستوری سال‌ها در این زیارتگاه زندگی کرده و این داستان‌ها را از بینابین سخنان آن شخص گرد آوری کرده و از زبان تلگو(زبان مردمان جنوب هند) به انگلیسی ترجمه کرده است.
داستان‌های بهارات، مملو از نکات اخلاقی هستند که به هیچ عنوان به هندوییسم ارتباطی ندارند بلکه روح و فطرت انسانی را هدف قرار می‌دهند. بستر بیان بیشتر این حکایت‌ها به جامعه هند مربوط می شود و قهرمان برخی از داستان‌ها مسلمان یا مسیحی هستند.
تعدادی از حکایت‌های این کتاب را با شیوه و روشی دیگر در فرهنگ عامه ایرانی اسلامی خوانده و شنیده‌ایم. ولی صاحب اثر با قدرت محکمی که در کلام خود دارد به شیوه ای بدیع این داستان‌ها را دوباره می‌سازد و بیان می‌کند،به‌شکلی که این داستان‌ها با این بستر نوین بسیار جذاب و بدیع می‌نمایند.
نکته ای دیگر اینکه، داستان‌های این کتاب تم شفاهی دارند و مترجم نیز سعی کرده این شکل روایی را در ترجمه اثر حفظ کند و در این کار تا حدودی موفق بوده است. داستان‌ها ساده و بی آلایشند و انسان را به تفکر وادار می‌کنند و در پس این تفکر، انسان به کنه مقصود هر داستان پی می برد و چه بسا با نکات تازه دیگری آشنا می شود.
- داستان‌های بهارات
- گرد آوری؛ ناراینا کاستوری
ترجمه، هومن بابک
انتشارات لیو سا
1386/2000نسخه
