این تابلوهای تصویری

بله، به مقصد رسيده‌ام؛ این‌جا موزه‌ي فرش ایران است.

بافت قالی و فرش از دیرباز، از مهم‌ترین و اصلي‌ترين شغل‌هاي مردم ایران بوده است. فرش ایرانی هم از مشهورترین و گران‌ترین نوع فرش در جهان محسوب می‌شود.

قدیمی‌ترین نمونه‌ي کشف شده،  قالی معروف«پازیریک» است. «رودنکو»، باستان‌شناس روسی، آن را در سال 1949 ميلادي در دره‌‌ي پازیریک، در جنوب سيبري مركزي (روسيه)،پیدا کرد. گفته می‌شود این قالی متعلق به حدود 2500 سال قبل است. تحقیقات گسترده‌ي این باستان‌شناس نشان مي‌دهد كه قالی پازیریک، بافته‌ي دست هنرمندان ايراني بوده است. این قالی هم‌اکنون در موزه‌ي «آرمیتاژ» روسیه نگه‌داری می‌شود.

موزه‌ي فرش ایران یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های نگه‌داری فرش در جهان است. در این موزه، تعدادي از زیباترین و معروف‌ترین قالی‌هايي‌ نگه‌داری می‌شود که در مراکز قالی‌بافی ایران (اصفهان، کاشان و تبریز) بافته شده است. قدیمی‌ترین قالی موجود در این موزه، قالی کاشان است که تاريخ بافت آن به اواخر قرن دهم (دوره‌ي صفویه) برمي‌گردد. این قالی زیبا با طرح لچک و ترنج بافته شده است. فرش‌هایی از دوره‌ي معاصر هم در این موزه نگه‌داري مي‌شود؛ موزه‌اي كه فرش‌ها باید ويژگي‌هاي خاصي داشته باشند تا براي نگه‌داري در آن انتخاب شوند؛ ویژگی‌هایی چون قدمت، اعتبار بافنده، طرح و...

اولین چیزی که در آغاز ورود به موزه توجه‌ ما را به‌خود جلب می‌کند، حضور قابل‌توجه بازدیدکنندگان خارجي است. نکته‌ي جالب ديگر شیوه‌ي نمایش فرش‌هاست که اغلب به‌صورت تابلو به دیوار نصب شده‌اند.

از راهنمای موزه مي‌پرسم که اين شیوه‌ي نگه‌داری باعث نمي‌شود جاذبه‌ي زمين به فرش‌ها آسيب برساند؟ او در پاسخ مي‌گويد: «فرش‌ها به‌صورت دوره‌ای به‌نمايش درمي‌آيند و هرفرش پس از طی‌شدن دوره‌ي نمایش، در گنجینه قرار می‌گیرد تا برای دوره‌ي بعدی آماده و تیمار شود. هم‌چنین فرش‌ها در دما و رطوبت مشخصي نگه‌داری می‌شوند.»

موزه‌ي فرش در 22 بهمن 1356 افتتاح شده است. این موزه دو تالار وسیع دارد که تالار همکف به نمایشگاه دائمی اختصاص دارد و تالار فوقانی، مخصوص نمایشگاه‌هاي موقت و فصلی است. نمای بیرونی موزه، شبيه دار قالی است و آرم آن نیز الهام گرفته از نقش زیبای گره نامتقارن فرش است. موزه، بخش‌های ديگري از جمله کتاب‌خانه، بخش آموزشی، موزه‌داری، کارگاه مرمت و سالن اجتماعات هم دارد.

آثار غنی و ارزشمند موزه، هرکدام يك کتاب تصویری‌ هستند که بخشی از تاریخ، فرهنگ و هنر این مرز و بوم را در خود جای داده‌ است که باید آن‌ها را با چشم جان دید و درباره‌شان مطالعه کرد.

عكس‌ها: محمود اعتمادي