71سال پس از آنكه تب جديدي در شبه‌جزيره «كريمه» توسط دانشمندان روسي شناسايي شد، حالا يك‌بار ديگر اين ايراني‌ها هستند كه بيمناك اپيدمي شدن اين بيماري هستند. 5روز از آغاز تابستان 1394نگذشته كه ابتلاي 9نفر و مرگ 3بيمار در ايران تأييد شده است.
- از كجا آمده است؟
سال 1969و پس از تأييد اينكه عامل تب خونريزي‌دهنده كريمه، مشابه عامل بيماري‌اي است كه در جريان اپيدمي 1956در كنگو پيدا شد، تركيب نام 2منطقه مذكور، وجه تسميه اين بيماري قرار گرفت اما گفته مي‌شود ابن سينا آن را كشف كرده است.عده‌اي هم مي‌گويند جورجاني، پزشك شهير ايراني براي نخستين بار در تاريخ و در كتاب «گنجينه خوارزمشاه» سند مكتوبي از اين بيماري آن هم به زبان فارسي ارائه داد.او شرح حال بيماراني را آورده كه دچار ادرار و استفراغ خوني بوده‌اند و بر اثر خونريزي فوت كرده‌اند. چه ابن سينا و چه حكيم اسماعيل جورجاني، حالا اين وزارت بهداشت ايران است كه در اين زمينه به مردم و خصوصا دامداران هشدار مي‌دهد. حالا استان‌هاي مازندران، سيستان و بلوچستان، خراسان رضوي، يزد، اصفهان، كرمان و كرمانشاه بيشتر از ساير استان‌ها در معرض خطر هستند.
- از كجا مي‌آيد؟
در تب كريمه كنگو همه‌‌چيز زير سر كنه‌هاست. كنه عامل اصلي انتقال است ولي دامها اگر آلوده شوند، علائمي ندارند و قابل تشخيص توسط دامپزشك و دامدار نيستند مگر با آزمايش خون. ويروس بيماري مسري است. ويروس CCHF يا از طريق گزش كنه به انسان منتقل مي‌شود يا انتقالش از طريق تماس با خون يا بافت حيوانات آلوده در جريان ذبح يا بلافاصله پس از آن است و در اكثر موارد در افراد مرتبط با صنعت دامپروري مانند كارگران كشاورزي، كارگران كشتارگاه و دامپزشكان مشاهده شده است. انتقال انسان به انسان ناشي از تماس نزديك با خون، ترشحات، اندام يا مايعات بدن افراد آلوده ممكن است.
- چه نشانه‌هايي دارد؟
بروز نشانه‌ها ناگهاني است. طول دوره نهفتگي بستگي به نوع ابتلا به ويروس دارد. پس از ابتلا به‌علت گزش كنه، دوره نهفتگي معمولا يك تا 3روز و حداكثر 9روز است. تب، درد عضلاني، سرگيجه، درد گردن و سفتي، درد پشت، سر درد، چشم‌درد و ترس از نور (حساسيت به نور) نشانه‌هاي بيماري هستند و ممكن است تهوع، استفراغ، اسهال، درد شكم و گلو درد در ابتدا وجود داشته باشد. نوسانات خلقي شديد و احساس گيجي نشانه‌هاي بعدي هستند. پس از 2تا 4روز ممكن است خواب‌آلودگي، افسردگي و رخوت جايگزين تحريك شود. ضربان قلب سريع، بزرگ شدن غدد لنفاوي و جوش و كهير ناشي از خونريزي داخل پوست را هم به فهرست نشانه‌هاي تب كريمه اضافه كنيد. بعد از چند روز، خونريزي از دهان، بيني و دستگاه گوارشي بيمار شروع مي‌شود. بيمار به مرحله خونريزي اين بيماري كه مي‌رسد ديگر نمي‌شود كاري برايش انجام داد. در اين مرحله بيمار وارد شوك‌شده و از بين مي‌رود.
- چه بايد بكنيم؟
پوشيدن لباس با رنگ روشن كه امكان مي‌دهد كنه به سادگي تشخيص داده شود، جست‌وجو در اصطبل و مزارع براي از بين بردن يا كنترل كنه‌هاي مهاجم به حيوانات، استفاده از دستكش و پوشيدن ديگر لباس‌هاي محافظ درصورت سر و كار داشتن با حيوانات مهم‌ترين توصيه‌ها به دامداران هستند.
همچنين به ساير مردم توصيه شده است كه در انتخاب و مصرف گوشت دقت كنند.گوشت بايد 24ساعت در سردخانه‌هاي كشتارگاه‌ها بماند. كشتارگاه‌هاي سنتي بايد تعطيل شود و كشتارهاي صنعتي توسعه يابد. ذبح دام در اعياد مذهبي به درستي انجام شود. مصرف جگر اگر چه منعي ندارد و ميكروب آن با پخت كامل ار بين مي‌رود اما بايد در شرايط مناسب آماده شده 48ساعت در يخچال باشد.
با همه هشدارهايي كه درباره اين بيماري هست، متخصصان يادآوري مي‌كنند مصرف گوشت براي بدن ضروري است و بايد گوشت قرمز و سفيد را به اندازه كافي مصرف كرد.
- نگران نباشيد
عامل انتقال تب كريمه كنگو كنه‌ها هستند. در فصل سرما به‌دليل كاهش كنه‌ها از ميزان بيماري كاسته مي‌شود اما ريشه‌كن نمي‌شود. آمارهاي وزارت بهداشت نشان مي‌دهد در سال‌هاي گذشته تعداد ۱۲۰ تا ۱۵۰ نفر به اين بيماري مبتلا مي‌شدند درحالي‌كه اين آمار در سال گذشته به ۳۹مورد رسيده بود. نگراني از شيوع اين بيماري در كشور وجود ندارد.
محمود نبوي، معاون مركز مديريت بيماري‌هاي واگيردار وزارت بهداشت
- دام‌هاي كشتار دامپزشكي سالم هستند
به‌علت واقع‌شدن ايران در منطقه بروز تب كريمه كنگو اين بيماري از گذشته در كشور وجود داشته است.واكسن مقابله با اين بيماري وجود ندارد و دامها هيچ علامت مشخصه‌اي در اين زمينه ندارند. تنها راه پيشگيري از اين بيماري، آموزش به دامداران است. دام‌هاي كشتار شده‌اي كه مهر دامپزشكي دارند بدون اين بيماري هستند.
داريوش جهان پيما، كارشناس سازمان دامپزشكي
نظر شما