پيشروي‌هاي اين گروه‌ها يافتن راه‌حل براي بحران جنگ داخلي اين دو كشور را پيچيده‌تر كرده است.در سوريه، «جبهه‌النصره» كه شاخه‌اي از القاعده است، نقش محوري در عمليات‌هاي اخير ائتلاف «جيش الفتح» در منطقه شمال غرب اين كشور داشته است. در يمن، گروه «القاعده شبه جزيره عربي» كه يكي از فعال‌ترين شاخه‌هاي القاعده طي سال‌هاي اخير بوده، بخش‌هاي وسيعي از بزرگ‌ترين استان اين كشور را به تصرف در آورده كه داراي پادگان‌هاي نظامي، فرودگاه و بندرگاه است.
هر دو گروه از يك استراتژي مشترك پيروي مي‌كنند و آن پيشروي و تصرف مناطق بيشتري از يمن و سوريه در سايه درگيري‌ها ميان گروه‌هاي مختلف در اين دو كشور است. اين دو گروه همچنين به وضوح تلاش كرده‌اند در ميان اقدامات خود و اقدامات وحشيانه گروه تروريستي داعش مرز مشخصي ايجاد كنند تا به‌عنوان گروه‌هاي به‌اصطلاح ميانه رو شناخته شوند.
- حضور القاعده در يمن
رهبري القاعده در يمن را ناصر الوحيشي بر عهده دارد كه زماني منشي بن لادن، رهبر پيشين القاعده، بوده است. القاعده يمن طي سال‌هاي اخير برنامه‌ريزي بسياري از عمليات‌هاي تروريستي در خاك آمريكا و اروپا را برعهده داشته است. حمله زمستان گذشته به دفتر مجله شارلي ابدو در پاريس از سوي اين گروه ترتيب داده شده بود كه به كشته شدن 12نفر منجر شد. در جريان درگيري‌هاي ماه‌هاي اخير در يمن، نيروهاي القاعده بخش‌هايي از استان حضر موت واقع در جنوب يمن را تصرف كردند و به سمت بندر مكلا مركز اين استان پيشروي كردند. به گفته ساكنان مكلا، پس از سقوط دولت يمن در حدود 4ماه پيش، نيروهاي القاعده بدون هيچ درگيري موفق شدند اين شهر را تصرف كنند.
در راستاي تاكتيك القاعده براي ايجاد مرز مشخص با تروريست‌هاي داعش، القاعده يمن پس از تصرف مكلا از اعمال قوانين سخت گيرانه پيشين خود خودداري كرده تا چهره‌اي ميانه رو از خود به نمايش بگذارد. پيش از اين در سال 2011، القاعده با تصرف بخش‌هايي از استان آبين در يمن، «امارت» خود را ايجاد كرده بود؛ امارتي كه با حمله ارتش يمن در آن سال متلاشي شد.
از 2ماه پيش كه عربستان سعودي حملات هوايي شديدي را عليه مواضع حوثي‌ها آغاز كرده، نيروهاي القاعده يمن از گزند اين حملات در امان بوده‌اند. يكي از مسئولان امنيتي يمن در گفت‌وگو با واشنگتن پست با اشاره به اين موضوع مي‌گويد: «چرا بايد عربستان القاعده را بمباران كند درحالي‌كه هر دو در جنگ يمن در يك جبهه هستند؟»
- حضور القاعده در سوريه
رهبر گروه جبهه‌النصره در سوريه كه نام مستعارش ابو محمد الجولاني است، هفته گذشته در مصاحبه با شبكه الجزيره به‌طور رسمي اعلام كرد كه از ايمن الظواهري رهبر القاعده، دستور مي‌گيرد و بر اين اساس اين گروه «فعلا» از حمله به غرب منع شده است.
جبهه‌النصره در سوريه در قالب ائتلافي جديد به نام «جيش الفتح» مي‌جنگد كه طي هفته‌هاي اخير موفق شده استان ادلب در شمال غرب اين كشور را به تصرف درآورد. جيش الفتح اوايل سال‌جاري در سوريه اعلام موجوديت كرد. اين ائتلاف متشكل از جبهه‌النصره و 2گروه ديگر شامل «جند الاقصي» و «احرار الشام» است. اين ائتلاف به‌طور رسمي از حمايت مالي و تسليحاتي عربستان، قطر و تركيه برخوردار است.
در شرايط كنوني دولت بشار اسد از 4جهت تحت فشار است؛ جيش الفتح و جبهه‌النصره از شمال، نيروهاي «جبهه جنوبي» كه غربي‌ها از آنها به‌عنوان نيروهاي ميانه رو ياد مي‌كنند و مورد حمايت آمريكا و اردن هستند از جنوب، و نيروهاي داعش كه از شمال، شرق و مركز به سمت مواضع نيروهاي دولتي سوريه حمله مي‌كنند. آمريكا با اين استدلال كه نيروهاي ميانه رو مخالف دولت در سوريه را در مقابل داعش قرار داده در حال حمايت از اين گروه‌هاست.
آمريكا اعلام كرده جبهه‌النصره را همچنان گروهي تروريستي مي‌داند چرا كه اين گروه زيرمجموعه القاعده است. با اين حال، جبهه‌النصره در قالب ائتلاف جيش‌الفتح از حمايت غيرمستقيم عربستان، قطر و تركيه برخوردار بوده است. چالش اصلي نيز براي غربي‌ها و آمريكا در همين نكته است كه بيشتر مناطق تصرف شده در سوريه اكنون در دست گروه‌هاي تروريستي داعش و جبهه‌النصره است.
- اتحاد با القاعده در برابر داعش
طي ماه‌هاي اخير پيشروي‌هاي گروه داعش در عراق و سوريه به‌قدري بوده كه برخي از تحليلگران غربي معتقدند اكنون بايد در مقابل تهديد بزرگي چون داعش، با گروه‌هايي كه تهديد كوچك‌تري محسوب مي‌شوند - حتي اگر تروريست‌هاي القاعده باشند - متحد شد و منطق چنين تحليلي هم اين است كه «اول هيتلر را شكست بده و بعد استالين را».
نظر شما