عراق، سناریویی با پایان باز

ماجراي اين تحولات سريع از آنجا شروع شد كه ائتلاف حكومت قانون به رهبري نوري مالكي نخست‌وزير عراق توانست در انتخابات پارلماني بيشترين آرا را كسب كند. نتايج اين انتخابات با وجود مخالفت‌هاي احزاب مخالف مالكي از سوي سازمان ملل هم تأييد شد. اما همزمان با اين انتخابات، بحران استان الانبار در جنوب غرب ادامه داشت و مذاكرات نمايندگان مالكي و مخالفانش در اردن درباره پايان دادن به اين بحران هم بي‌نتيجه مانده بود.

از اين رو، احزاب مخالف نخست‌وزيري مالكي براي سومين بار متوالي طرحي را سامان دادند كه مي‌توان نقاط كلي آن را اينگونه ترسيم كرد: افراد مسلح از بعثي‌ها گرفته تا هواداران منتقدان مالكي و نيز داعش همگي تحت يك عنوان يعني داعش از استان الانبار به سمت استان نينوا حركت مي‌كنند.

استاندار نينوا، اثيل النجيفي برادر اسامه النجيفي رئيس پارلمان است كه ازجمله سرسخت‌ترين مخالفان مالكي‌ هستند. نجيفي استان نينوا را بدون هيچ مقاومتي و با هماهنگي از پيش تعريف شده، به داعش تحويل داد. داعش كه در استان نينوا توانسته است پادگان‌هاي موصل را غارت كند، با تسليحات فراوان‌تر به سمت تكريت مركز استان صلاح‌الدين حركت مي‌كند. تكريت هم زادگاه صدام است و مخالف سرسخت مالكي.

پس از سقوط زودهنگام تكريت، نيروهاي داعش به سمت شهر سامرا حركت مي‌كنند. از سامرا به بعد اما حركت داعش كند مي‌شود و چه بسا متوقف شود و همانگونه كه در 2روز گذشته هم ديديم، اين شهر به‌دست آنان سقوط نكرد بلكه نيروهاي عراقي به سرعت آن را پاك‌سازي كردند.

با وجود اينها، نيروهاي داعش به سختي خواهند توانست به سمت بغداد حركت كنند يا اين شهر را به كنترل درآورند. به موازات اين تحركات ميداني، اظهارات تند و آتشيني از سوي مخالفان مالكي در داخل و خارج عراق بيان شد. اظهارات النجيفي‌ها، علاوي و ديگر رقباي وي درباره ناتواني‌اش در كنترل امور امنيتي و در نتيجه تأكيد بر ضرورت منع وي از رسيدن به نخست‌وزيري مجدد در اين سياق قابل تعريف است. با وجود اين، دولت مالكي بايد تمام احتمالات را پس از پيروزي‌اش در انتخابات پيش‌بيني مي‌كرد.

هر چند مخالفان سياسي مالكي اين سناريو را تهيه و تنظيم كرده‌اند، به‌نظر مي‌رسد كه پايان اين سناريو به‌دست آنان نخواهد بود. خاصه اينكه داعش در روزهاي گذشته تهديد كرده است كه به مقدسات مسلمانان در شهرهاي سامرا، نجف و كربلا هم خواهد تاخت. درصورت وقوع چنين امري، خواهيم ديد كه مرزهاي سياسي دربرابر حركت‌هاي مردمي از كشورهاي مختلف به سوي عراق براي دفاع از مقدسات تا چه اندازه شكننده است و طبعا بايد منتظر منازعات مذهبي خونيني باشيم كه پايان‌دهي به آن به آساني ميسر نخواهد بود.