به گزارش همشهری آنلاین، محمد خدادی در نشست «ارتباطات سیاسی؛ مسائل داخلی، چشم‌اندازهای جهانی» که شنبه 27 بهمن ماه همزمان با روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، گفت: اگرچه ارتباطات سیاسی موضوع یک روز نیست اما ثانیه‌هایی که حتی در خواب هم هستیم، در عرصه بین‌الملل، چه مسائل مربوط به ما و چه مسائلی که به ما مربوط نمی‌شود، فراگیری خود را به جهان تحمیل کرده است.
وی که در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود در هر دو کسوت خبرنگار و دیپلمات صاحب تجربه است و خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) در دهلی نو، مسئول اخبار بین‌الملل ایرنا، رئیس اداره رسانه‌های وزارت امور خارجه و همچنین در دوره‌ای دیپلمات بوده است، افزود: در بحث رابطه رسانه و دستگاه دیپلماسی، برخی اوقات خبرنگاران نقش دیپلمات و برخی اوقات هم دیپلمات‌ها نقش خبرنگاران را بازی می‌کنند.
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا افزود: بومی‌شناسی نوین جهان، نقش رسانه‌ها در عرصه روابط بین‌الملل را به صورت «تازنده» و «فزاینده» بازتعریف کرده به گونه‌ای که تمامی عادات، گرایش‌ها، ایده‌ها و ساختارهای قدیم نظام بین‌الملل با چالش‌های جدیدی مواجه شده است.
خدادی در تشریح نقش رسانه در سیاست خارجی، به نقش رسانه به عنوان مکمل در مأموریت سیاست خارجی در داخل و خارج، نقش رسانه به عنوان همراه و همکار در اجرای مأموریت سیاست خارجی به عنوان جمع‌آوری‌کننده و پردازش‌گر و انتشاردهنده اطلاعات در داخل و خارج و همچنین نقش رسانه به عنوان پیشرو در اجرای مأموریت و تثبیت و تعیین‌کننده سیاست خارجی در داخل و خارج اشاره کرد.
وی در برشمردن اثر و کارکرد رسانه در سیاست خارجی به مواردی پنج گانه اشاره کرد:
- نقش رسانه به عنوان منبع اطلاعات مفید و سریع برای تصمیمات سیاسی
- وکیل و نماینده در انتقال اطلاعات و ایجاد جریان غیرمستقیم تبادل اطلاعات و گفت‌وگو
- نقش رسانه به عنوان گردآورنده اطلاعات در مواقع بحرانی و حساس و حیاتی به گونه‌ای که امکان تصمیم و سیاست‌گذاری کنشی و در صورت لزوم واکنشی را میسر می‌کند
- پرورش‌دهنده و لایه‌بندی اطلاعات، بازتعریف مخاطبان و تعریف نسبت پیام با مخاطب برای اثرگذاری مناسب با زمان و مکان
- افکارسنجی برای شناخت افکار عمومی و ایفای نقش تبیینی برای تاثیرگذاری بر مخاطبان عام.
خدادی درباره نقش رسانه به عنوان وکیل و نماینده در انتقال اطلاعات و ایجاد جریان غیرمستقیم تبادل اطلاعات و گفت‌وگو، اظهار داشت: در حال حاضر با دولت انگلیس در وضعیت قطع رابطه هستیم اما ارتباط رسانه‌ای کاملاً فعال است.
وی در تبیین نقش رسانه به عنوان گردآورنده اطلاعات در مواقع بحرانی، حساس و حیاتی نیز گفت: اصولاً در شرایط بحران، آنچه در مسیر تصمیم‌سازی تاثیرگذار است حجم اطلاعات و داده‌هایی است که در اختیار تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان قرار می‌گیرد و هر قدر این اطلاعات جامع‌تر و فراگیرتر باشد امکان کنش را برای دستگاه دیپلماسی فراهم می‌آورد.
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا با اشاره به نقش و کارکرد رسانه در لایه‌بندی اطلاعات نیز یادآور شد: امروز بحث لایه‌بندی مخاطبان، حلقه مفقوده ماست. پیام را فارغ از اینکه مخاطب پیام کیست، آماده می‌کنیم. این در حالیست که گاهی باید از مخاطب به پیام برسیم و گاهی از پیام به مخاطب؛ مخاطبان را دسته‌بندی کنیم و بر اساس اطلاعاتی که نیاز دارند داده‌ها را دسته‌بندی کرده و در اختیار مخاطب قرار دهیم.
خدادی در ادامه در تشریح نتیجه کارکرد رسانه‌ای در ارتباطات سیاسی و سیاست خارجی، به زنجیره‌ای اشاره کرد که حلقه‌های آن به ترتیب عبارت هستند از : تعریف شرایط، مشروعیت بخشیدن، برجسته‌سازی، محسوس کردن یا مخاطب کردن، شتاب دادن یا کند کردن جریان انتشار اطلاعات، مجری تبادل دیدگاه‌های و تضارب آراء، بعد نظارتی، تفسیرگری و سامان‌دهنده نقش بازیگری دیپلمات.
وی درباره کارکردهای رسانه نظیر مجری تبادل دیدگاه‌ها، بعد نظارتی رسانه، تفسیرگری و بازیگری در نقش دیپلمات، اظهار داشت: وقتی رسانه بستری برای بحث درباره رژیم حقوقی دریای خزر در قالب گپ‌وگفت با کارشناسان می‌شود و از طریق باز کردن زاویه‌های مختلف در این حوزه به کمک دستگاه دیپلماسی می‌آید، در واقع کارکرد رسانه به عنوان مجری تبادل دیدگاه‌ها را به معرض نمایش می‌گذارد. آنجا که رسانه به نقد سیاست‌ها و بررسی نسبت آنها با منافع ملی می‌پردازد، کارکرد نظارتی خود را نشان می‌دهد.
خدادی افزود: کارکرد تفسیرگری رسانه نیز نقشی بسیار تعیین‌کننده و اثرگذار است چراکه هر کلمه و جمله‌ای که از زبان دیپلمات یا منابع نزدیک مطرح می‌شود می‌تواند تاثیر خود را داشته باشد. ضمن اینکه آنجا که دیپلماسی حضور ندارد، خبرنگار است که با نوع ارتباط و دیالوگی که برقرار می‌کند می‌تواند موثر باشد. به عنوان مثال در جایی که هیچ رفت‌وآمد دیپلماتیکی صورت نگرفته است خبرنگاران رفت‌وآمد می‌کنند و می‌توانند تاثیرگذاری داشته باشند.
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا در ادامه شش کارکرد کنشی - واکنشی رسانه در خدمت سیاست و ارتباطات خارجی را مورد اشاره قرار داد:
- حلقه پیشرو در قطع کامل و سردی مناسبات خارجی
- بازدارنده بودن در برابر تهاجمات، القائات و ابهامات علیه کشور
- رصد تحولات و دیدگاه‌ها برای ارزیابی و انجام واکنش سریع در براب هجمه‌سازی
- هشدار دهنده از طریق جمع‌آوری و پردازش اطلاعات به دستگاه سیاست خارجی
- اقتدارگرا برای تبیین و تفسیر و حمایت از مواضع
- دیپلمات سایه ؛ به عنوان مجرایی برای مبادلات غیر رسمی
محمد خدادی در خاتمه این سخنرانی، اظهار داشت: باور کنیم امروزه قدرت اصلی کشورها در توانایی از دیپلماسی رسانه‌ای است زیرا دیپلماسی هوشمند، هدفمند و همه سو نگر، تصویرگر هویت ملی هر کشور در عرصه بین‌المللی است.
