دکتر فروهر فرزانه با اشاره به رشد چشمگیر مقالات انتشار یافته کشور ایران در نمایه‌های بین‌المللی طی 10تا 15سال گذشته، گفت: این موضوع باعث شده است کشور ایران از نظر تعداد انتشارات مقالات، حداقل در منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه بین 2 تا 3 کشور نخست قرار گیرد اما نکته قابل بحث، کیفیت این انتشارات است و اینکه این مقالات تا چه حد اثرگذار بوده است؟
این اظهارات از سوی استاد دانشگاه صنعتی شریف در حالی بیان می‌شوند که در سال‌های اخیر مقامات علمی کشور در سخنان خود به‌طور ویژه بر این مطلب تأکید کرده‌اند که کشور ما از نظر تولید علم و چاپ مقالات علمی در مجلات بین‌المللی بسیار پیشرفت کرده است.
در سال‌های اخیر بارها و بارها این نکته مورد تأکید قرار گرفته که ایران در زمینه تولید مقالات علمی رده شانزدهم دنیا را به‌خود اختصاص داده است و کشورهایی مانند ترکیه که از نظر علم دارای جایگاه مناسبی هستند را پشت سر گذاشته است. اما آیا این ادعاها در عالم واقع نیز نمود پیدا می‌کنند؟ یعنی صرف اینکه تعداد مقالات چاپ‌شده از سوی ایرانیان در مجلات خارجی به میزان زیادی افزایش یافته است را می‌توان معیاری برای پیشرفت علم در ایران قلمداد کرد یا اینکه کیفیت مطالب انتشار یافته و میزان ارجاعات به آن معیار اصلی است؟ برای دانستن این مسئله ارائه تعریفی درباره خود واژه مقاله ضروری به‌نظر می‌رسد.
مقاله یا نوشتار عمدتا به نثری با موضوعات غیرتخیلی گفته می‌شود که بخش مستقلی از یک کتاب، روزنامه و مجله را تشکیل می‌دهد. به تحقیقات علمی که دانشجویان در دانشگاه‌ها ارائه می‌دهند نیز مقاله می‌گویند. مقاله معمولاً نوشته‌ای است مربوط به یک موضوع ویژه علمی. یکپارچگی مهم‌ترین ویژگی هر مقاله است که به تمامی بخش‌های یک نوشتار بازمی‌گردد. کلمات و جملات در یک مقاله درست مانند حلقه‌های زنجیر به یکدیگر بسته‌اند. نویسنده باید با هنر نویسندگی و قدرت استدلال خود، موضوع را بپروراند و خواننده را به نتیجه دلخواه برساند.
هرگونه آشفتگی و پراکندگی در ساختار مقاله و نکات و جملاتی که تکه‌تکه پایه‌های عرضه یک اندیشه را تشکیل می‌دهند، نویسنده مقاله را در موفقیت ناکام خواهد کرد. اما ارزش هر مقاله به تعداد ارجاعاتی است که سایر محققان به آن می‌دهند؛ به این موضوع ضریب تأثیر نیز می‌گویند. اگر تعداد ارجاعات یک مقاله چاپ شده در یک نشریه علمی خارجی بیشتر باشد نشان‌دهنده موفقیت مقاله‌نویس در جذب مخاطبان به ایده جدید علمی که مطرح کرده است خواهد بود. تعداد ارجاعات به یک مقاله در کتاب‌ها و مقالات علمی نشانگر اعتبار آن مقاله است.
اینکه گفته شود تولید علم به‌دلیل مقالات چاپ شده خارجی افزایش یافته است، نوعی خبر است که باید عیارسنجی شود؛ به این معنا که در ابتدا باید تعریف واضحی از نشریه معتبر علمی بر این مبنا به‌دست داد که هر نشریه خارجی که در هر کشوری چاپ می‌شود را نمی‌توان نشریه علمی معتبری دانست. تعداد مجلات علمی دارای اعتبار در سطح جهان زیاد نیستند و معتبر‌ترین آنها نیز در اروپا و آمریکا و در کشورهایی که از نظر علمی توسعه یافته محسوب می‌شوند، انتشار می‌یابند.
مقالات علمی باید در نشریات معتبر کشورهایی که از نظر علمی پیشرفته هستند به چاپ برسد تا معتبر قلمداد شود، بهترین شاهد این مدعا این است که چندی پیش در سایت‌های داخلی اخباری انتشار یافته بود که در آنها به نام بسیاری از مجلات غیرمعتبر علمی که مورد استناد برخی از مقاله‌نویسان داخلی هستند اشاره شده و این نکته مورد تأکید قرار گرفته بود که تنها انتشار مقالات علمی در نشریات معتبر خارجی ملاک خواهد بود.
