به گزارش خبرنگار مهر، نسبت اخلاق و حقوق یکی از موارد قابل توجه در حوزه اخلاق و فلسفه است. اتفاقات اخیر در فوتبال این نکته را یادآوری می کند که اخلاق تقدم دارد یا حقوق. به این معنا که اگر فرض کنیم به بازیکن الزام شود که در موارد افتادن بازیکن حریف در میدان و صرف نظر از اینکه تمارض است یا خیر، بازی خود را انجام دهد و همچنین فرض این است که ممکن درصد کمی محتمل باشد که بازیکن واقعا مصدوم شده باشد. با چنین فرضهایی اینکه اخلاق مقدم است یا حقوق، ممکن است موضوع پیچیده تر جلوه کند.
حجت الاسلام علی نصیری در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد نسبت اخلاق و حقوق در ورزش گفت: بنده یک اصطلاحی دارم و زیاد در درس ها و بحث هایم سرکلاس از آن استفاده می‌کنم و آن این است که می گویم ما پر از اخلاق هستیم. توضیح می دهم که هیچ حالت و آنی و هیچ لحظه و کار و رویکرد و فعالیتی وجود ندارد که تصور کنیم از یک منش و کردار اخلاقی حالا خوب یا بد، زشت یا زیبا خالی باشیم. از لحظه‌ای که از خواب بر می خیزیم تا لحظه ای که با خانواده در ارتباطیم یا سوار تاکسی می شویم با یک رفتگر برخورد می‌کنیم سرکار می رویم تا لحظه ای که به خانه برمی گردیم در تمام مسائل و رفتارهایمان اخلاق حاکم است.
وی افزود: ورزش هم در همین راستا تفسیر و تأویل می شود. همه گونه ها و اقسام ورزش و کسانی که نقش مختلفی را در ورزش ایفا می کنند چه بازیکن ها چه مربی آنها چه باشگاه هایی که از آنها حمایت می کنند چه فدراسیون و نهاد دولتی و خصوصی مدیر بر این مجموعه تا برسد به آن تماشگرها و طرفداران و شهرها این یک مقوله ای است که همه را در بر می گیرد و در میان ورزش ها فوتبال از یک ویژگی بیشتری برخوردار است. به این معنا که برای اینکه فوتبال را می توان برشی از یک جامعه تلقی کرد. یعنی وقتی 11 نفر از شهرهای مختلف در یک تیم جمع می شوند نگاه یک جامعه شناس و رفتارشناس و روان شناس می تواند این باشد که خود آن تیم بعلاوه بازیکنانی که پشت سرش هستند و مربیان مختلفش تا تماشاگران و طرفدارانش یک برشی از جامعه تلقی می‌شوند.
رئیس مؤسسه "معارف وحی و خرد" ادامه داد: نوع نگاه ها و رفتارها و تعاملات آنها، و تحلیل های آنها در این میدان خودش را نشان می‌دهد. جالب این است که ورزش فوتبال از جنبه همکاری ای که بازیکنان با هم دارند و قوانینی که بر آن حاکم است کاملاً بعد اخلاقی دارد. در بازی فینال جام جهانی وقتی زیدان مشتی بر بازیکن حریف زد داور کارت قرمز به او نشان داد و از بازی اخراجش کرد من همان لحظه یک الله اکبر در دلم گفتم. من کاری به زیدان و فوتبال ندارم ولی این کارت قرمز کارت قرمزی بود که دین اعلام کرده که این کار زیدان خیلی زشت بود و زشتی آن، آنقدر بود که از زمین اخراج شود. البته ایشان بعداً گفت آن بازیکن به او اهانت کرده اگر چه اهانت آن بازیکن هم زشت است ولی این باعث نمی شود که با عملی زشت تر جوابش را بدهند.
این محقق و پژوهشگر علوم اسلامی تصریح کرد: کارت هایی که در بازی فوتبال داده می شود کارت زرد مثل این است که در مسائل اخلاقی بگوییم این کار مکروه است ولی در حد حرام نیست. کار زشت و قبیحی بوده اگر سه بار مرتکب بشود از یک بازی محروم می شود. فریب دادن داور یا تمارض کارت زرد و حتی قرمز دارد. اگر بازیکنی در موقعیت گل قرار بگیرد بازیکن حریف بر رویش خطا کند علاوه بر اخراج خطا کار پنالتی برای آن تیم گرفته می‌شود. اینها همه پیامهای اخلاقی دارد. در یکی از بازی ها دروازه بان مصدوم شد بازیکن وقتی موقعیت گل داشت توپ را به بیرون زد من این صحنه را دیدم و یک لحظه اشک در چشمانم حلقه زد به مردانگی و جوانمردی و مروت این بازیکن احسنت گفتم. پورریای ولی هم وقتی دعا و نذر آن مادر را دید و فهمید که پسرش همان حریف اوست خود را به عمد بازنده کرد تا آن مادر خوشحال شود. تختی هم در مبارزه با حریف روسی در المپیک وقتی پای چپ او مصدوم بود هیچ گاه به آن سمت حمله نکرد. ما چقدر از این لحظه ها و صحنه‌ها لذت می‌بریم برای این است که اخلاق در همه جا حاکم است زیبایی های اخلاق در همه جا خود را نشان می‌دهد.
این کارشناس فقه و علوم قرآنی ادامه داد:.مشکل ما در حال حاضر این است که مسائل حاشیه ای و چیزهای دیگر آمده بر اخلاق غلبه پیدا کرده است یعنی اخلاق هست ولی ضعیف و نحیف و کمرنگ شده است. مسائل باند بازی و دادستدهای ناپاکی را در پشت صحنه فوتبال می بینیم در مسائل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی هم وجود دارد این همان عدم رعایت اخلاق و کمرنگ شدن اخلاق است که بازیکنان با هم همدلی ندارند با یک کارهای کاذبانه در منش هایشان یک دادو ستد های خاصی با مربی و باشگاه ها و این طرف و آن طرف می کنند. یعنی آن جور که بایسته است به میدان نمی آیند گاهی اوقات در دنیا شنیده می شود که بازیکنی را تیم مقایل خریده است و بازیکن بازی اصلی اش را نمی کند اینها همه ضعف اخلاق را می رساند. اینکه به بازیکن و مربی تأکید می شود که بازی را به هر قیمتی برنده شود حتی با وقت کشی و فریب داور و یا عمل خلاف اخلاق ، اینها همان گم کردن راه اخلاق است.
نصیری تصریح کرد: البته کسی را در قیامت به خاطر فوتبالیست بودن یا مربی بودن بازخواست نمی‌کنند اما اینکه در هر صحنه‌ای اخلاق را زیر پا بگذارند این موأخذه دارد. همانطور که معاویه در بستن آب بر سپاه علی(ع) ظلم و ستم کرد و علی(ع) پس از فتح آنجا آب را بر روی دشمن باز گذاشت چقدر عمل اخلاقی انجام داد و همینطور حسادت برادران یوسف(ع) چقدر زشت بود و عفو و گذشت یوسف(ع) چقدر زیبا بود همه این مسائل را در همه جای زندگی امان می‌توانیم در نظر بگیریم.
وی افزود: لکوموتیو ورزش ما مثل بسیاری از عرصه های دیگر زندگی مان دچار شتابی شده که بیشتر رضایت یک محیط و منطقه و ملت و طرفدارانش و یا کسب در آمد و وجاهت اجتماعی مد نظرش است لوکوموتیو درست بر ریل اخلاق سوار نیست یک بخشش در ریل حرکت می کند و بخش دیگرش اینور و آنور می زند و از مسیر صراط مستقیم و اخلاق خارج می شود. باید دید کجاها این مشکلات پدید آمده و چه زمینه هایی وجود دارد. آیا این مسائل بازتاب رفتارهای دینی ماست که جامعه از آن اثر می گیرد. اینها بحث های دقیقی است که باید مورد بررسی قرار گیرند.
رئیس مؤسسه "معارف وحی و خرد" عنوان کرد: پدیده‌های بسیار زشتی مثل فحاشی و گاهی ضرب و جرح بازیکنان و داوران را در ورزش می‌بینیم صحنه‌هایی که باعث شرم ما در مجامع جهانی می‌شود و باید چه از نظر پیشگیری یعنی فرهنگسازی در این بخش‌ها و چه از نظر معالجه و درمان برخورد جدی با خاطیان بشود و صحنه‌های ورزش به صحنه‌های آموزشی و اخلاقی برای افراد تبدیل بشود. در سایت‌ها نوشته بودند دو پیرمرد 75 ساله یکی طرفدار پرسپولیس و یکی طرفدار استقلال با چوب به جان هم افتاده بودند این برای جامعه ورزشی ما بسیار زشت است.
