1ـ طرح مسئله
اگر از برخی ترجمه‌های پراکنده قرآن کریم و متون دیگر که از سوی غیر مسلمانان و مستشرقان انجام گرفته بگذریم، کمتر شاهد ترجمۀ متون محض اسلامی از سوی آنان هستیم و این کار را باید از ابتکارات و نتایج انقلاب اسلامی در ایران بدانیم.در این مسیر و در سیر اقدامات انجام شده پس از انقلاب اسلامی در ترجمه متون و معارف اسلامی به خارجیان همیشه نام مطهری درخشیده و جایگاه شایسته‌ای یافته و هر از چند گاهی موجب ترجمه و نشر اثری شده که به تحقیق باید آن را ناشی از جاذبه‌های فکری مطهری که اقبال متفکران مسلمان داخلی و خارجی را در پی داشته است تلقی کرد.
2 ـ هدف، اهمیت و ضرورت
نوشتارها و خطابه‌های علمی شهید مرتضی مطهری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در میان سایر علما و اندیشمندان و محققان اسلامی بیشترین ترجمه‌ها به آثار شهید مطهری اختصاص یافته که حجم قابل توجهی است. چرایی و چگونگی آن برای اهل اندیشه و صاحبان نظر نیاز به توضیح مفصل ندارد. مبحث قابل طرح آن که آثار استاد مطهری چه ویژگی‌های دارند که اقبال شیفتگان معارف اسلامی خارج از کشور را به دنبال آورد و بسیاری را برانگیخت که مجموعه‌ای از نوشته‌ها و سخنان مطهری را ترجمه کنند و در دسترس قرار دهند.
در این مجال اندک نمی‌توان همه ابعاد این موضوع را بازشناخت اما، بیش از هر عاملی، باید آن را برخاسته از وسعت نظر و نقادی‌های شهید مطهری در زمینه‌های متنوع و متکثر اندیشه‌ای دانست. میدان‌های فلسفه، فقه، کلام، منطق، تفسیر، تاریخ و انسان شناسی اسلامی و بسیاری زمینه‌ها و عرصه‌های معارف بشری جولانگاه پردازش افکار و اندیشه‌های او بوده‌اند و تخصص در زمینه‌های فوق او را قادر ساخته بود عمیق‌ترین و دقیق‌ترین برداشت‌های فلسفی را در تبیین و دفاع از اندیشه اسلامی و درمان آسیب‌ها و ردّ شبهات وارده بر دین و معرفت دینی ارائه کند.
بنابراین ورود احیاگرانه مطهری به عرصه‌ها و زمینه‌های گوناگون سبب شده است که هر دوره چالش‌هایی نیز در پیش روی اندیشه‌های وی قرار گیرد که هنوز با وجود گذشت سال‌ها از نشر افکارش شاهد طرح نظریه‌هایی درباره آرای وی هستیم، به صورتی که امروزه با گسترش ترجمه در حوزه علوم انسانی و اثرات آن در ساخت و بافت فکری جامعه و نظام‌مندی اجتماعی و در نتیجه بحران مخاطب، دیدگاه‌ها و بررسی‌هایی از نوع ایجابی و انتقادی در این باره طرح می‌شود و نقدهای منطقی و گاه شتاب زده و غیر منصفانه که هر یک به دلایلی صورت گرفته و می‌توان آنها را ناشی از ندیدن وضع و فضای فکری و فرهنگی مطهری و عدم توجه به زیر ساخت‌های فکری و مطالعاتی وی دانست.
او متهم است که در سیر مطالعاتی و ارائه نظر و نقد اندیشه‌های خارج از حوزه تفکر اسلامی به ویژه نقد تفکر فلسفی غرب به ترجمه‌های دست دوم نظر داشته و به منابع اصلی دسترسی نداشته است و این سبب شده که نقدهای او گاهی غیر علمی قلمداد شود، حال آنکه باید گفت در یک بررسی اجمالی باید به ارتباط منطقی مسائل مطرح‌شده توسط وی با سایر موضوعات توجه کرد و جایگاه درست آن را در یک طرح کلی جهان بینی و معرفت شناسی اسلامی نگریست و چنین پنداشت که در کلام و تفکر او یک نظام و وحدت عقلی و منطقی حاکم بود و بر چنین پایه و نظم و انسجامی، باید به ابعاد اندیشه‌هایش پرداخت و آن را بازشناخت و از آنها بهره علمی برد.
بنابراین، آیا می‌توان به ترجمه آثار آن مرحوم به زبان‌های خارجی اندیشید و طرحی برای آن فراهم کرد؟ در این زمینه خاص و به طور کلی درباره ترجمه آثار دینی به زبان‌های خارجی تاکنون مباحث گوناگونی از سوی کارشناسان و برنامه‌ریزان و فعالان فرهنگی خارج از کشور صورت گرفته که دیدگاههای مطرح شده در اطراف لزوم و ضرورت انجام آن با توجه به نیازها و ضرورت‌های کار علمی و فرهنگی است و در مسیر اهداف و برنامه‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج بوده و می‌تواند بخشی از خلأهای موجود را مرتفع نماید و منشأ تحولاتی فکری در این زمینه باشد.
3 ـ پیشینه ترجمه و نمونه‌های آثار ترجمه و منتشر شده
پس از انقلاب آثار بسیاری از طرف ناشران بین‌المللی داخلی و خارجی و نمایندگی‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران در خارج کشور ترجمه و منتشر شده است که نیازی به ذکر نام ناشران و موسسات آن در این بحث محدود وجود ندارد. در این عرصه ناشران زیادی را می‌شناسیم که هر یک با بضاعت اندک خود توانسته‌اند حداکثر تلاش خود را گرفته تا مواردی را به دنیا عرضه کنند تا در بازار کتاب جهانی مورد استقبال قرار گیرد.
در اینجا به برخی از نمونه‌های شاخص ترجمه منتشر شده اشاره می‌شود تا خواننده فرهیخته بداند اینها مشتی هستند نمونه خروار که در طول سال‌های پس از انقلاب ترجمه و به چاپ رسیده‌اند:
1 ـ خدمات متقابل اسلام و ایران (به زبان‌های عربی، انگلیسی، آلمانی، ترکی، تایلندی (تایی)، تامیلی و ...)2 ـ عدل الهی (به زبان‌های عربی، انگلیسی و ...)3 ـ مجموعه جهان‌بینی اسلامی (به عربی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی، اسپانیولی، اردو، ترکی استانبولی، بنگالی، صربی و بوسنیایی، چینی، سوئدی، آلبانیایی، روسی و ...)4 ـ سیره نبوی (انگلیسی، آلمانی، چینی و ...)5 ـ نظام حقوق زن در اسلام (انگلیسی، عربی، اسپانیولی، فرانسه، چینی، آذری، صربی، بوسنیایی و ...)6 ـ داستان راستان (انگلیسی، عربی، فرانسه، اردو، تاجیکی، ارمنی، روسی، چینی، ترکمنی، بوسنیایی، ترکی استانبولی و ...)7 ـ آشنایی با علوم اسلامی (عربی، اردو، انگلیسی، روسی، ترکی استانبولی، تاجیکی، بوسنیایی، فیلیپینی و ...)8 ـ مسئله حجاب (انگلیسی، فرانسه، اردو، هندی، روسی، تاجیکی، تامیلی و ...)9 ـ سیری در نهج‌البلاغه (اردو، انگلیسی، سواحلی‌و ...)10 ـ فطرت (عربی، ترکی استانبولی)11 ـ اصول فلسفه و روش رئالیسم (ترکی استانبولی)
4ـ چگونگی ایفای وظایف و نقش سازمان‌ها و مراکز علمی و فرهنگی ذی‌ربط
سابقه و تجربه موسساتی که به ترجمه و نشر آثار شهید مطهری پرداخته‌اند می‌تواند در ساماندهی و برنامه‌ریزی آتی نقش اساسی و محوری داشته باشد.
اکنون که شورای عالی انقلاب فرهنگی تاسیس بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری را به تصویب رسانده است می‌توان این مهم را به سرانجام نیکویی رساند.
5 ـ راهکارهای عملی و اجرایی
ـ تشکیل دبیرخانه‌ای برای تنظیم و نشر آثار برای مدیریت ترجمه به همه زبان‌های زنده دنیا.
ـ تهیه طرح جامع برای ارائه ترجمه و نشر کتاب‌ها
ـ تشکیل گروههای کارشناسی علمی برای بررسی ترجمه‌های موجود و کارهای آینده
ـ اقدام برای ویراست فرهنگی و محتوایی به عنوان یک ضرورت، چرا که مناطق و شرایط فرهنگی گوناگون‌اند و اقتضائات متفاوت. نیازسنجی و
امکان سنجی به دنبال آن ضرورت می‌یابد.
ـ شناسایی مراکز فرهنگی و انتشاراتی بین‌المللی برای گردآوری اطلاعات و همکاری‌های مورد نیاز.
ـ تشکیل بانک اطلاعات کتاب‌ها و مترجمان و ویراستاران حرفه‌ای متون دینی.
