دوشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۱ - ۰۷:۵۱
۰ نفر

برای نخستین بار در سال 1960جمعیت شهری بسیاری از کشورهای جهان اعلام شد. بسیاری از کشورها پس از جنگ جهانی دوم برنامه‌های توسعه‌ای گسترده‌ای را آغاز کرده بودند و بر این اساس جمعیت شهری این کشورها نیز توسعه قابل‌توجهی یافته بود.

تنها 15سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم، آماری از جمعیت شهری کشورهای مختلف مطرح شد. جمعیت شهری فرانسه در آن سال به 60درصد رسید. دانمارک نیز به رقمی بیش از 60درصد رسید و جمعیت شهری ژاپن نیز در حدود 64درصد اعلام شد. کشور از جنگ برخاسته آلمان هم به جمعیت شهری 76درصد رسید و 80درصد از جمعیت کل کشور انگلستان نیز در شهرها زندگی می‌کردند. در استرالیا نیز 82درصد از جمعیت این کشور در شهرها زندگی می‌کردند و شوروی (روسیه و کشورهای استقلال یافته فعلی) هم در میان کشورهای اروپایی با کمترین رقم، 53درصد از جمعیت‌خود را در شهرهایش جا داده بود. در این میان جمعیت شهری ایران در آن سال‌ها بسیار کم بود.

در سال 1960تنها 32درصد از جمعیت ایران در شهرها زندگی می‌کردند اما این روزها آمار جمعیت شهرنشین ایران به بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان پهلو می‌زند و با آنها برابری می‌کند. این در حالی است که به‌دلیل توسعه زیرساخت‌ها هنوز بسیاری از شهرهای کشور آنگونه که باید، تجهیز نشده‌اند و کمبود امکانات تاکنون نتوانسته پاسخگوی شهروندان باشد. مدیران شهرهای مختلف کشور به‌ویژه کلانشهرها از کمبود منابع برای تجهیز زیرساختی شهرها همواره گلایه کرده‌اند و در این راستا نیز دولت کمترین توجهی به شهرهای مختلف ازجمله شهرهای بزرگ نمی‌کند. در واقع اشاره دولت به مصوبه‌ای است که به موجب آن باید از کمک به شهرهایی که بیش از 250هزار نفر جمعیت دارند، باید صرف‌نظر شود. از این‌رو دولت همواره از کمک به کلانشهرها و بسیاری از مراکز استان‌هایی که جمعیتشان بیش از 250هزار نفر است سر باز زده و از طرفی کمک چندانی هم به شهرهای کوچک نمی‌کند. اگر نه مهاجرت گسترده به مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ در طول سال‌های گذشته آهنگ رشد کمتری داشت. مصطفی بهزادفر، استاد دانشگاه علم و صنعت، شهرهای ایران را نفت‌شهر می‌داند. او معتقد است رشد جمعیت شهری کشور نه به‌دلیل رشد منطقی که بر پایه اقتصاد نفتی رشد کرده و به همین دلیل است که جمعیت شهرهای کشور خیلی زود رشد کرده است.

درست از سال1364 هنگامی که شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور، احداث 17شهرک جدید را در حاشیه شهرهای بزرگ به تصویب رساند، زنگ هشداری جدی برای شکل‌گیری نفت شهرهای جدید به صدا درآمد؛ هشداری که کسی آن را جدی نگرفت. جمعیت در شهرهای کشور طی دهه‌های گذشته توسعه حیرت‌آوری داشته است. در کنار این اتفاق از‌بین‌رفتن الگوهای زندگی روستایی و کشت و کار و از میان‌رفتن بسیاری از مشاغل سنتی ازجمله پیامدهای رشد جمعیت شهری است.

این نکته که بسیاری از کسانی که به‌عنوان مهاجر از روستاها و شهرهای کوچک‌تر به سمت شهرهای بزرگ می‌آیند، عموما تخصص خود را به کناری می‌گذارند و به پدیده حاشیه‌نشینی دامن می‌زنند، چندان عجیب نیست. شهرهای ایران در طول سال‌های گذشته جمعیت‌پذیرتر از همیشه بوده‌اند. با وجود آنکه سازمان ملی آمار ایران از رشد اندک جمعیت کشور در طول سال‌های گذشته خبر می‌دهند اما افزایش جمعیت شهرهای بزرگ به‌ویژه پایتخت همچنان ادامه دارد. شهرهای بزرگ ایران هر روز بزرگ‌تر می شوند و توان اقلیمی خود را به چالش می کشند و عرصه های زیست پذیری برای شهروندانشان را بیش از پیش دچار خلل می کنند. این مشکل از ابتدای قرن حاضر سرعت بیشتری گرفته است و امروز بیش از 72درصد جمعیت کشور در شهرها زندگی می کنند.

رشد 130 ساله جمعیت شهری کشور

ردیف سال درصد رشد
1 1260 25/7
2 1335 31/4
3 1345 37/9
4 1355 49/6
5 1365 54
6 1375 62
7 1385 68/5
8 1390 72

رشد جمعیت شهری به تفکیک استان های مختلف

استان جمعیت 85 جمعیت 90 درصد رشد
آذربایجان شرقی 2/416/149 2/715/901 12/4
آذربایجان غربی 1/726/014 1/960/407 13/5
اردبیل 716/822 799/180 11/5
اصفهان 3/804/920 4/308/255 13/2
البرز 1/843/137 2/139/145 16
ایلام 331/231 371/343 12/1
بوشهر 577/465 698/147 19/3
تهران 10/436/143 12/112/188 16
چهارمحال و بختیاری 450/384 507/583 12/7
خراسان جنوبی 331/327 398/752 20/3
خراسان رضوی 3/825/624 4/361/594 14
خراسان شمالی 397/122 454/943 14/6
خوزستان 2/944/685 3/222/562 9/4
زنجان 564/845 936/800 13/2
سمنان 444/929 500/857 12/6
سیستان و بلوچستان 1/201/392 1/451/041 20/7
فارس 2/674/144 2/948/057 10
قزوین 777/975 912/176 17/2
قم 977/504 1/091/477 11/6
کردستان 855/819 937/293 9/5
کرمان 1/570/666 1/874/747 19/3
کرمانشاه 1/259/413 1/341/275 6/5
کهکلویه وبویراحمد 307/467 356/410 15/9
گلستان 795/593 915/330 15
گیلان 1/295/751 1/430/639 10/4
لرستان 1/020/150 1/111/657 8/9
مازندران 1/553/224 1/758/094 13/2
مرکزی 949/603 1/080/983 13/8
هرمزگان 676/182 813/582 20/3
همدان 980/771 1/072/669 9/3
یزد 794/922 911/378 14/6
جمع کل کشور 48/501/433 55/188/463 13/8
کد خبر 201919

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز