همچنین چندین روایت از آن بزرگواران نقل شده است که ماه قمری (الشهر) 30 روز و یا 29 روز است.
به عنوان نمونه می‌توانید به کتاب «وسایل الشیعه» ج7 ، ص 182 ، باب "انّ علامة شهر رمضان و غیره رؤیة الهلال" و در کتب اهل سنت به کتاب «التاج الجامع للاصول» ج2، ص 54، الباب الثالث- یجب الصوم و الافطار برؤیة الهلال- مراجعه نمایید.
اولین رؤیت هلال بعد از آنکه دو یا سه شب ماه در آسمان دیده نشده و به اصطلاح در محاق بوده نشانه شروع ماه جدید است. این رؤیت معمولاً پس از غروب خورشید رخ می‌دهد. بنابراین اولین روز ماه قمری با شب شروع می‌شود.
یعنی شب اول ماه، قبل از روز اول ماه می‌آید و مرسوم است که مثلاً می‌گوییم شب جمعه و فردای آن را روز جمعه می‌نامیم (برای توضیح بیشتر به کتاب آثارالباقیه ، تالیف ابوریحان بیرونی، فصل اول در حقیقت شب و روز رجوع نمایید.
همچنین به عنوان مستند فقهی می‌توانید به کتاب التهذیب ؛ تالیف شیخ طوسی ؛ ج4 ، ص 72 ، حدیث 197 مراجعه کنید).
موارد اختلاف نظر در آغاز ماه‌های قمری به لحاظ شرعی:
با وجود اتفاق نظر بین فقهای اسلام در اینکه اول ماه‌ها با رؤیت اثبات می‌شود و ماه قمری 29 و یا 30 روزه است و نه کمتر و نه بیشتر امّا در فروع و جزئیات مسائل اختلافاتی وجود دارد که به تعدادی از آنها اشاره می‌شود.
- آیا رویت با چشم مسلح (دوربین و تلسکوپ) ، در حالی که همان هلال با چشم غیر مسلح رؤیت نمی‌شود اول ماه را ثابت می‌کند؟
- اگر کسی هلال را به تنهایی دید و دیگران نتوانستند آن را ببینند و یا نزد حاکم، اول ماه ثابت نشد آیا اول ماه برای خودش ثابت است؟
- اول ماه با شهادت چند نفر ثابت می‌شود؟ آیا یک شاهد کافی است؟ این شاهد و یا شاهدان چه شرایطی باید داشته باشند؟
- آیا باید عملا" رویت هلال صورت گیرد یا محاسبات نجومی که رؤیت‌پذیری یا عدم رؤیت‌پذیری را در صورت صاف بودن هوا پیش بینی می‌کنند برای اثبات اول ماه کافی است؟
- اگر محاسبات نجومی کارشناسان رؤیت هلال نشان دهد که هلال در یک شب خاص قابل رؤیت نیست امّا شاهدانی گواهی کردند که هلال را دیده‌اند کدام پذیرفته می‌شود؟
- اگر هلال در هنگام غروب دیده نشد اما فردای آن، در هنگام روز دیده شد آیا اول ماه بودن روز رؤیت ثابت می‌شود؟
- اگر در محل سکونت خود نتوانستیم هلال را ببینیم و در جای دیگری از دنیا شاهدانی بر رؤیت هلال داشتیم آیا با شهادت آنها اول ماه ثابت می‌شود؟
در هفت مورد ذکر شده که اغلب موارد اختلاف نظر فقهی در زمینه رؤیت هلال را دربرمی‌گیرد، فقها با برداشت‌های خود از روایات گوناگون رسیده در بحث رؤیت هلال و با استدلالهایی که بر اساس آن روایات می‌آورند به نظرات مختلفی می‌رسند که هر مسلمان با توجه به مذهب خود و با مراجعه به فقیهی که قول و نظر او را برای خود معتبر و لازم الاطاعه می‌داند تکلیف شرعی و الهی خود را شناخته و بر طبق آن عمل می‌نماید.
در کتب حدیثی روایات مربوط به رؤیت هلال را در باب صوم یا صیام می‌آورند. (مثلاً می‌توانید به کتاب «وسایل الشیعه» ج7 و کتاب «التاج الجامع للاصول» ج2 مراجعه کنید.) و فقها نیز نظرات خود را در این زمینه در رساله‌هایشان در بخش مربوط به روزه (معمولاً اواخر بحث روزه) ذکر می‌کنند.
منبع مورد استفاده برای این مدخل
