اکنون چشم‌انداز سال آینده نیز، چشم‌اندازی پرتلاطم یا پرخبر برای دنیای کتاب به نظر می‌رسد.
سال 1386 آبستن دو رویداد بزرگ و حتی حیاتی در این حوزه است: برگزاری نمایشگاه کتاب تهران که برای نخستین‌بار به‌صورت دوپاره در مصلای امام خمینی(ره) و محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی برپا خواهد شد و حذف یارانه کاغذ که بدون هیچ تردیدی، اثرات مثبت و منفی چشمگیری بر چرخه تولید و توزیع کتاب خواهد گذاشت.
بدون اغراق، شاید پس از انقلاب تاکنون، هیچ رویدادی در حوزه کتاب، به میزان دوپاره شدن نمایشگاه کتاب بحث‌انگیز نبوده و خبرساز نشده باشد.
این اتفاق که در اردیبهشت سال آینده روی می‌دهد، با تمام انتقادهای ریز و درشتی که به همراه داشت، حالا با اتمام زمان ثبت‌نام ناشران داخلی و فرارسیدن تعطیلات نوروزی، احتمالا فعلا به فراموشی سپرده خواهد شد و برای قضاوت نهایی درباره مواضع وزارت فرهنگ در این‌باره و اثراتی که بر دنیای کتاب می‌گذارد، لازم است تا اردیبهشت صبر کنیم.
هرچند که هنوز هم ناشران گوناگونی مشغول انتقاد از برگزاری بخش داخلی نمایشگاه در مصلا هستند. با این حال حداقل نتیجه این ماجرا، بار تبلیغی بسیار سنگین برای نمایشگاه امسال و اتحاد صنعت نشر بوده است.
با تمام این حرف‌ها، امسال هزار و 100 ناشر برای بخش داخلی نمایشگاه بیستم ثبت‌نام کرده‌اند. اما این رقم در مقایسه با سال گذشته نزدیک به 40درصد کاهش داشته است.
در دوره نوزدهم، هزار و 809 ناشر در نمایشگاه تهران حضور داشتند و آن‌طور که مهر گزارش کرده، این رقم در سال 1384 به بالاترین حد خود رسیده است: 1800 ناشر.
شاید تنها به این علت که مجری برگزاری بخش داخلی نمایشگاه در سال 84، اتحادیه و تعاونی ناشران تهران بوده‌اند.
اما سوی دیگر این ماجرا، حذف یارانه کاغذ که قرار است از سال آینده رخ دهد، تکاپوی دیگری رادر این عرصه ایجاد کرده است. این رخداد که تنها با انتشار خبرش، حول و ولای بسیاری را در فضای نشر کشور ایجاد کرد و منجر به نوسان قیمت زیادی شد، بدون شک تصمیم شجاعانه دیگری در وزارت فرهنگ است.
اما باز هم مخالفت فعالان این حوزه را به دنبال داشته است. آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در این باره به مهر می‌گوید: «پرداخت یارانه کاغذ همانند یارانه نان ضروری است و حذف آن در دولت کنونی، شوک سنگینی به حوزویان، مراکز دینی، فرهنگی و مطبوعات وارد کرده است.»
آیت‌الله مکارم در دیدار معاون فرهنگی وزیر ارشاد تأکید کرده است: «حذف یارانه کاغذ برای مؤسسات چاپ و نشر مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی درمجموع به حوزوی‌ها و مراکز دینی و مطبوعات شوک سنگینی وارد کرده است.»
ایشان اضافه می‌کند: «حذف یارانه کاغذ موجب می‌شود تا برخی افراد، دولت را به مخالفت با چاپ کتاب‌های مذهبی متهم کنند و اگر این مشکل برطرف نشود، اصل کلی گرانی که یک اتهام به دولت فعلی است، تأیید می‌شود.»
به هر روی، حالا در آستانه سال 1386، صرف وجود هیجان‌های خبرساز در حوزه آرام و مظلوم کتاب، شادی‌آور است. اما این‌که آیا حذف یارانه کاغذ و برگزاری دوپاره نمایشگاه کتاب، درمجموع به پویایی بیشتر چرخه چاپ و نشر یاری می‌رساند یا اوضاع را از آنچه که هست، وخیم‌تر می‌کند، پرسشی است که تنها باید پس از تعطیلات نوروز به آن اندیشید.
دست‌کم به این علت که روزهای نخست سال با خاطری آرام و آرزوی روزهای بهتر سپری شود. سالی که نکوست از بهارش پیداست.
