خانههای تاریخی نه در تهران که در تمامی کشور از وضعیت خوبی برخوردار نیستند. سازمان میراث فرهنگی تنها خانههای تاریخی واجد ارزش را شناسایی و به ثبت ملی می‌رساند، بدون آنکه وضعیت مالکان این خانه‌ها را درنظر بگیرد یا حمایت از مالکان خانههای تاریخی را به‌منظور نگهداری مناسب وظیفه خود بداند. اکنون در تهران و در برخی دیگر از شهرهای کشور نیز خانههای تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور به‌دلیل آنکه وضعیت مشخصی ندارند در حال فرسودگی و تخریب هستند.
سرگردانی مالکان خانههای تاریخی
مالکان چند بنای تاریخی همین چندی پیش به‌دلیل بی‌توجهی به بناهای خود از سوی سازمان میراث فرهنگی با مراجعه به دیوان عدالت اداری اقدام به خارج کردن خانه تاریخی خود از فهرست آثار ملی کردند و چاره کار را در فروش اثر یا تخریب آن دانستند. اگرچه این اقدام نیز همزمان با تخریب چند اثر تاریخی و واکنش دوستداران میراث فرهنگی متوقف شد ولی آنچه مالکان خانههای تاریخی بر آن تأکید می‌کنند ضرورت رسیدگی به وضعیت آنها از سوی سازمان‌های مسئول است. احمدرضا مینایی یکی از مالکان خانه تاریخی مینایی در تهران در همین رابطه به همشهری می‌گوید: سازمان میراث فرهنگی اگر واقعا برای میراث فرهنگی کشور ارزش قائل است این ملک را از ما بخرد.
مینایی ادامه می‌دهد: اگر این خانه از ثبت ملی خارج شود و به یک معمار واگذار شود تا آن‌را تخریب و بنای جدید ایجاد کند نفع مالی زیادی برای ما دارد. وی با اشاره به تلاش‌های پدرش به‌منظور حفظ خانه تاریخی مینایی و نگهداری آن افزود: پدرم زحمت زیادی برای این خانه تاریخی کشیده و حیف است که این خانه تخریب شود. احمدرضا مینایی همچنین درخصوص مشکلاتی که به‌عنوان یکی از مالکان خانههای تاریخی برای حفظ این خانه‌ها دارند می‌گوید: گرم کردن این خانه در زمستان به‌دلیل سقف‌های بسیار بلند و بزرگ بودن بنا بسیار دشوار و هزینه بر است و مشکلات زیادی نیز به‌دلیل ثبت شدن این خانه در فهرست میراث ملی کشور برای خانواده مینایی ایجاد شده است.
وی با درخواست از مسئولان سازمان میراث فرهنگی نسبت به تعیین تکلیف خانه تاریخی مینایی ادامه داد: این خانه یکی از نشانه‌های هویتی شهر تهران است و از مسئولان سازمان میراث فرهنگی یا شهرداری درخواست می‌کنیم با خرید این خانه از تخریب آن جلوگیری کنند. آنطور که مالک خانه تاریخی مینایی می‌گوید، هر بار که برای روشن شدن تکلیف خانه تاریخی مینایی به سازمان میراث فرهنگی مراجعه کرده‌اند پاسخ مناسبی از مسئولان این سازمان نگرفته‌اند. اومی گوید: به همین دلیل خانواده مینایی تصمیم به شکایت از سازمان میراث فرهنگی برای خارج کردن این خانه تاریخی از فهرست میراث فرهنگی کشور گرفته است. براساس آنچه احمدرضا مینایی می‌گوید، مسئولان پیشین سازمان میراث فرهنگی در چند سال گذشته تنها پیشنهادی که به مالکان این بنای تاریخی - واقع در یکی از کوچه‌های بالاتر از میدان منیریه - پیشنهاد داده‌اند این است که این خانه تاریخی را از ملک مسکونی به رستوران و تالار پذیرایی تغییر کاربری بدهند. احمدرضا مینایی می‌گوید: خانواده مینایی که تاکنون از این خانه تاریخی نگهداری کرده‌اند دیگر تحمل مشکلات را ندارند و از آنجا که این خانه تاریخی ملک شخصی است، خانواده خواستار انجام انحصار وراثت برای دستیابی به حقوق قانونی خود هستند و می‌خواهند حق خود را بگیرند.
معماری قاجاری -پهلوی در خانه مینایی
نصرالله حدادی، کارشناس تهران قدیم در ارتباط با ارزش تاریخی خانه مینایی می‌گوید: آنطور که مشخص است خانه مینایی در اواخر دوران قاجاریه و در فاصله سال‌های 1297تا 1300ساخته شده است. وی می‌افزاید: سیمرغ آجرکاری شده‌ای که بر ساختمان سردر این خانه وجود دارد در ایران سابقه نداشته و به شیوه آجرکاری‌های روسی است.
به گفته نصرالله حدادی، سبک معماری خانه تاریخی مینایی ایرانی نیست چون هشتی ندارد و در ردیف معماری درونگرای ایرانی قرار نمی‌گیرد ولی مختصات معماری ایرانی در آن رعایت شده است؛ مثلا پنجره‌های نورگیر بسیار بلند رو به آفتاب به همراه سقف بلند و پله‌هایی که نشان از وجود آب انبار دارد، در این خانه به چشم می‌خورد، درست مثل خانههای قدیمی تهران؛ از سوی دیگر همه اتاق‌های این خانه با درهای بسیار بزرگ به یکدیگر راه دارد. آنطور که نصرالله حدادی می‌گوید، خانه تاریخی مینایی مختصات یک معماری اروپایی- روسی را دارد. قرینه‌سازی چپ و راست نمای این خانه نیز زیباست.
تنها سیمرغ آجری شهر
نصرالله حدادی گفت: خانه مینایی در محله اشراف نشین تهران بوده و در اهمیت این خانه همین بس که با کاخ سبز که محل زندگی رضاخان بوده فاصله اندکی داشته و همسایگان آن نیز از اشراف و نخست‌وزیران دربار رضاخان بودند. به گفته وی، آن زمان که خانه مینایی ساخته شد کمتر کسی بود که بتواند پول زیادی تنها برای آجرکاری سیمرغ روی بنا بپردازد. تزیینات داخل این بنای تاریخی نیز برگرفته از قصرهای اعیان و اشراف در اروپا بوده و نوع گچبری‌ها نیز از نوع قالبی و به سبک معماری اروپایی است.
این محقق تاریخ تهران در اهمیت حفظ این بنای تاریخی واقع در منطقه11 تهران می‌گوید: این خانه فوق‌العاده است به شرط آنکه طعمه کلنگ نشود. بسیاری از بناهای تاریخی موجود در منطقه11مانند خانه جهانبانیان، خانه کامران میرزا و خانه معین‌السلطنه در این منطقه از بین رفته و اثر تاریخی به درد بخور در این منطقه کم شده است. حدادی می‌گوید: تکلیف خانههای تاریخی نه در تهران که در تمامی کشور یک‌بار برای همیشه باید مشخص شود و سازمان میراث فرهنگی نیز نباید مالکان خانههای تاریخی را مستأصل بگذارد. به گفته وی سازمان میراث فرهنگی نشان داده که کاری از دستش برنمی‌آید، بنابراین خواهش از شهرداری تهران این است که خانه مینایی را خریداری کرده و به‌عنوان یکی از مصادیق معماری عصر قاجار و پهلوی نگهداری کند.
