به گزارش همشهری، 9 نفر از نمایندگان تروییکای عدم تعهد، گروه ٧٧ از کشورهای کوبا، سودان، الجزایر، مصر ومالزی و رییس کمیته مشورتی پادمان‌های شورای حکام و نماینده دایمی اتحادیه عرب در شورای حکام و خبرنگاران رسانه‌های جهانی و داخلی از تاسیسات فرآوری اورانیم در 15 کیلومتری شهر اصفهان بازدید کرده و از نزدیک با کلیه فعالیت‌های این مرکز هسته‌ای آشنا شدند.
همچنین دکتر علی‌اصغر سلطانیه، نماینده دایم ایران در آژانس و دکتر محمد سعیدی‌اف معاون امور بین‌الملل سازمان انرژی اتمی نمایندگان تروییکای عدم تعهد و دیگر اعضای شورای حکام را همراهی کردند.
اگرچه تاسیسات فرآوری اورانیوم در اصفهان شامل دو راکتور آماده به کار، یکی راکتور «صفر قدرت» و دیگری «راکتوری مینیاتوری» است، به اضافه مجموعه آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و تاسیسات طرح ملی فرآوری اورانیوم (UCF)، طرح تولید فلز زیرکونیوم و طرح تولید میله‌های سوخت، اما در این برنامه خبرنگاران تنها از واحد 101 کارخانه UCF بازدید کردند.
آنگونه که در این سفر برای بازدیدکنندگان توضیح داده شد، پس از استخراج اورانیوم از معدن، با اسید آن را می‌شویند و محصول به‌دست‌آمده که «کیک زرد» نام دارد را به کارخانه UCF می‌آورند تا آن را برای غنی‌سازی آماده کنند.
در این کارخانه طی مراحلی کاملا شیمیایی، اکسید اورانیوم (U3O8) به هگزافلورید اورانیوم (UF6) تبدیل می‌شود. در کلیه این مراحل، غلظت اورانیوم کاملا طبیعی است و تابش رادیواکتیویته آن در حد تابش زمینه کیهانی است که به بدن آسیب نمی‌رساند.
سپس هگزافلورید اورانیوم را به نطنز می‌برند و در آن‌جا با عمل سانتریفیوژ آن را غنی می‌کنند. اورانیوم غنی‌شده را نیز به بخش دیگری از تاسیسات اصفهان می‌آورند و برای استفاده در رآکتور برای تولید انرژی آماده می‌کنند.
به گفته مسوولان سازمان انرژی اتمی، در سال ٧١ قراردادی بین چین و ایران به مبلغ ٣٠ میلیارد تومان بسته شد تا این کارخانه در مرکز اصفهان بنا شود که پس از ارایه نقشه‌های اولیه، از جانب چین به صورت یکطرفه در سال‌های ٧٥ و ٧٦ لغو شد و تلاش‌ها برای ادامه همکاری‌ها بی‌نتیجه ماند.
با این حال با تلاش متخصصان کشور در این پروژه، به موازات ساخت تجهیزاتی که گفته می‌شد هیچ کس نمی‌تواند آن‌ها را بسازد، رایزنی‌ها با چین نیز ادامه یافت و ٦٢ و نیم میلیون دلار نقدا از آن‌ها به دلیل قطع همکاری‌ها اخذ شد.
UCF چهارساله ساخته شد
کارخانه فرآوری اورانیوم اصفهان در مساحت 60 هکتار و 120 هزار متر مربع زیربنای مجموعه ساختمان‌ها 60 واحد تولید و 15 هزار دستگاه تجهیزات ساخته‌شده‌است.
پس از ساخت و نصب دستگاه‌ها در اوایل سال ٨٤، سیستم آزمایشی این تاسیسات راه‌اندازی شد و پس از تست کامل دستگاه‌ها، در حال حاضر کارخانه UCF ٧٠ درصد مراحل اجرایی تولیدات اورانیوم را انجام می‌دهد.
علیرغم تمامی محدودیت‌ها در مدتی کم‌تر از چهار سال این پروژه راه‌اندازی شده است. به گفته دکتر سلطانیه، سفیر ایران در آژانس انرژی اتمی، در این کارخانه 250 تن هگزافلورید اورانیوم آماده شده‌است.
البته هگزافلورید اورانیوم به هیچ وجه با غنی‌سازی ارتباطی ندارد و فرآیند غنی‌سازی به تاسیسات نطنز مربوط می‌شود که به گفته مقامات کشورمان هنوز هیچ برنامه‌ای برای راه‌اندازی این تاسیسات در دستور کار کشور نیست.
با این‌حال، بنا بر قوانین و قواعد آژانس، NPT و حتی پادمان، حقوق ایران در این زمینه کاملا محفوظ است و راه‌اندازی مجدد تاسیسات فرآوری اورانیوم در اصفهان، نه تنها هیچ خدشه‌ای را به بحث تعلیق داوطلبانه وارد نمی‌آورد که موجبات حرکت مجدد چرخ‌های توسعه کشورمان را فراهم خواهد آورد.
پیام صلح ایران به جهان
در ابتدای این بازدید، دکتر سلطانیه با ایراد سخنانی با بیان اینکه ایران مصمم است پیام صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را ارایه دهد، تصریح کرد: «ایران متعهد به تعهداتش طبق قوانین و مقررات NPT و آژانس تمام نظارت‌های خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران از جمله اصفهان را به طور مستمر انجام می‌دهد. این بازدید حداکثر شفافیتی است که یک کشور درباره فعالیت‌های هسته‌ای‌اش می‌تواند داشته باشد.»
پس از سخنرانی سلطانیه، سفرای کشورهای عضو شورای حکام و خبرنگاران از واحد 101 این مجموعه که برای تولید UF6 ساخته شده، بازدید کردند. پس از بازدید از واحدهای 101A و 101B سفرای کشورهای عضو شورای حکام با بازدید کامل بخش 101C رفتند، اما به بازدیدکنندگان اجازه داده‌نشد که از این بخش به‌طور کامل دیدن کنند و تنها به اجازه برای چند ثانیه عکس‌برداری از دوربین‌های کارگذاشته‌شده توسط آژانس کفایت شد. پس از پایان بازدید نیز جلسه پرسش‌وپاسخ آغاز شد.
یک نکته جالب در این جلسه، درخواست کریستین امان‌پور از سفیر کوبا بود تا قضاوتش را در مورد صلح‌آمیز بودن این فعالیت‌ها اعلام کند. اما وی تنها به ذکر این نکته کفایت کرد که: «ما متخصص این امور نیستیم و تنها آدم‌های سیاسی هستیم.»
تاکید بر نظارت آژانس
سلطانیه در جواب سوال خبرنگاری مبنی بر این که چرا با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی مبنی بر لغو اجرای پروتکل الحاقی، همچنان ایران به همکاری‌های اضافی با آژانس ادامه می‌دهد و این دوربین‌ها را جمع نمی‌کند و همکاری‌های داوطلبانه‌ای بیش از پروتکل الحاقی با آژانس انجام می‌دهد، توضیح داد: «این دوربین‌ها از زمانی نصب شده است که پروتکل الحاقی در حال اجرا بود. سیستم کارخانه UCF اصفهان یک مدار بسته است و ورودی و خروجی مشخصی دارد و از لحاظ حسابرسی نیازی به دوربین‌های آژانس ندارد؛ چرا که بازرسان در زمان مقرر، مواد هسته‌ای را حسابرسی و کنترل می‌کنند. این همکاری‌ها در چهارچوب توافقی است که ایران می‌خواهد براساس آن اعتماد سازی و همکاری شفاف را با آژانس داشته باشد.»
سلطانیه در پاسخ به این سؤال که هفته گذشته بازرسان آژانس قصد نصب دوربین‌هایی را در نطنز داشته‌اند، اما ایران این اجازه را نداده است، گفت: «ما به آژانس اعلام کردیم که تا پایان 2006، سه هزار سانتریفیوژ را نصب می‌کنیم؛ بازرسان آژانس دو روز پیش در ایران بودند و همچنین ناکارت، مسؤول ایران و منطقه آژانس، به ایران آمده و از نطنز بازدید کرده‌است که در بازگشت به وین از نحوه همکاری‌های ایران، بسیار خرسند بوده‌اند.»
نماینده دائم کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تاکید بر اینکه ایران نصب 3000 سانتریفیوژ تا پایان 2006 را به آژانس اعلام کرده است، گفت: «به لحاظ تکنیکی، بین نصب و ترم‌های دیگر کار، تفاوتهایی وجود دارد؛ در عین حال وقتی شروع به تزریق گاز کنیم، آژانس قاعدتا از مراحل کار و زمان آن مطلع خواهد بود. همه مراحل کار به آقای البرادعی گزارش داده می‌شود و زیر نظر بازرسان است. هر گرمی که از مواد هسته‌ای این مرکز استفاده شود، زیر نظر آژانس خواهد بود.»
ایران کره شمالی نیست
سلطانیه در پاسخ به سوال خبرنگاری که از وی پرسید، اگر به تاسیسات هسته‌ای ایران (اصفهان و نطنز)، حمله‌ای صورت گیرد، خطر انتشار مواد رادیواکتیویته چقدر خواهد بود؟ گفت: «در حال حاضر در این مرکز 250 تن UF6 تولید شده است؛ براساس قطعنامه‌ای که به ابتکار ایران در 1990 تصویب شد، هرگونه حمله به تاسیسات اتمی در حال کار و فعالیت نقض منشور ملل متحد و اساسنامه‌ی آژانس است و بلافاصله اقدام شورای امنیت علیه این اقدام را می‌پذیرد. نه تنها حمله به تاسیسات اتمی نقض قوانین بین‌المللی است، بلکه تهدید به حمله نیز خلاف قوانین بین‌المللی است.»
وی در پاسخ به سؤال خبرنگاری ژاپنی که از او پرسید آیا ایران راه کره شمالی را خواهد رفت و اینکه آیا بین ایران و کره شمالی، همکاری‌هایی در زمینه هسته‌یی وجود دارد، هرگونه همکاری را تکذیب کرد و گفت: «معتقدم فعالیت هر کشوری را باید در چهارچوب وضعیت خاص خودش ببینیم؛ ایران با کره شمالی قابل مقایسه نیست. بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، هرگونه سلاح هسته‌ای را برای کشور و یا کشورهای دیگر، محکوم کرده است.»
