سه‌شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۶:۲۳
۰ نفر

سعید مروتی: بیشتر فیلم‌هایی که در طول سال‌ ساخته می‌شوند در تهران و در مواردی در کلانشهرهای دیگر مانند اصفهان جلوی دوربین می‌روند. بنابراین شهری بودن باید ویژگی مشترک بیش از 90درصد تولیدات سینمای ایران باشد.

ماجرا هم مربوط به امروز نیست و تقریبا در همه ادوار چنین بوده است. اما اینکه خروجی قابل توجه این حجم انبوه تولیدات با تمرکز بر موضوع شهر و اخلاق شهروندی چیست؟باید گفت اغلب تولیدات سینمای ایران در این زمینه فاقد تعین و هویت مشخص‌اند. همان‌قدر که با تماشای فیلم‌های فارسی دهه 30 و 40 جز چند استثنا نمی‌توان به تصویری اسنادی از تهران آن دوران رسید، درباره تهران و شهروندان تهرانی دهه 80 هم باز با چند استثنا همین داستان صدق می‌کند. تهران امروز را با خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و تغییر مداوم مناسبات شهروندانش می‌شناسیم اما آیا چنین چیزی را می‌شود در تولیدات غالب سینمای ایران مشاهده کنیم؟ آیا جز این است که شهر برای بسیاری از فیلمسازان ما تنها یک لوکیشن است؟ در مورد همین فیلم‌هایی که الان روی پرده هستند جز یکی دو استثنا، آیا نمی‌شود محل رخ‌دادن داستان بقیه فیلم‌ها را از تهران به هر جای دیگری برد بی آنکه هیچ تغییر محسوس و مهمی رخ دهد؟

درست یا غلط اغلب فیلم‌های قابل اعتنای سینمای ایران که تصویر قابل استناد و باهویتی از شهر ارائه می‌دهند، نگاهی آسیب‌شناسانه و انتقادی به این موضوع دارند. فیلم‌هایی که سازندگان‌شان گاهی متهم به سیاه‌نمایی می‌شوند. اتفاقی که شاید ریشه در تولد سینمای جدی ایران در اواخر دهه40 داشته باشد. دوربین کاوشگر فیلمسازان منسوب به جریان موج نو بیشتر در کوچه پسکوچه های جنوب شهر به حرکت درمی‌آمد و امروز هم اگر بخواهیم از مدخل فیلم‌ها تصویر تهران دهه 50 را مشاهده کنیم چاره‌ای نیست جز اینکه سراغ آثار سینماگرانی چون امیر نادری، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، فریدون گله و ... برویم. این نگاه در سال‌‌های پس از انقلاب نیز در آثار سینماگران جدی امتداد یافت و نتیجه اینکه با وجود تغییر مناسبات شهری این نگاه خیلی دچار تحول نشد. از سوی دیگر همه آنچه درباره فیلمفارسی‌های دهه 40 و 50 صدق می‌کرد، درباره اغلب محصولات سینمای موسوم به بدنه امروز نیز صادق است.

در این فیلم‌ها نه مکان هویت دارد و نه اساسا رابطه کلانشهر و شهروندان را می‌توان در این قبیل آثار پیگیری کرد و جدی‌شان گرفت. می‌ماند کوشش مجدانه نسل تازه فیلمسازی که می‌کوشد با نگاهی معاصر سراغ شهر و شهروندان برود. کارگردان‌هایی که دوباره به همین خیابان‌ها می‌آیند و تلاش می‌کنند همپای نفس‌های خسته شهر پیش بروند. قابل اعتناترین تصویر شهر را باید در فیلم‌های این سینماگران مشاهده کرد و البته شاهد تاثیرپذیری‌شان از اسلاف‌شان نیز بود. تعدادشان شاید اندک باشد ولی همین گزارش اقلیت است که در تاریخ می‌ماند و ثبت می‌کند آنچه بر این شهر و شهروندانش در این سال‌ها گذشته و می‌گذرد.

کد خبر 135280

پر بیننده‌ترین اخبار سینما

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز