پنجشنبه ۲۳ آذر ۱۳۸۵ - ۰۶:۳۵
۰ نفر

فریبرز بیات: نحوه عملکرد رسانه‌ها در انعکاس اخبار و اطلاعات از جمله موضوعات مناقشه برانگیزی است که همواره اذهان بسیاری را به خود مشغول کرده است.

 سئوالی که  پیوسته مطرح می‌شود این است که میزان «واقع‌نمایی رسانه‌ها» چقدر است یا به تعبیر دیگر اخبار و اطلاعاتی که از سوی رسانه‌ طرح و برجسته می‌شود تا چه اندازه انعکاس دقیق و بی‌کم‌و کاستی از وقایع، حوادث و رویدادهای جامعه است.

در پاسخ به این سئوال برخی با خوشبینی بیشتر اخبار و تصاویر رسانه‌ها را بازتابی از رویدادهای جامعه می‌دانند. به همین دلیل نیز به راحتی تحت تأثیر قرار گرفته و پیام رسانه‌ها را بدون هر نوع نقد و نظری می‌پذیرند. اما گروهی دیگر همواره به درستی و واقع‌نمایی اخبار رسانه‌ها با دیده تردید می‌نگرند. در میان این گروه عده‌ای اخبار و تصاویر رسانه را ساخته و پرداخته ذهن خلاق و تخیلگر خبرنگاران می‌دانند.

گروهی دیگر اخبار رسانه‌ها را انعکاسی از علائق و منافع صاحبان و مدیران رسانه‌ها می‌دانند. برخی دیگر پیام‌های رسانه‌ای را براساس منافع شرکتهای تبلیغاتی تحلیل می‌کنند که با آگهی‌های خود منابع درآمدی رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند.

در برخی  کشورها  که رسانه‌های مستقل و غیردولتی کمتر وجود دارد کارشناسان اخبار و پیام‌های رسانه‌ای را بازتابی از دیدگاه نظام حاکم  و ابزاری برای بازتولید هنجارها و ارزشهای دولت  می‌دانند.

در این میان عدم تنوع و تکثر رسانه‌ها، فقدان امکان دسترسی و فرصت بررسی و مطالعه نیز اهرم‌های بیشتری را در اختیار نظام‌های غیردمکراتیک برای کنترل اذهان با دروازه‌بانی و کنترل اخبار رسانه‌ها قرار می‌دهد. اما عصر ارتباطات و اطلاعات در عین حال که بسیاری از کلیشه‌های سنتی در مورد رسانه و کنترل اخبار و اطلاعات را دگرگون و بی‌اثر کرده، اهرم‌های جدید و پیچیده ای برای  کنترل و مدیریت افکار را نیز رقم زده است.

 در عصر جدید رسانه‌ها و نیز اطلاعات اتمیزه  شده‌اند، تا جایی که برخی اطلاق پسوند «جمعی» را به رسانه‌ها ی  دیگر چندان هم با معنا نمی‌دانند. از سوی دیگر انبوه اطلاعات و اخبار متراکم و متنوع قدرت تحلیل و تفسیر افراد را کاهش داده است. در واقع رسانه‌های شخصی و اطلاعات انبوه به منزله نوعی نظام کنترل افکار عمل می‌کنند.

 از یک سو با کاهش قدرت تحلیل و انسجام فکری، توان ارزشیابی موقعیت‌های اجتماعی را از فرد سلب می‌کنند و از سوی دیگر با شخصی و خصوصی کردن رسانه از امکان شکل‌گیری افکار عمومی در مورد موضوعات و مسائل اجتماعی جلوگیری به‌عمل می‌آورند.

در چنین شرایطی و برای حفاظت از جامعه در مقابل قدرت‌رسانه‌ها تجهیز افراد به مهارت و سواد رسانه‌ای بیش از پیش ضروری است. سواد رسانه‌ای به شهروندان امکان می‌دهد، در مقابل قدرت رسانه ها به دیدگاه‌ها و ابزارهای نقد مجهز شوند.

کد خبر 10946

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز