دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۳۸۵ - - ۳۹۶۱
در صورت توليد به جاي واردات
چادر مشكي قواره اي چهارهزار تومان مي شود
004578.jpg
عكس: محمد رضا شاهرخي نژاد
آذر جزايري
مي گويند كه توجيه اقتصادي ندارد. اگر ندارد پس مصرف سالانه بيش از 30ميليون متر مربع پارچه چادر مشكي كه ايران را به بزرگ ترين مصرف كننده جهان تبديل كرده است، يعني چه؟
اكثريت زنان و دختران ايراني از چادر به عنوان پوشش روزمره خود استفاده مي كنند. هر خانواده ايراني كه يك بانو حضور داشته باشد صددرصد يك چادر نيز يافت مي شود.
با تمام اين احوال، بانوان ايراني بايد به انتظار پهلوگيري كشتي هاي كر ه اي و ژاپني باشند تا آنها چادر را براي حفظ حجاب شان وارد كنند.
طي 10 سال گذشته بيش از 300 ميليون دلار صرف واردات پارچه چادر مشكي براي حفظ حجاب زنان ايراني شده است. با اين ميزان پول، امكان راه اندازي 10كارخانه براي توليد پارچه مشكي در كشور وجود دارد؛ آن هم با بالاترين كيفيت و مرغوبيت! ضمن اينكه امكان ايجاد چندين هزار فرصت شغلي به طور مستقيم و غيرمستقيم به  وجود مي آيد. سالانه بيش از 200 مورد اقدام براي واردات اين كالا در گمركات ايران به ثبت رسيده است. در سال 77 حدود 15ميليون و 700هزار دلار، در سال 75 بيش از 54 ميليون دلار و در سال 83 بيش از 40 ميليون دلار براي واردات پارچه چادر مشكي هزينه شده است.
نكته قابل توجه آن است كه در فرهنگ و رسوم كشورهاي واردكننده چادر به ايران، اين محصول هيچ جايي ندارد اما در اقتصاد آنها نقش بسيار تأثير گذاري دارد. آنوقت ما مي گوييم چرا پيشرفت نمي كنيم. جالب اينكه عمده اين واردات از طريق دبي و ديگر شيخ نشينان خليج فارس انجام مي شود. تنها در سال گذشته امارات حدود هشت ميليارد دلار كالا به ايران صادر كرده است؛ كالاهايي كه امارات در توليد آنها كمترين دخالت را داشته است. آنها ترجيح مي دهند نقش انبار كالا را براي كشورهايي مانند ايران بازي كنند. چادر هم يكي از اين كالاهاست؛محصولي كه جزو مهم ترين محصولات سبد خانواده ها به شمار مي رود، به دليل نبود تكنولوژي لازم يا نداشتن توجيه اقتصادي براي توليد آن در كشور، به واردات مبادرت مي ورزيم كه جدا از بحث هدررفتن سرمايه داخلي، باعث تقويت اشتغال زايي در كشورهاي ديگر مي شويم، در صورتي كه بيش از هر جاي ديگر، ايران با توجه به نرخ بيكاري در كشور (8/10) به اين اشتغال زايي نياز دارد.
۳ هزار كجا، 80 هزار تومان كجا
بسياري بر اين باورند كه سودآوري واردات پارچه چادر مشكي به قدري زياد است كه مي توانند هر نوع وسوسه اي را كه بخواهد بازار را با چالش روبه رو كند، به راحتي آرام كنند.
در حال حاضر پارچه چادر مشكي توليد كشورهاي ژاپن، كره جنوبي و تايلند و اندونزي در بازار ايران به ترتيب بالاترين كيفيت و قيمت را دارند؛ با قيمت هايي از هشت تا 60 هزار تومان.
اين در حالي است كه حداكثر قيمت توليدي اين پارچه ها در كشورهاي توليدكننده سه دلار است.
از هر يك كيلو و 20گرم نخ نايلوني بسيار ظريف مخصوص توليد پارچه چادر مشكي، حدود 9 متر پارچه چادري مرغوب توليد مي شود؛ يعني حدود دو قواره. قيمت اين نخ در بازارهاي جهاني حداكثر يك دلار و 60 سنت گزارش شده است. اين در حالي است كه همين پارچه چادري در بازارهاي تهران و شهرهاي ديگر كشور بين 40 تا 60هزار تومان به فروش مي رسد.
سودآوري واردات، گره مشكلات
طي 10 سال گذشته بيش از 300 ميليون دلار صرف واردات پارچه چادر مشكي به ايران شده است. با اين ميزان پول، امكان راه اندازي 10 كارخانه براي توليد اين پارچه در كشور وجود دارد؛ آن هم با بالاترين كيفيت و مرغوبيت. ضمن اينكه مي توانست امكان ايجاد چندين هزار فرصت شغلي به طور مستقيم و غيرمستقيم به وجود آيد.
در تمام سال هاي گذشته، سودآوري بالاي اين كالا خيلي ها را به سوي بازار آن جلب كرده است.
از كارخانه توليد لاستيك و شركت سرمايه گذاري گرفته تا اشخاص حقيقي و حقوقي، همه وارد اين تجارت پرسود شده اند. سالانه بيش از 200 مورد اقدام براي واردات اين كالا در گمركات ايران به ثبت رسيده است. در سال 77 حدود 15 ميليون و 700هزار دلار، در سال 75 بيش از 54 ميليون دلار و در سال 83 بيش از 40 ميليون دلار براي واردات پارچه چادر مشكي هزينه شده است. جالب اين كه عمده اين واردات از طريق دبي و ديگر شيخ نشينان خليج فارس انجام شده است.
جلوگيري از خروج ارز
در اين بين چندي پيش نمايندگان مجلس نيز با دادن تذكري به مسئولان مرتبط، خواستار جلوگيري از خروج ارز براي واردات چادر مشكي شدند.
نديمي- مخبر كميسيون اقتصادي مجلس- در اين زمينه گفت: وزير صنايع با سياست گذاري مناسب براي توليد كالاهاي مورد نياز كشور در داخل، از خروج ارز براي واردات چادر مشكي و ديگر منسوجات وارداتي جلوگيري كند.
نبود تكنولوژي و توجيه اقتصادي
پيچيدگي تكنولوژي ساخت و نبود توجيه اقتصادي، دو عامل مهم عنوان شده براي توليدنشدن پارچه چادر مشكي در ايران است.
تهيه رنگ و الياف چادر مشكي نيازمند دانش فني خاصي است كه در صورت شروع به توليد، بايد وارد كشور شود. مهندس گلنار نصراللهي با اشاره به واردات چادر مشكي تصريح كرد: قيمت اين كالا در كشورهاي ديگر بسيار پايين بوده و واردات آن براي تجار بسيار مقرون به صرفه است.
مهندس گلنار نصراللهي- مدير كل دفتر صنايع نساجي وزارت صنايع و معادن- با اشاره به برگزاري جلساتي بين توليد كنندگان صنعت نساجي و مسئولان وزارت صنايع در مورد توليد چادر مشكي در ايران و حل كردن مشكلات موجود در اين بخش گفت: در حال حاضر دو واحد توليد چادر مشكي در كشور فعال هستند كه توليدشان از سطح كيفي متوسطي برخوردار است. ما منتظريم طرح ها و نظرات توليد كنندگان ارائه شود تا پس از آن به افزايش توليد اين محصول در كشور اقدام كنيم.
حمايت دولت و سرمايه گذاري
مي گويند كه بخش خصوصي از سرمايه گذاري در اين بخش استقبال نمي كند و منصرف شدن ژاپني ها براي سرمايه گذاري در زمينه توليد چادر در ايران نيز نشان از به بن بست رسيدن اين آرزوست.
اما رئيس اتحاديه بنكداران پارچه تهران معتقد است:  از آنجا كه در شرايط فعلي، توليد چادر مشكي در داخل كشور توجيه اقتصادي ندارد و كشورمان نيز به شدت به اين محصول نيازمند است، بنابراين ضروري است كه با حمايت دولت، توليد چادر مشكي آغاز شود.
رئيس اتحاديه بنكداران پارچه تهران در اين  باره ضمن بيان اينكه اولين كار لازم براي توليد چادر مشكي در كشور حمايت از صنعت داخلي است، يادآور شد: مشكل اقتصادي كشور اين است كه همچنان كالاهايي كه قادر به توليد آنها هستيم را از خارج وارد مي كنيم.
وي كه عقيده دارد براي حمايت از صنعت داخلي بايد واردات را به طور منطقي و به تدريج محدود كرد، با انتقاد از اينكه چرا چادر مشكي بايد از كشورهاي ديگر همچون كره جنوبي و ژاپن وارد شود، مي افزايد: اگر فرض كنيم 35ميليون نفر از افراد جامعه را خانم ها تشكيل بدهند و اگر 20ميليون نفر آنها چادري باشند و هر سال از دو چادر استفاده كنند (براي هر فرد سالي 20متر چادر مشكي)، سالانه حدود 400 ميليون متر پارچه چادري مورد نياز است. بنابراين در صورتي كه دولت سياستگذاري مربوط به واردات را منضبط كند، توليد اين كالا در داخل به نفع اقتصاد كشور خواهد بود.
ناگفته نماند كه اهرم كنترلي افزايش دادن تعرفه واردات پارچه چادر مشكي نيز تأثير مستقيمي در كاهش واردات و حمايت از توليدات داخلي خواهد داشت. در اين زمينه شنيده مي شود كه وزارت صنايع پيشنهاد افزايش مقطعي تعرفه واردات اين محصول را با وزارت بازرگاني مطرح كرده اما هنوز هيچ نتيجه اي به دست نيامده است. با توجه به آنچه كه گفته شد، عوامل مختلفي در واردات بي رويه چادر مشكي به كشور نقش دارند كه در صورت تبيين استراتژي مناسب مي توان زمينه بي نيازي كشور از واردات اين محصول را فراهم كرد.
سرمايه گذاران بخش خصوصي
سرمايه گذاران بر اين باورند كه احداث يك كارخانه جديد توليد پارچه چادر مشكي با ظرفيت 10ميليون متر نيازمند سرمايه گذاري 30 ميليون دلاري است و براي تهيه اين ميزان سرمايه به دريافت تسهيلاتي از حساب ذخيره ارزي نياز است. وزارت صنايع و معادن، آمادگي دولت براي تخصيص اين ارز را اعلام كرده است اما برداشت از اين حساب توسط بخش خصوصي با توجه به وضعيت و شرايط حاكم، كار تقريباً سختي است. شناوربودن ارز تخصيصي به صنايع و بازپرداخت بالاي وام دريافتي از محل حساب ذخيره ارزي، عوامل كاهش تمايل بخش خصوصي به توليد است. از سوي ديگر بخش خصوصي بايد ماشين آلاتي را انتخاب كند كه در صورت ايجاد معضل بتواند با استفاده از تجهيزات، محصول ديگري را توليد كند. اين موضوع نيز يكي از مشكلات پيش روي اين بخش است.
قواره اي چهارهزار تومان
بصيري دبير انجمن نساجي نيز با بيان اينكه در صورت توليد پارچه چادر مشكي در كشور، قيمت تمام شده اين محصول به يك دهم قيمت پارچه وارداتي كاهش خواهد يافت، مي افزايد: رنگرزي پارچه چادر مشكي، يكي از مشكلات اصلي و موانع توليد اين محصول در كشور است. اين بخش نيازمند انجام بررسي هاي فني خاصي است. در حال حاضر برخي كارخانه هاي نساجي در كشور وجود دارند كه با ايجاد تغييراتي در نوع ماشين آلات آنها امكان توليد پارچه چادر مشكي در كشور فراهم خواهد شد. بصيري ايجاد كارخانه هاي جديد توليد پارچه چادر مشكي در كشور و تأمين نياز داخل را نيازمند سرمايه گذاري 40 تا 50 ميليون دلاري دانسته و مي گويد: اين در حالي است كه تغيير ماشين آلات كارخانه هاي موجود فقط با اختصاص بيش از يك ميليون دلار امكان پذير است. ضمن اينكه هم اكنون تكنولوژي توليد پارچه چادر مشكي در اختيار كشورهاي كره جنوبي و ژاپن است. با خريد اين تكنولوژي، امكان توليد اين محصول در ايران فراهم خواهد شد.
وي با بيان اينكه در گذشته كارخانه هاي دولتي حجاب كردستان ، حجاب يزد و كارخانه خصوصي ابهر براي توليد چادر مشكي ايجاد شده اند، ادامه مي دهد: در حال حاضر هر قواره شش متري چادر مشكي بين 30 تا 50 هزارتومان در كشور به فروش مي رسد، در حالي كه قيمت تمام شده اين محصول بسيار پايين تر است.
با توليد انبوه چادر مشكي در كشور، قيمت تمام شده هر قواره به حدود چهار هزار تومان خواهد رسيد. اين در حالي است كه كارخانه هايي كه در گذشته براي توليد پارچه چادر مشكي احداث شده است، پارچه هاي رنگي پلي استر توليد و پس از چاپ مارك چيني، محصولات خود را به بازار ايران عرضه مي كنند!

شترمرغ ها در بازار
هنگامه عليقلي- ديدبان حيوانات، ۲۵۰ سانتي متر قد و 30 تا 50 كيلوگرم گوشت خالص دارد. شترمرغ به طبقه پرندگان تعلق دارد ولي به دليل نداشتن ستيغ استخوان سينه قادر به پرواز نيست اما پاهاي قوي اين حيوان او را قادر كرده است با سرعت 60 كيلومتر در ساعت به مدت 10 دقيقه بدود. اين حيوان وقتي احساس خطر مي كند، از جلو لگدهاي خطرناكي مي زند.
شترمرغ طي يك سال 70 عدد تخم مي گذارد. در صورتي كه پس از دو هفته، اثري از نطفه در تخم شترمرغ رؤيت نشود محتويات درون تخم  مي تواند نياز خوراكي 10 نفر را تأمين كرده و يا براي مصرف به واحدهاي توليد شيريني و قنادي فروخته شود.
هرچند عمر اقتصادي ديدبان حيوانات 20 سال است، اما به طور معمول اين حيوان نزديك به 70 سال عمر خواهد كرد. بهترين و با كيفيت ترين چرم اين دام كه از گرانترين اجزاء و اعضاي شترمرغ محسوب مي شود نيز در سن 10 تا 14 ماهگي اين حيوان قابل استحصال است.
پانزده سال قبل، اولين شترمرغ هاي هلندي وارد ايران شدند.
پانزده سال پس از ورود اولين شترمرغ ها به كشور، با وجود آن كه وزارت جهاد كشاورزي حمايت زيادي به نسبت ساير دام ها از شترمرغ به عمل نمي آورد، اما پرورش دهندگان اين دام از ابتدا قصد داشتند با توسعه پرورش اين دام، گوشت آن را براي مصرف در بازار داخلي آماده كنند.
مصرف انبوه گوشت شترمرغ در كشورهاي اروپايي و ايالات متحده آمريكا از سال ها قبل رواج دارد اما در حال حاضر كشورهاي اروپايي به دليل شرايط جوي نامساعد براي پرورش اين دام با افت توليد مواجه شده اند. از اين رو برخي از كشورهاي اروپايي از جمله هلند و بلژيك تمايل دارند در زمينه توسعه و تقويت پرورش اين دام در ايران سرمايه گذاري كنند؛ هرچند در ميان كشورهاي مسلمان نيز، كشورهاي حوزه خليج فارس به ويژه شيخ نشينان طي دو سال اخير نسبت به مصرف گوشت اين دام اظهار تمايل كرده اند.
به نظر مي رسد در صورتي كه بازار داخل براي مصرف گوشت شترمرغ آماده نشود كشورهاي حوزه خليج فارس بتوانند بيشترين ظرفيت توليد گوشت را به خود جذب كنند؛ هرچند گوشت شترمرغ بسيار گران تر از اروپا و آمريكا به شيخ نشينان فروخته مي شود.
درحال حاضر قيمت هر كيلو گوشت شترمرغ در اروپا بين 12 تا 15 يورو و در كانادا و ساير كشورهاي قاره آمريكا نيز 25 دلار عرضه مي شود، اما قرار است چهار تن از گوشت اين دام با قيمت هر كيلو 10 هزار تومان از ارديبهشت ماه در فروشگاه هاي مختلف شهر عرضه شود. نيامنش رئيس هيأت مديره تعاوني پرورش دهندگان شترمرغ با توجه به شرايط اقليمي مناسب كشور و نيز هزينه  هاي به نسبت پايين پرورش اين دام، در مورد تنوع گوشت هاي مصرفي موجود در كشور مي گويد: ميزان خوراك ساير دام ها به مراتب بيشتر از اين دام است، به طور مثال هر رأس گاو، روزانه پنج كيلوگرم علوفه مصرف مي كند در حالي كه شترمرغ روزانه 2 كيلوگرم علوفه مصرف مي كند كه مي توان همراه با علوفه از كنسانتره ها نيز به آن داد.
اين پرورش دهنده شترمرغ تنوع گوشتي موجود در كشور را بسيار كم مي داند. نيامنش در نظر دارد لاما را نيز وارد كشور كند اما به نظر مي رسد ذائقه جامعه ايراني هنوز براي پذيرش طعم گوشت جديد آماده نباشد، از سويي ديگر هزينه بالاي توليد و پرورش دام در كشور و قيمت بالاي محصول نهايي نيز به عنوان يكي از عوامل تجملي ماندن برخي از اقلام مصرفي محسوب مي شود.
به بياني ديگر شايد اقشار و طبقه خاصي اساساً به پرداخت 10 هزار تومان بابت خريد و مصرف گوشتي كه تاكنون طعم آن را تست نكرده اند، تمايلي نداشته باشند.
هرچند گوشت شترمرغ قرار است بسيار ارزان تر از كشورهاي عربي و اروپايي بين مردم ايران عرضه شود اما به نظر مي رسد بدون حمايت وزارت جهاد كشاورزي از توليدكنندگان و بدون نگرش كلان نسبت به ايجاد تنوع در خوراكي هاي گوشتي، توزيع گوشت شترمرغ در كشور به مصرف انبوه و دسترسي كليه اقشار به ويژه اقشار متوسط و كم درآمد جامعه كه بيشتر دچار ناراحتي هاي قلبي عروقي مي شوند، منجر نشود.
بي ترديد راه پانزده ساله پرورش اين دام در كشور كه در حال حاضر به تأسيس 130مزرعه پرورش شترمرغ منتهي شده به سختي پيموده شده است.
به نظر مي رسد بازاريابي و بازارداري در منطقه، مانع حضور جدي تر چيني ها در عربستان و امارات براي فروش فرآورده هاي گوشتي شترمرغ خواهد شد.
از سوي ديگر محققان دامپروري مي توانند ذائقه جامعه ايراني را با يافتن حيوانات حلال گوشت ديگر تغيير دهند تا ضمن ايجاد تنوع فرآورده هاي گوشتي، از منابع متعدد براي تأمين گوشت مورد نياز كشور بهره مند شود.
هرچند روند سرمايه گذاري براي پرورش اين دام و ايجاد اشتغال رو به افزايش است اما متأسفانه ميزان آگاهي سطوح مختلف نسبت به توليد، مصرف، بازاريابي، صنايع جانبي و ساير موارد اين دام بسيار پايين است.
در اين بين مي توان با بهبود وضعيت توليد و تشويق سرمايه گذاران، تدبيري اتخاذ كرد تا زمينه توليد و پرورش ساير دام هاي حلال گوشت از جمله لاما (حيواني مابين آهو و شتر)  نيز در كشور ايجاد شود.

بازار
بازار دستگاه هاي توليد كننده PET
حميده عبداللهي - حدود 10 سال پيش ايران شروع به وارد كردن ماشين آلات توليد ظروف PET (ظروف پلاستيكي نوشابه و آب معدني) كرد.
شركت ASB ژاپن اولين صادركننده اين نوع ماشين آلات به ايران بود. در همين زمينه كانادا نيز اقدام به صادر كردن ماشين آلاتPET به ايران كرد.
در سالهاي اخير كشور چين نيز به جمع صادركنندگان ماشين آلات PET به ايران اضافه شد و به علت پايين بودن قيمت، فضاي بيشتري به خود اختصاص داد. اين در حالي است كه ماشين آلات PET چيني، ژاپني و كانادايي جزء آن دسته از انواع اين دستگاه  ها هستند كه به طور كامل در ساخت ظروف نوشابه به كار گرفته مي شوند، اما اين دستگاه ها به خاطر قيمت بالايي كه به خود اختصاص دادند كمتر در بازار مشاهده شدند. حدود 80 دستگاه از ماشين آلات PET موجود در بازار ايران، ژاپني و حدود 40 دستگاه آن نيز كانادايي است. اين در حالي است كه ماشين آلات چيني تك مرحله اي با وجود داشتن كيفيت پايين قطعات، جايگاه ويژه اي را در بازار به خود اختصاص داده اند.
سهم ايران از ساخت اين نوع ماشين آلات بسيار پايين است و تنها به وارد كردن آنان مي انديشد. اگر هم اقدامي براي ساخت صورت گيرد به ساخت ماشين آ لات ساده و قديمي بسنده مي شود كه نمي تواند موقعيت خاصي را براي ايران به وجود آورد.
از سوي ديگر ساخت اين دستگاه ها نمي تواند براي سازندگان به صرفه و اقتصادي باشد؛ هيچ گونه حمايت مالي هم از سوي دولت انجام نمي شود بنابراين كارخانه ها ترجيح مي دهند فقط به وارد كردن بپردازند.
از سوي ديگر نبود نيروي فني و متخصص براي ساخت ماشين آلات، كشور را وابسته به نيروي متخصص و فني خارجي كرده است.
ساخت قطعات اين دستگاه ها بيشترين سود را به كمپاني سازنده مي رساند و به لحاظ اقتصادي باصرفه تر است. اين موضوع، معضلي است كه در ايران به آن توجهي نمي شود.
اندوه خزر
حميدرضا صابري- باورش كمي سخت است يا شايد حتي بتوان گفت:  باوركردني نيست؛ بزرگترين درياچه جهان كه عهدي 200 ميليون ساله با ماهيان خاوياري، اين ميهمانان ارزشمند عرصه دريا بسته است، در صورتي كه صيد بي رويه تاس ماهيان در آن ادامه يابد تا پنج سال ديگر با اين  گونه منحصر به فرد خداحافظي خواهد كرد. پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و تبديل شدن دو كشور ساحلي به پنج كشور، رقابت بر سر استحصال و فروش خاويار خزر به گونه اي بي رحمانه آغاز شد و پس از آن به دليل تسلط نداشتن مناسب جمهوري هاي تازه استقلال يافته در اداره كشور، طي كمتر از چند دهه هجوم صيادان دولتي و غيردولتي به اعماق خزر باعث شد ماهيان خاوياري در ميان ناباوري افكار عمومي در آستانه انقراض قرار گيرند.
شرمساري بشر از وقوع اين رخداد زماني بيشتر مي شود كه بدانيم ماهيان خاوياري در مدت 200ميليون سال از بسياري رخدادها كه باعث انقراض نسل جانداران گوناگوني شده جان سالم به در برده اند.
در گيرودار موضوع حياتي ماهيان خاوياري، كشورهاي ساحلي خزر هنوز بر سر امضاي تفاهم نامه هايي كه منافع همه كشورها را تأمين كند، به تفاهم نرسيده اند. ظاهراً آنها بي تفاوت نسبت به آلودگي خزر- اين گنجينه ارزشمند زيستي- تنها به استحصال بي رويه از اين سفره گسترده مي انديشند. براي آنان شايد به دست آوردن سودي مقطعي براي گذراندن بخشي از تاريخ كشورشان كفايت مي كند.دير يا زود كشورهاي ساحلي خزر بر سر نحوه استحصال منابع گوناگون اين دريا به توافق خواهند رسيد. اما اميدواريم شادي اين تفاهم با اندوه مرگ گونه هاي ارزشمند خزر همزمان نباشد!

دخل و خرج
آرمانشهر
شهر تماشا
گزارش
جهانشهر
نمايشگاه
سلامت
شهر آرا
|  آرمانشهر  |  شهر تماشا  |  گزارش  |  جهانشهر  |  دخل و خرج  |  نمايشگاه  |  سلامت  |  شهر آرا  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |