محمد جمال رهنمايي
برق خيره كننده و سحرآميز جواهرات در زير نورهاي هدايت شده فروشگاههاي شيك جواهر فروشي مترصد است تا نگاه مشتاق عاشقان زيبايي را شكار كند. شكاري كه صيد و صياد هر دو از موهبت آن برخوردارند.
جواهرات و زيورآلات به خصوص اگر اصل و گران قيمت باشند، مطلوب تقريبا تمامي خانم ها است. راستي هيچ مي دانيد چرا اينقدر اين سنگ ها زيبا و پرجاذبه اند؟ مي دانيد چرا ما براي خريدن آنها اينقدر پول مي پردازيم. و چطور بايد آنها را بشناسيم و از آنها نگه داري كنيم؟ مي دانيد چقدر بايد براي آنها پول بپردازيد كه مغبون نشويد؟
تجارت سنگهاي قيمتي، يكي از تجارتهاي پر سود جهاني به شمار مي رود كه دستمايه آن محصولاتي طبيعي است كه به لطف هنر بشر تبديل به كالاهايي بي بديل براي سرمايه گذاري و بهره برداري مي شوند. انواع سنگهاي قيمتي كه از معادن عميق استخراج مي شود، پس از برش خوردن و نشستن روي پايه هاي طراحي شده و يا به صورت خام به سرمايه اي تبديل مي شوند كه هزاران سال عمر دارند.
سنگهاي قيمتي به دليل استحكام فوق العاده، زيبايي، كميابي و منحصر به فرد بودن از ارزش ذاتي برخوردارند. كه اين ارزش ذاتي چون با پول يعني كالايي كه مدام در حال نوسان است سنجيده مي شود، بنابراين همواره در حال افزايش است.
سنگهاي قيمتي نظير الماس، مرواريد، ياقوت، فيروزه، و عقيق در طول هزاران سال تحت تأثير فشار بسيار بالا و دماي زياد در عمق زمين ساخته شده اند. شرايطي كه براي فراهم آوردن آنها بايد هزاران سال ديگر صبر كرد و از آنجا كه ما هزاران سال بعد نيستيم و صبر آن را هم نداريم، همين امروز با پرداختن پولهاي بيشتري آن ها را تصاحب مي كنيم.
البته به مدد تكنولوژي امروزه سنگهاي بدل كه در شرايط مصنوعي ساخته مي شوند نيز وجود دارند كه بهاي بسيار نازلتري دارند. اين جواهرات مصنوعي به نام (اتمي) شناخته مي شوند كه ارزش بهترين نوع آنها هم حدود يك صدم قيمت جواهرات اصلي است و بخش مهمي از توليدات انبوه جواهرات در بازار كشور ما نيز از همين نوع جواهرات بدلي استفاده مي كنند.
نكته جالب توجه ديگر در اين زمينه اين است كه تقريبا تمامي تجارت سنگهاي قيمتي اعم از اصل و بدل در ايران بصورت قاچاق انجام مي شود و بجز فيروزه و عقيق كه در بخشهايي از كشور خودمان يافت مي شود، تمامي تجارت اين سنگها در بازار سياه و زيرزميني صورت مي گيرد.
اين در حاليست كه در كشورهايي مانند ايتاليا، هندوستان، آفريقاي جنوبي، استراليا و آمريكا كه از مراكز توليد و تراش سنگهاي قيمتي هستند، اين تجارت بصورت كاملا آزاد و شفاف در حال انجام است. از آنجا كه گمرك كشور ما اين سنگها را جزء كالاهاي لوكس دسته بندي كرده، از ورود آنها ممانعت بعمل مي آورد. اين در حاليست كه وارد كردن سنگهاي قيمتي كه برخلاف مواد مصرفي وارداتي ديگر براي مدتهاي طولاني ارزش افزوده دارند، كمك به حفظ ثروت ملي و ملت محسوب مي شود و اصولا يكي از راههاي حفظ ثروت نزد كشورها و خانواده هاي ثروتمند، تبديل پول به اينگونه كالاها كه ارزش ذاتي دارند، مي باشد.
الماس اصلي ترين و مشهورترين سنگ گرانبهايي است كه امروزه وجود دارد و گرانقيمت ترين جواهر موجود است و درجه خلوص و عيار آن براساس وزنش محاسبه مي گردد كه واحد محاسبه آن قيراط است. بنابراين هر چه الماس بزرگتر باشد، ارزش آن بيشتر است. اگرچه سنگهاي كوچك الماس نيز با واحد قيراط شمارش مي شوند. براي مثال يك قطعه الماس يكصد قيراطي دهها برابر يكصد قطعه الماس كه هر كدام يك قيراط وزن دارند و مجموعا 100 قيراط هستند، ارزش دارند.
كيفيت الماس به سه ويژگي بستگي دارد: 1- نوع تراش 2- وضوح و نداشتن رگه هاي ناخالصي 3- رنگ كه هر چه سفيدتر و درخشانتر باشد، بهتر است. شما حتماً نام برليان را شنيده ايد. اما بهتر است بدانيد كه برليان نام نوعي برش است كه بر الماس مي زنند. يعني برليان نام نوعي برش است و همان الماس.
راه تشخيص الماس اصل از بدل دميدن بخار دهان روي سنگ است كه بخار به سرعت از روي الماس اصل محو مي شود.
نوع ديگر سنگهاي قيمتي ياقوت است كه به رنگهاي قرمز، سبز و آبي يافت مي شود و اين سنگها نسبت به الماس از ارزش به مراتب كمتري برخوردارند.
يكي ديگر از سنگهاي قيمتي مرواريد است كه هم بصورت طبيعي وجود دارد و هم آنها را در داخل صدف كشت مي دهند. مرواريد هر چه درشتتر و دايره  وارتر باشد، گرانبهاتر است.
فيروزه كه جزء سنگهاي قيمتي جهان به شمار مي رود از جمله جواهراتي است كه در كشور ما نيز وجود دارد و ما همانند بسياري ديگر از داشته هاي خود، براي آن خاصيتهاي ديگري نيز در شمار آورده ايم كه از جمله آنها مي توان بر سنگ مقدس و طلسم خوشبختي اشاره كرد. اين سنگ قديمي از مشرق به مغرب راه يافته است و حتي اعتقادات در زمينه اين سنگ قيمتي به همراه خود آن به مغرب زمين رفته است. اروپائيان از حلقه هاي فيروزه به نام هديه فراموش ناشدني ياد مي كنند. فيروزه در رنگهاي سبز و آبي و طيفي از تركيب اين دو رنگ وجود دارد كه فيروزه رنگ آبي آسماني روشن، مرغوبترين نوع فيروزه به شمار مي رود.
بد نيست اين را هم بدانيد كه 60 درصد توليد جواهر دنيا از نظر ارزش و 80 درصد از نظر قيمت نيز در هندوستان صورت مي گيرد و حدود يك و نيم ميليون نفر فقط در بخش توليد آن مشغول به كار هستند.
بعد از اين توضيحات درباره اصل جواهر بهتر است اين را هم بدانيد كه در كشور ما محاسبه قيمت جواهرات و جواهراتي به همراه پايه هاي زرين (طلايي) و سيمين (نقره اي) به چه روشي صورت مي گيرد.
من و شما طلا را از طلافروشي با واحد گرم خريداري مي كنيم و واحد كوچكتر خريداري طلا نيز صوت است كه يك صدم گرم است. براي مثال هنگامي كه يك انگشتري را كه بدون نگين و كاملا از طلا ساخته شده را وزن مي كنند، حدود 8 گرم و 20 سُت مي شود كه اين رقم در رقم قيمت روز طلا ضرب شده و به اضافه 7 درصد سود طلافروش به ما فروخته مي شود.
البته اين را هم بدانيد كه قيمت روز طلا شامل جمع دو رقم است يكي نرخ واقعي طلا (كه هر روز آن را در روزنامه ها مي خوانيم) و ديگري اجرت ساخت كه در هر گرم بين 500 تا 2500 تومان در نوسان است. براي مثال اجرت ساخت در يك النگوي ساده حدود 700 تومان براي هر گرم است ولي براي يك سينه ريز مدل سال كه با دست كار شده و جواهر هم بر روي آن كار شده، تا 2500 تومان هم مي رسد. بنابراين ما براي خريد طلا در مجموع بابت سه رديف جداگانه پول مي دهيم. اول ارزش ذاتي طلا (برگرم) دوم اجرت ساخت طلا (بر گرم) و سوم سود فروشنده (بر درصد).
البته يادمان باشد كه وقتي از طلا صحبت مي كنيم، لازم است عيار آن را هم ذكر كنيم چون طلاي خالص تنها به صورت شمش وجود دارد و به دليل نرم بودن طلا، براي استحكام به آن مس و نقره اضافه مي شود. عيار طلا نشان دهنده درصد خلوص طلا است طلاي خالص كه 100 درصد آن طلاي ناب باشد داراي عيار 24 است.
طلاي رايج بازار ايران طلاي 18 عيار است كه 75 درصد آن طلا و مابقي مس و نقره است. براي همين هم روي طلاي 18 عيار رقم (750) ذكر مي شود كه نشان دهنده عيار 18 است. اگر زيورآلات شما اين نشانه را نداشته باشد، عيار طلاي شما 17 است.
اگر طلا با مس و نقره مخلوط شود، حاصل طلاي زرد است اما اگر طلا با نيكل، پالاديوم نقره و روي مخلوط شود، حاصل طلاي سفيد است. البته طلاي سبز (طلا، نقره، مس و روي) و طلاي قرمز (طلا و مس) نيز داريم كه كمتر استفاده مي شوند.
اين را هم داشته باشيد كه طلاي مورد استفاده در صنعت تراشه ها و ريزتراشه ها، عموما طلاي زرد و با عيار 24 مي باشند.
علت رويكرد مردم بر طلاي زرد دوام فوق العاده رنگ و جلاي آن است در حاليكه ساير انواع طلا پس از مدتي جلا و درخشش خود را از دست مي دهند و بايد آبكاري شوند.
بعد از اين توضيحات حالا نوبت توضيح چگونگي محاسبه قيمت جواهر است كه معمولا به همراه طلا فروخته مي شود.
در مرحله اول بايستي حساب جواهرات صنعتي و كم ارزش را از جواهر واقعي جدا كرد. جواهرات صنعتي و كم ارزش معمولا در تنوع طرح و رنگ فراوان به همراه طلا فروخته مي شوند و از آنجا كه حجم و وزن كمي دارند، قيمتي ناچيز و در حد هيچ دارند. براي مثال هنگامي كه يك انگشتري زنانه با يك نگين سفيد (كه شبيه الماس هم هست) يا سياه درشت به اندازه تقريبي يك نخود با قيمت معمولي فروخته مي شود، ترديد نداشته باشيد كه با يك جواهر صنعتي روبرو هستيد. چرا كه اگر بخواهيد يك جواهر واقعي در اين اندازه خريداري كنيد بايد حداقل 5 ميليون تومان فقط براي جواهر بپردازيد!
اما اين جواهر صنعتي حدود 1 تا 2 هزار تومان ارزش دارد كه تنها شبيه جواهر است. اما بياد داشته باشيد كه هنگام فروش اين سنگها اگر زياد از حد بزرگ نباشد شما براي وزن اين جواهر بي ارزش، هم اندازه ارزش طلا پول پرداخت خواهيد كرد و اين در حاليست كه در هنگام فروش دوباره آن هيچ پولي بابت آن دريافت نخواهيد كرد.
براي همين هم توصيه مي كنيم از خريدن زيورآلاتي كه سنگهاي صنعتي به ميزان زياد دارند خودداري كنيد تا مغبون نشويد.
نوع ديگر جواهرات صنعتي كه تشخيص آنها از جواهر واقعي سخت تر بوده و شبيه به برليان يك تراش خاص از الماس است، معمولا به جاي الماس در جواهرات درجه دوم بكار مي رود.
اگر فروشنده در هنگام فروش جواهر از شما وجهي بابت سنگهاي انگشتري يا ساير زيورآلات دريافت نكند، حتما از جواهرات صنعتي استفاده كرده است. چرا كه اگر از جواهرات اصلي استفاده كند، قيمت سنگها چندين برابر قيمت طلاي زيورآلات شما خواهد بود.
از آنجا كه اين نوع جواهرات ارزش زيادي ندارند آنها را عددي و يا گرمي خريد و فروش مي كنند كه ارزش آنها هم پائين است.
نوع دوم اين جواهرات كه جواهرات با ارزش است با واحد قيراط سنجيده مي شود. كه هر قيراط 200 ميلي گرم است.
ارزش گذاري اين جواهرات كه يك كار تخصصي و پيچيده است،  توسط خبرگان صنف و با توجه به نظر آنان تامين مي شود و دامنه نوسان آن بسيار زياد است. براي مثال هر قيراط برليان كه سنگ پايه بازار محسوب مي شود كه داراي اندازه هاي جور باشد در حال حاضر در بازار تا 200 هزار تومان هم مي رسد. البته اين قيمت بستگي به روشنايي، تراش و درصد خلوص الماس ها دارد و براي سنگهايي است كه اندازه آنها حدود نصف و شايد كمتر از دانه ارزن است. اگر اين اندازه ها بزرگتر شوند، قيمت ها به صورت مكعبي رشد خواهند كرد.
براي چنين جواهراتي اگر فرض بفرماييد در يك حلقه نامزدي با وزن 10 گرم طلا كه حدود 150 هزار تومان ارزش دارد 10 عدد وجود داشته باشند، شما تنها براي جواهر خريداري شده بايد حدود 400 هزار تومان اضافه پرداخت نماييد كه تقريبا 3 برابر قيمت طلاي شما مي باشد.
براي اين جواهرات در موقع فروش پول سنگ هم بازپرداخت مي شود اما بسته به انصاف جواهرفروش بين 25 تا 40 درصد از ارزش آن تنها براي سنگ كسر مي شود.
بنابراين در هنگام خريد جواهرات اصل هم در نظر داشته باشيد كه اولا از فروشندگان خوشنام و منصف كه شهره هم هستند خريد كنيد و ثانيا جواهراتي خريداري كنيد كه قصد تعويض آنها را حداقل در كوتاه مدت نداشته باشيد. در غير اينصورت برندگان خريد شما جواهرفروشان خواهند بود كه تا 30 درصد از سود سرمايه گذاري شما را در لحظه اول نصيب خود مي سازند.

رويا ملكي- بنا به آمار ها، جمعيت 20 تا 29 ساله ايران در سال 84 برابر با 15 ميليون و 378 هزار و 302 نفر است و پيش بيني مي شود از ميان اين جوانان 8/7 هزار و 963 نفر ازدواج كنند، همچنين تا پايان سال 88 به تعداد اين جمعيت يك ميليون و 976 هزار و 542 نفر افزوده مي شود كه به اين ترتيب جمعيت اين قشر به 17 ميليون و 354 هزار و 844 نفر خواهد رسيد.
اما با رشد آمار، تعداد كاروان هاي شادي در كوي و برزن  شهرها كم مي شود نه صداي برق مي آيد، نه بوي اسپند. و اين بحران دستخوش تغييرات اقتصادي است اين در حالي است كه با توجه به سياست هاي حمايت و تشويقي در ازدواج، باز هم شمار مجردان رو به افزايش است.
مؤسساتي هر چند كوچك و كم، هم راستاي مؤسسات گران به برگزاري مراسم هاي عروسي ارزان  مي پردازند و در اين ميان صنعتگران نيز با همكاري مستقيم و غيرمستقيم خود با اين مؤسسات خيريه با عنوان ترويج مصرف كالاهاي ايراني و ترويج ازدواج آسان آستين بالا زده اند.
دوستم جايي را مي شناسد كه با دويست و بيست هزار تومان، عروسي به پا مي كند، يك مؤسسه خيريه كه با اين رقم از كارت دعوت، لباس عروس و آرايش عروس گرفته تا اتومبيل عروس با تزئين، فيلمبرداري، عكاسي، خنچه عقد، سالن عروسي و تهيه ميوه و شيريني براي 100 نفر را عهده دار مي شود.
مؤسسه خيريه پيند دوگل وابسته به بهزيستي كه دردل دلار فروش هاي استانبول، تكه تكه جهيزيه عروس آماده مي كند.
اين مؤسسه با 415 هزار تومان كه به صورت نقدي دريافت مي كند يازده قلم جهيزيه كه شامل يخچال سيزده فوت، ماشين لباسشويي، اجاق گاز پنج شعله، فرش شش  متري درجه يك، سرويس چيني 54 پارچه، سرويس قاشق چنگال ژاپني، اتوبخار، سرويس رختخواب دونفره، مولينكس سه كاره و يك جفت پشتي را به جفت هاي جوان مي دهد. وسايلي كه بيست درصد از قيمت بازار ارزان تر است، و حتي هزينه باربري را نيز دريافت نمي كند. دادن جهيزيه هاي بلاعوض به خانواده  هايي با شرايط نامناسب با تاييد شوراي محلي و كمك به خانواده بي بضاعت نيز از ديگر فعاليت هاي اين خيرين است.
به هر حال با يك چرتكه انداختن مي تواني به راحتي تفاوت عروس هاي يك شبه را محاسبه كني. اين رقم ها و اعداد هنگامي معنا مي گيرد كه به ريزقيمت ها برسي.
اگر بخواهيد يك عروسي ساده بگيريد بدون در نظر گرفتن هزينه هاي اياب و ذهاب و اتلاف وقت بايد چند ماه را بدوي.
از كارت هاي عروسي گرفته كه در بازار كارت بهارستان و نه جاهاي شيك و لوكس ديگر از 100 تومان به بالا قيمت خورده اند. ماشين هاي عروسي حداقل ساعتي 5 هزار تومان مي گيرند و به طور معمول تقريبا يك روز كامل محاسبه مي شوند از صبح 8 صبح تا 12 شب.
تزئين ماشين مقوله ديگر اين مراسم است كه كمترين آن با گل هاي گلايل و ميخك و تهيه گل از بازار گل توسط عروس ود اماد با 30 هزار تومان تمام مي شود، آن هم اگر خودشان روبان از بازار بخرند و چسب هم د اشته باشند.
كمترين هزينه فيلم برداري 20 هزار تومان بدون ميكس و زيباسازي است و عكاس هم دست كم 20 هزار تومان مي گيرد، قيمت لباس عروس هم از 60 هزار تومان لباس دست دوم و چروك خريداري و اجاره مي شود تا به بالا... كوچكترين و ساده ترين سفره عقد با 20 هزارتومان چيده مي شود و آرايشگاه عروس در كورترين نقطه تهران 50 هزار تومان آب مي خورد
حالا بماند پول تاج و تور كه با حداقل 10 هزار تومان روي سر عروس خانم سوار مي شود.
سالن هاي عروسي كه مهمترين معضل ازدواج ها به شمار مي رود نيز از كمترين ورودي 7 هزار تومان براي هر نفر بدون ميوه وشيريني و شام شروع مي شود، و تهيه ميوه و شيرني براي حداقل 100 نفر، رقم تقريبي 80 هزار تومان را نشان مي دهد. آن هم ميوه  هاي درجه 3. اينها خوش بينانه ترين قيمت ها و ساده ترين و ارزانترين قيمت ها است.
اين درحالي است كه سپردن كار به مؤسسات خيريه بدون دغدغه و درد سر و ارزان تر از اين تمام مي شود.
اديب زاده مديرعامل و رئيس هيأت مديره موسسه خيره پيوند دوگل و ستاد تامين جهيزيه جوانان از چهار ماشين معرفي شده به عروس و دامادها مي گويد، پژو، سمند، پرايد و  آردي كه معمولا عروس خانم ها سمند را بر هر سه ديگر ترجيح مي دهند و سالن هايي در خيابان هاي پاسداران، تهرانپارس، پيروزي و فاطمي كه آماده پذيرايي هاي ساده زوج هاي جوان هستند.
سالن هايي كه در قياس با سالن هاي هم محلشان كمتر از يك سوم را دريافت مي كنند.
به هر حال اينجا جاي دلارفروشان ودلالان است. جايي كه بر آن شده تا ركورد تهيه جهيزيه ارزان قيمت و برپايي عروسي شيك و كم هزينه را در بين مؤسسات خيريه ديگر بگيرد. كافيست به جيبت نگاه كني و انتخاب كني براي رنگ هاي روي صورتت چقدر پول مي دهي و رقص نور برايت مهم تر است يا دلخوشي پدرت.